Założenia - dieta w przewlekłej niewydolności nerek:
W przewlekłym zapaleniu nerek stosuje się przede wszystkim dietę małobiałkową. Przewlekła niewydolność nerek rozwija się w konsekwencji chorób nerek (uszkodzenia kłębuszków lub kanalików nerkowych), chorób metabolicznych lub długotrwałej kamicy nerkowej. Dieta w tej chorobie ma znaczenie głównie wspomagające uzyskanie poprawy stanu zdrowia i odżywienia chorego, jak również równowagi metabolicznej. Dzięki temu możliwe jest skuteczniejsze leczenie dializacyjne lub przygotowanie do przeszczepu nerek. Prawidłowa dieta ogranicza takie uciążliwe objawy mocznicy, jak nudności, wymioty, osłabienia i apatię. Dieta stosowana w przewlekłym zapaleniu nerek jest przede wszystkim dietą małobiałkową. Z metabolizmu białka pochodzą bowiem
|
|
Najważniejsze zasady diety
- Ilość tłuszczu w diecie w porównaniu z żywieniem człowieka zdrowego musi ulec zwiększeniu do 35-40% energetyczności diety. Konieczne jest zapewnienie dużej ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, których źródłem są przede wszystkim oleje roślinne i margaryny.
- Stosunek kwasów wielonienasyconych do nasyconych w diecie powinien wynosić 2 : 1. Taka modyfikacja diety wynika z możliwości występowania u części osób cierpiących na przewlekłą niewydolność nerek zaburzeń gospodarki lipidowej. Z tego powodu również dzienne spożycie cholesterolu nie może przekraczać 300 mg. Tak jak w diecie człowieka zdrowego najwięcej energii powinno pochodzić z węglowodanów: 50-60% ogólnej ilości energii. Głównym ich źródłem są ziemniaki oraz warzywa i owoce.
- Należy unikać tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, które dostarczają głównie nasyconych kwasów tłuszczowych. Wyeliminować powinno się takie produkty, jak: smalec, łój, tłuste gatunki mięs, drobiu oraz wędlin.
- Dieta niskosodowa wymaga nie tylko zrezygnowana z dodatku soli przy przyrządzaniu posiłków, ale również z wyeliminowania wszystkich produktów o dużej zawartości sodu. Gdy nie występują obrzęki, a poziom sodu we krwi nie przekracza podanych wartości, należy stosować mniejszą ilość soli niż w zwyczajowym żywieniu człowieka zdrowego.
- Ograniczenie podaży potasu jest konieczne wówczas, gdy jego poziom we krwi przekroczy 5 mmol/l. Należy wtedy zrezygnować z takich produktów, jak: przetwory pomidorowe, kakao, czekolada i produkty z jej dodatkiem, cukierki owocowe, nasiona roślin strączkowych, orzechy, suszone owoce, grzyby, musli, kasze, wywary mięsne i warzywne. Ograniczyć trzeba również takie przyprawy jak bazylia, suszona pietruszka, papryka w proszku, estragon, ponieważ zawierają dużo potasu. