Dieta w anemii, czyli jak pokarmem wyleczyć niedokrwistość

   Anemia jest chorobą, która może rozwijać się na podłożu różnych przyczyn. Jedną z najczęściej spotykanych postaci jest niedokrwistość z niedoboru żelaza, na którą cierpią głównie kobiety.

   W przebiegu anemii u pacjentów występuje niski poziom hemoglobiny i obniżona liczba erytrocytów (czerwonych ciałek krwi) we krwi. Niedobór żelaza będący przyczyną niedokrwistości może rozwinąć się w następstwie zaburzeń wchłaniania oraz nadmiernych krwawień. Częstą przyczyną niedoboru żelaza są także błędy dietetyczne. Stosowanie samej diety nie wystarczy, ale może wspomóc leczenie farmakologiczne prowadzone zgodnie z zaleceniami lekarza. Anemia objawia się głównie bladością skóry, osłabieniem organizmu, wychłodzeniem, a także zajadami. Niedokrwistości towarzyszą także nudności, brak apetytu, uciążliwe bóle głowy oraz kołatanie serca.

Jak powinien wyglądać jadłospis w przebiegu anemii?

   Codzienne menu powinno być bogate nie tylko w żelazo. Konieczne jest też dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości białka oraz witamin. Znaczną rolę w leczeniu niedokrwistości odgrywają witaminy B6, B9 (kwas foliowy) i B12 oraz witamina C. Witaminy z grupy B są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu krwiotwórczego. Witamina C zwiększa wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego. Pewien wpływ na układ krwiotwórczy mają również mangan, miedź i kobalt. W codziennym jadłospisie powinny się znaleźć wyłącznie pełnowartościowe produkty zawierające:

- złożone węglowodany
- błonnik
- białko
- nienasycone kwasy tłuszczowe

   Osoby chorujące na anemię powinny unikać spożywania cukrów prostych oraz kawy i herbaty. Odpowiednią podaż witaminy C niezbędnej do wchłaniania żelaza zapewnią warzywa i owoce. Konieczne jest także spożywanie chudego mięsa, w tym mięsa czerwonego i wędlin oraz wątróbki. Wymienione produkty są głównym źródłem żelaza hemowego. Duże ilości żelaza - tyle że niehemowego - zawierają rośliny strączkowe, brokuły i szpinak.

   Źródłem pokarmowym witaminy B6 są ryby, mięso, orzechy, pestki, suszone śliwki, banany, awokado, wątróbka oraz w pełnoziarniste produkty zbożowe. Kwas foliowy znajduje się głównie w zielonych warzywach (m.in. w sałacie, szpinaku, szparagach, jarmużu, rzepie, brokułach), soczewicy, fasoli, awokado. Źródłem witaminy B12 są wyłącznie produkty pochodzenia zwierzęcego - w czerwonym mięsie, rybach, owocach morza, podrobach, jajkach. Miedź, cynk i kobalt uczestniczą w produkcji erytrocytów, których w przebiegu anemii brakuje we krwi. Kobalt jest częścią witaminy B12, więc jego dostarczanie jest konieczne. Miedź dodatkowo ułatwi transport żelaza do komórek. Źródłami kobaltu są wątroba, mięso, szpinak, kapusta i sałata. Miedź znajdziesz w owocach morza, drobiowym mięsie, nasionach warzyw strączkowych i pełnoziarnistych produktach. Cennym źródłem miedzi są także orzechy.

   Bardzo często mówiąc o diecie w anemii pomija się dwa ważne składniki pokarmu - witaminę E i molibden. Witamina E działa korzystnie nie tylko na skórę, ale także na procesy krwiotwórcze. Znajdziesz ją w warzywa zielonolistnych, kiełkach pszenicy, olejach roślinnych tłoczonych na zimno oraz w razowym pieczywie. Z kolei molibden jest potrzebny do przyswojenia żelaza. Nie potrzebujemy go dużo, ale bez niego ten cenny minerał nie zostanie przyswojony. Znajduje się on w pomidorach, strączkowych, żółtym serze, jajach i mleku oraz w natce pietruszki.



Czym różni się żelazo hemowe od niehemowego?

   W produktach pochodzenia zwierzęcego znajduje się żelazo hemowe, natomiast w produktach roślinnych znajdziemy żelazo niehemowe. Żelazo hemowe jest wchłaniane w ok. 10-15% przez organizm, z kolei żelazo niehemowe - tylko w ok. 2-3%. Są to wskaźniki przeciętne - niektóre produkty roślinne są bardziej przyjazne anemikom - ze źródeł roślinnych organizm najlepiej potrafi pozyskać żelazo z buraków. Buraki wspomagają wytwarzanie czerwonych krwinek. Jest wiele świadectw osób, które pokonały niedokrwistość pijąc codziennie świeżo wyciśnięty sok z buraków i kiszonych buraków.

   Podobnie z wchłanialnością jest w przypadku produktów pochodzenia zwierzęcego. Żelazo wchodzące w skład cielęciny wchłania się w ok. 22%. Żelazo hemowe jest dwuwartościowe, natomiast żelazo niehemowe jest trójwartościowe, co ma wpływ na przyswajalność tego minerału. Dodatkowo można wpływać na stopień wchłaniania żelaza poprzez odpowiednie komponowanie posiłków. Witamina C zwiększa przyswajalność tego pierwiastka. Mniejsze wchłanianie występuje zaś wtedy, gdy żelazo występuje w towarzystwie takich składników, jak:

- błonnik pokarmowy
- fityniany
- szczawiany
- taniny
- wapń
- cynk



Jakie potrawy powinien spożywać anemik?

   Podstawowym posiłkiem dnia jest śniadanie i osoba chorująca na niedokrwistość nie powinna go unikać. Na drugie śniadanie i na podwieczorek można zjeść świeże owoce. Na obiadowym talerzu powinno znaleźć się mięso lub ryba podane z warzywami. Na kolację najlepiej zjeść niewielki, lekki posiłek z dawką żelaza (np. omlet ze szpinakiem).

   Osobom chorującym na anemię poleca się spożywanie potraw z wołowiny i indyka oraz posiłków zawierających biały ser, jaja lub ryby. Zupy przygotowuje się na wywarze z mięsa, ryb, jarzyn lub kości. Do posiłku głównego można wypić lampkę czerwonego, wytrawnego wina gronowego. A co na deser? Najlepiej świeże owoce, galaretki i kompoty. Słodyczy należy unikać. W każdym posiłku zawierającym żelazo powinna znaleźć się dawka witaminy C. Jej bogatym źródłem są natka pietruszki, pomidory, papryka, kiszona kapusta, a także sok porzeczkowy. Warto wiedzieć, że miód i pyłek pszczeli działają podobnie jak witamina C - one również poprawiają przyswajalność żelaza.



   Profilaktycznie raz w roku należy wykonywać morfologię. Badanie krwi umożliwia zdiagnozowanie anemii. Objawy niedokrwistości są czasami mało zauważalne i wiele osób je bagatelizuje.