Dzisiaj jest: Wtorek, 19.03.2024 Imieniny: Józefa i Bogdana



Ilość przepisów kulinarnych w serwisie: 5865

Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) - przyczyny, objawy oraz stosowane diety w SIBO


Rozmiar tekstu: AAA
PDFDrukuj


Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) - przyczyny, objawy oraz stosowane diety w SIBO


   Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO - small intestinal bacterial overgrowth) jest stanem patologicznym, w przebiegu którego dochodzi do przerostu flory bakteryjnej w jelicie cienkim, podczas gdy typowym miejscem bytu bakterii w ludzkim ciele jest jelito grube.

   W prawidłowych warunkach w organizmie człowieka bytuje niewielka ilość "dobrych" bakterii, które razem tworzą swoistą barierę ochronną - zapobiegają inwazji wywołanej przez inne drobnoustroje. Mikroflora jelitowa znajdująca się w jelicie grubym pełni dodatkowo jeszcze dwie funkcje - pomaga trawić jedzenie i produkować witaminy oraz wspomaga system odpornościowy. Kiedy naturalna symbioza zostanie zaburzona może rozwinąć się zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego.





Przyczyny SIBO

   W przebiegu SIBO dochodzi do kolonizowania jelita cienkiego przez bakterie, które powinny występować tylko w jelicie grubym. Do patologicznego stanu może doprowadzić:

- niedostateczne wydzielanie kwasu solnego
- osłabiona motoryka przewodu pokarmowego (np. z powodu gastroparezy cukrzycowej, infekcji, diety bogatej w cukry, stosowania używek, stresu)
- zespół nieszczelnego jelita (przedostawanie się składników odżywczych poza jelito)
- zniszczone kosmki jelitowe (pozostawanie składników w jelicie - nie są wchłaniane)

   Wymienione czynniki powodują, że warunki w jelicie cienkim stają się "przyjazne" dla bakterii bytujących w jelicie grubym, z czego drobnoustroje mogą skorzystać.

   Jelito cienkie jest najczęściej kolonizowane przez takie szczepy bakterii jak Lactobacillus, Clostridium, Streptococcus, Enterococcus spp i Proteus mirabilis, a także Staphylococcus, Klebsiella pneumoniae oraz Bacteroides i E. Coli.



Jak rozpoznać, że bakterie kolonizują jelito cienkie?

   Obraz kliniczny nadmiernego rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego obejmuje dwa rodzaje objawów - związane jedynie z przewodem pokarmowym i ogólne. Do pierwszej grupy należą następujące dolegliwości:

- wzdęcia
- gazy
- bóle brzucha
- biegunki
- zaparcia
- mdłości
- uczucie ukłucia w jamie brzusznej
- poposiłkowa ciężkość
- odbijanie
- zmniejszenie masy ciała

   Do ogólnych objawów, jakie mogą wystąpić w przebiegu SIBO zalicza się natomiast depresję, chroniczne zmęczenie, trądzik różowaty i pospolity, astmę i fibromialgię oraz nietolerancje pokarmowe. Osoby cierpiące na SIBO mogą również cierpieć z powodu:

- zgagi
- anemii
- rumienia guzowatego
- bólów stawów
- zespołu niespokojnych nóg
- ataksji

   O występujących dolegliwościach należy poinformować lekarza, który zdecyduje o dalszej diagnostyce. W rozpoznaniu SIBO wykorzystuje się test oddechowy z użyciem glukozy, albo test oddechowy z użyciem laktulozy. Oba testy pozwalają wykryć wodór i metan. Są to gazy wytwarzane przez kolonie bakterii wywołujących omawianą chorobę. Przed wykonaniem testu pacjent stosuje dietę przygotowującą przez około 1-2 dni. Test przeprowadza się przez około 3 godziny i polega na wypiciu roztworu zawierającego laktulozę lub glukozę. Wynik przed podaniem roztworu należy porównać z wynikami z przedziału 1-3 godzin. Pomiar metanu i wodoru jest dokonywany kilkakrotnie, co około 15-20 minut. Test wykonuje się ponownie po zakończeniu leczenia, żeby ocenić czy pacjent jest zdrowy.



SIBO leczy się dietą

   Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego leczyć trzeba - nie tylko ze względu na dyskomfort związany z objawami ogólnymi i dotyczącymi układu trawiennego. Na podłożu SIBO może rozwinąć się zespół jelita drażliwego. U pacjentów, których dotyczy ten przypadek, dieta eliminacyjna nie pomaga, wzdęcia i gazy występują nawet o poranku, a poziom ferrytyny jest niski.

