Dieta niskobiałkowa to dieta, która charakteryzuje się ograniczeniem podaży białka do ilości, która będzie tolerowana przez pacjenta. Oprócz tego, zadanie tej diety polega na dostarczeniu odpowiedniej ilości energii, tłuszczów, węglowodanów oraz składników mineralnych i witamin. Nie należy przekraczać założonej ilości białka, jednak nie można również zbyt obniżyć jego ilości ze względu na pogorszenia stanu odżywienia i ryzyko niedożywienia osoby chorej.
Dieta niskobiałkowa stosowana jest w takich schorzeniach jak niewydolność wątroby, marskość wątroby, ostra niewydolność nerek, zapalenie kłębuszków nerkowych oraz przewlekła niewydolność nerek. Ma ona za zadanie zapobiegać nadmiernemu wytwarzaniu toksycznych dla organizmu produktów przemian białek (mocznik, kreatynina, kwas moczowy). Ograniczenie podaży białka u pacjentów z przewleką niewydolnością nerek oddala leczenie w postaci dializ. Dlatego tak ważne jest prawidłowe zbilansowanie diety niskobiałkowej. Jakie są więc jej ogólne zalecenia oraz jakie produkty spożywcze są w niej zalecane, a jakie zakazane?
|
|
|
Ogólne zalecenia diety niskobiałkowej
- Dieta niskobiałkowa ogranicza podaż białka wraz z dietą. Zaleca się spożywanie ok. 40-50 gramów białka / dziennie, czyli ok. 0,6-0,7 g / kg m.c. (masy ciała) Przy zaawansowanej niewydolności nerek lub wątroby białko należy ograniczyć do 0,5 g / kg m.c. (masy ciała).
- Dostarczane wraz z pożywieniem białko powinno być pełnowartościowe (czyli pochodzenia zwierzęcego), tak aby zapobiec niedożywieniu organizmu.
- Wartość energetyczna diety musi odpowiadać zapotrzebowaniu organizmu. Zależy ona między innymi od poziomu aktywności fizycznej pacjenta oraz występowania chorób współzależnych.
- Źródłem węglowodanów w diecie niskobiałkowej powinny być produkty zbożowe zawierające małą ilość białka roślinnego.
- Przy dużym ograniczeniu podaży białka do diety należy włączyć preparaty aminokwasowe, które zapewnią dobry stan odżywienia białkowego i zapobiegną niedożywieniu.
- Ilość wypijanych płynów powinna być uzależniona od ilości wydalanego moczu. Im więcej wydalanego w ciągu dnia moczu tym więcej płynów można podać pacjentowi.
Produkty spożywcze - zalecenia
| Grupa produktów |
Produkty przeciwwskazane |
Produkty zalecane lub umiarkowanie zalecane |
|---|---|---|
| Produkty zbożowe |
pieczywo zwykłe, solone, wszystkie kasze, mąki |
pieczywo niskobiałkowe, niskosodowe, skrobia ziemniaczana, skrobia pszenna |
| Warzywa |
kiszonki, warzywa solone, nasiona roślin strączkowych, cebula, buraki, rzepa, kalarepa, warzywa zasmażane |
marchew, szparagi, sałata zielona, pomidory, kalafior, brokuły (warzywa gotowane, w formie puree) |
| Owoce |
owoce niedojrzałe, suszone, owoce marynowane |
jagody, cytrusy, jabłka, morele, brzoskwinie, śliwki, melony, kiwi |
| Orzechy |
wszystkie |
|
| Mięso, ryby |
tłuste: baranina, wieprzowina, gęsina, kaczka, (mięso wędzone, smażone, pieczone) |
chude: kurczak, indyk, królik, ryby (mięso gotowane, duszone) |
| Ziemniaki |
smażone: frytki, placki ziemniaczane, chipsy |
gotowane, w postaci puree |
| Produkty mleczne |
sery żółte, topione, pleśniowe, serki typu "cottage cheese", sery typu feta |
ser twarogowe, mleko, mleko zsiadłe, kefir, jogurty |
| Napoje |
kakao, kawa, czekolada, napoje gazowane |
herbata, kawa zbożowe, soki owocowo warzywne |
| Jaja |
smażone, gotowane na twardo, żółtko |
gotowane na miękko, w koszulkach, na parze, białko |
| Słodycze, desery |
czekolada, chałwa, kakao |
cukier, miód, dżemy |
Dieta niskobiałkowa w praktyce
Niestety dieta niskobiałkowa jest bardzo trudna do realizacji w praktyce. W niemal wszystkich produktach spożywczych występują bowiem białka (o różnym stopniu wartości odżywczej). Dlatego też w planowaniu tego rodzaju diety często stosuje się wymienniki mięsne, chlebowe, warzywne, owocowe, tłuszczowe, mleczne, skrobiowe i cukrowe.
Jeden wymiennik mięsny dostarcza 6 gramów białka, które zawierają takie porcje produktów jak:
- 25 gramów ugotowanego mięsa,
- 1 jajo,
- 200 gramów mleka
- 100 gramów fasoli gotowanej
Jeden wymiennik chlebowy dostarcza 2 gramy białka w porcjach:
- 25 gramów chleba
- 150 gramów ugotowanych ziemniaków
- 25 gramów ugotowanej fasoli.
Wymienniki te służą do określenia zawartości białka w racji pokarmowej. Pozostałą wartość energetyczną diety należy uzupełnić produktami węglowodanowymi, które nie zawierają białka.
Przykładem może być raja pokarmowa dostarczająca 40 gramów białka, która zawiera:
- 5 wymienników mięsnych (w tym 1 z mleka),
- 5 wymienników chlebowych
- Produkty bezbiałkowe (oleje, dżemy, cukier)
Konkurs. Wygraj zestaw wartościowych olejów!