Otyłość jest interdyscyplinarnym problemem, a jej przyczyny i skutki mogą dotkną różnych sfer funkcjonowania człowieka, w tym sfery psychicznej.
Oddziaływania psychologiczne włączone do terapii otyłości są bardzo pomocne, a w niektórych przypadkach niezbędne. Zarówno rodzaj, jak i zakres oddziaływań jest wybierany w oparciu o różne czynniki. Należy uwzględnić między innymi czas występowania otyłości, towarzyszące jej choroby, kondycja psychofizyczna pacjenta i jego przyzwolenie na kontakt z terapeutą.
|
|
Rola psychologa
Głównym zadaniem psychologa jest wspieranie procesu leczenia poprzez:
- zwiększenie samoświadomości pacjenta
- stymulowanie pozytywnych zmian w stylu życia
- kształtowanie nowych umiejętności (np. radzenia sobie ze stresem)
- motywowanie do podjęcia leczenia i kontynuowania go
- motywowanie pacjenta do utrzymania osiągniętych rezultatów
- diagnoza i leczenie psychospołecznych przyczyn otyłości
- diagnoza i terapia psychicznych zaburzeń towarzyszących otyłości (np. kompulsywnego objadania się)
Psycholog jest też wsparciem dla innych członków zespołu leczącego otyłość. Pomaga on w opracowaniu strategii leczenia, a także w rozumieniu psychologicznych aspektów otyłości i relacjach z pacjentem.
Psychologiczne podłoże otyłości
Pewne czynniki psychologiczne zwiększają ryzyko wystąpienia otyłości. Należą do nich destruktywne przekonania, negatywne nastawienie, nieprawidłowe nawyki i nieadekwatne wyobrażenia. Niektóre przekonania pacjenta dotyczące jego samego, jego ciała, odchudzania się i otyłości oraz odżywiania się mogą mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia. Bardziej kluczowe są jednak niezdrowe nawyki dotyczące reagowania na stres, aktywności fizycznej i odżywiania się.
Zaburzenia psychiczne a otyłość
Psychoterapia znajduje zastosowanie w leczeniu otyłości zwłaszcza w przypadku występowania zaburzeń psychicznych. Otyłość może rozwijać się w towarzystwie takich zaburzeń, jak:
- zespół kompulsywnego objadania się
- syndrom jedzenia nocnego
- bulimia
- zaburzenia lękowe
- depresja
- zaburzenia adaptacyjne
- uzależnienia
Sposoby prowadzenia psychoterapii
Przed rozpoczęciem psychoterapii należy przeprowadzić diagnozę. Jej celem jest poznanie pacjenta oraz sformułowanie wniosków przydatnych w leczeniu. Psycholog uwzględnia cechy, predyspozycje i uzdolnienia, funkcjonowanie i postawy oraz ewentualne zaburzenia. Psychoterapia jest świadomym i celowym oddziaływaniem na pacjenta. Ma ona na celu zmianę samopoczucia bądź funkcjonowania. Psychoterapia wymaga inicjatywy i zaangażowania odbiorcy. Zwykle traw ona przez określony czas. Psychoterapia może być prowadzona wyłącznie przez osobę, która posiada odpowiednie kwalifikacje. Psychoterapia może być realizowana w formie grupowej lub indywidualnej terapii. Dodatkową formą aktywności są konsultacje. Polegają one na udzieleniu konkretnych wskazówek. Psychoterapia może być realizowana w jednym z poniższych nurtów:
- krótkoterminowym
- systemowym
- psychodynamicznym
- poznawczo - behawioralnym