   W leczeniu SIBO wykorzystuje się dietę, ale u dorosłych pacjentów może być ona niewystarczająca. Wśród dostępnych, skutecznych metod leczenia można wyróżnić:

- konwencjonalną antybiotykoterapię (ok. 2-3 tygodnie, np. rifaksyminą)
- farmakoterapię opartą na roślinne antybiotyki w połączeniu z dietą
- farmakoterapię opartą na niskich dawkach antybiotyków - stymulującą wędrujący kompleks mioelektryczny
- dietę elementarną (płynną i kosztowną, 2-3 tygodniową)
- stymulację procesu trawienia
- pomocniczą terapię redukującą stres

   Skutki nieleczenia omawianej choroby są fatalne. Utrzymująca się choroba dodatkowo utrudnia wchłanianie i produkcję substancji odżywczych. Może ona doprowadzić także do upośledzenia konwersji hormonów tarczycy lub zmniejszenia detoksu. Ryzyko rozwoju niedoborów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, witamin z grupy B oraz żelaza jest bardzo wysokie, a stąd tylko o krok do niedożywienia jakościowego i problemów rozwijających się na podłożu awitaminoz. Niedobór żelaza prowadzi do anemii (wymienionej już wyżej).



Dieta w SIBO nie jedno ma imię

   U niektórych pacjentów dieta może pomóc wyleczyć chorobę. Obecnie największe znaczenie mają takie sposoby odżywiania, jak:

- dieta eliminacyjna SCD (ang. the Specific Carbohydrate Diet)
- dieta eliminacyjna GAPS (ang. the Gut and Psychology Syndrome Diet)
- dieta eliminacyjna low FODMAP (ang. the Fermentable, Oligo, Di, Monosaccharides And Polyols)



7 zakazanych produktów

   Wspólną cechą wszystkich diet eliminacyjnych stosowanych w przypadku nadmiernego rozrostu bakteryjnego jest lista produktów zakazanych, która obejmuje w zasadzie siedem pozycji - nie są to poszczególne artykuły żywnościowe, ale raczej grupy produktów, albo składniki żywności. Wykaz produktów zakazanych obejmuje:

- żywność przetworzoną
- produkty zawierające cukry złożone
- skrobię (warzywa bogate w skrobię, rośliny strączkowe, inulina)
- nabiał
- produkty zbożowe
- prebiotyki
- produkty bogate w duże ilości błonnika rozpuszczalnego i nierozpuszczalnego

   Po zapoznaniu się z listą "zakazanych" produktów nasuwa się zasadnicze pytanie - co może jeść osoba z SIBO bez obawy o zaostrzenie przebiegu choroby?

   Wykaz ma charakter ogólny - nie każdy pacjent źle reaguje na suplementy z probiotykami (np. Lactobacillus acidophilus). Z kolei zbożowe produkty (wypieki) zawierają zwykle sodę oczyszczoną alkalizującą kwas żołądkowy, co pogarsza trawienie. Poszczególne diety wprowadzają dodatkowe ograniczenia.



Podstawowe założenia diety SCD

   Dieta SCD (Specific Carbohydrate Diet) wymaga wykluczyć węglowodanów złożonych, czyli polisacharydów i disacharydów. Zaburzenia trawienne związane z tymi składnikami pokarmowymi powodują rozrost bakterii i drożdżaków w jelitach. Prowadzi to do następujących skutków:

- zniszczenie komórek wyściełających jelita
- stan zapalny
- nadmierna produkcja gazów i kwasów
- ogólne pogorszenie wchłaniania

   Całkowite wykluczenie z jadłospisu produktów, które zawierają polisacharydy i disacharydy, a także produkty przetworzone. Stosowanie tego sposobu żywienia skutecznie poprawia trawienie, prowadzi do odzyskania równowagi mikroflory jelitowej i zmniejsza stan zapalny.

   Głównym założeniem diety jest oparcie jadłospisu na takich produktach, jak:

- jaja
- różne gatunki mięs i ryby
- warzywa (z wyjątkiem ziemniaków, batatów i pasternaka) i owoce (banany przejrzałe)
- orzechy i nasiona (nieprzetworzone)
- nabiał bez laktozy - masło, niektóre rodzaje serów tzw. nabiał SCD
- rośliny strączkowe (z wyjątkiem niektórych rodzajów fasoli i grochu)
- miód

   Absolutnie zakazane jest natomiast spożywanie wędlin i mięsnych wyrobów, a także przetworzonych warzyw i owoców (w tym soki przemysłowe z kartoników i butelek). Nabiał i produkty zbożowe (te bez glutenu też, czyli np. kukurydza) oraz soja, ciecierzyca i słodziki również muszą być wykluczone z jadłospisu, podobnie jak niektóre warzywa bogate w skrobię oraz kakao.



Dieta GAPS - modyfikacja SCD

   Cechą wspólną dla SCD i GAPS jest faza początkowa. Wprowadzenie do diety (Intro Diet, Dieta wprowadzająca) ma za zadanie złagodzić objawy schorzenia i rozpocząć proces leczenia.

   Dieta SCD stała się inspiracją dla twórców diety GAPS. Modyfikacja w tym przypadku polega na tym, że:

- wprowadzenie dodatkowych ograniczeń
- połączenie diety z dwoma innymi elementami leczenia - suplementacją i detoksykacją

   Podczas gdy dietę SCD poleca się pacjentom cierpiącym także m.in. na celiakię i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, dieta GAPS jest zalecana dodatkowo osobom z ADHD, ADD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej), dysleksją, epilepsją, depresją lub schizofrenią.

   Do listy produktów zabronionych odnoszącej się do diety SCD, w diecie GAPS trzeba dodać:

- proszek do pieczenia
- kawę
- herbatę
- soki owocowe (z wyjątkiem ręcznie wyciskanych)
- cukier i produkty, które go zawierają

   Dodatkowo, dieta GAPS wymaga całkowitego wykluczenia warzyw zawierających skrobię. Z kolei nabiał z laktozą jest dopuszczalny - w zakresie niewielkich ilości organicznego kwaśnego mleka i wytworzonych z niego produktów.



Dieta low FODMAP

   Ostatnia z diet - dieta low FODMAP (ang. Fermentable, Oligo, Di, Monosaccharides And Polyols) - opiera się na ograniczeniu spożycia produktów zawierających wysoki poziom łatwo fermentujących:

- monosacharydów
- disacharydów
- oligosacharydów
- polioli

   Dieta ta jest pomocna dla osób cierpiących na choroby układu pokarmowego, w tym m.in. zespół jelita drażliwego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz chorobę Leśniowskiego-Crohna. Wymienione wyżej grupy węglowodanów łączą dwie istotne cechy - łatwo fermentują i są słabo wchłanialne. Z tych względów mogą one drażnić jelita przyczyniając się do wystąpienia bólów brzucha oraz dyskomfortu w jamie brzusznej oraz innych objawów ze strony układu pokarmowego.

   Dwuetapowy plan żywienia FODMAP obejmuje:

- 6-8 tygodni żywienia wymagającego wyeliminowania wszystkich produktów z dużą ilością fermentujących węglowodanów wymienionych wyżej
- stopniowe rozszerzanie diety

   Z jadłospisu trzeba całkowicie wyeliminować zboża (m.in. jęczmień, żyto, pszenicę), miód, syrop z agawy, syrop glukozowo-fruktozowy, grzyby, większość produktów zaliczanych do nabiału, rośliny strączkowe i słodziki (ksylitol, maltitol, mannitol, sorbitol, erytrytol), część nabiału z dużą i średnią zawartością laktozy (mleko, mniej tłusta śmietana, kefir, jogurt, maślanka, niektóre sery), a także niektóre warzywa (cebula, szparagi, buraki, por, brokuły, surowa kapusta - kiszona w małych ilościach jest dozwolona, kalafior, brukselka, cykoria, karczochy), niektóre owoce (jabłka, gruszki, brzoskwinie, nektarynki, śliwki, wiśnie, czereśnie, arbuz, melony, jeżyny, mango, papaja, pigwa, awokado, suszone owoce), niektóre orzechy (nerkowca, pistacjowe). Szczegółowy opis diety low FODMAP.



   Do tematu warto podejść poważnie - szacuje się, że problem SIBO dotyczy około 20% społeczeństwa - co piąta osoba może cierpieć na zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. Czasami objawy ze strony układu pokarmowego są "znośne", a zatem bagatelizowane i tłumaczone "przejedzeniem się" lub "nieświeżością produktu", albo zatruciem pokarmowym. Niepostrzeżenie rozwijają się złożone jednostki chorobowe powiązane też z niedoborami żywieniowymi.




Oceń artykuł:

Średnia ocena: 5.00 Ocen: 7


NOWOŚCI PRODUKTOWE

Czereśnie suszone Czereśnie suszone

Producent: Helio


W linii bakalii bez konserwantów firmy Helio pojawiła się kolejna nowość - suszone czereśnie. Produkt jest naturalnie suszony, a nie kandyzowany. Czereśnie to smak lata, który dzięki temu produktowi można t

WIĘCEJ



NOWOŚCI PRODUKTOWE

NOWOŚCI WYDAWNICZE

Jedzenie emocjonalne Jedzenie emocjonalne

Julie M. Simon

Wydawnictwo: Vital


Pudełko lodów po pełnym stresu i niepokoju dniu w pracy. Kilka paczek chipsów naraz, a potem ból brzucha, bo nie radzisz sobie z nawracającymi stanami lękowymi. Przejadasz się, bo desper

WIĘCEJ



NOWOŚCI WYDAWNICZE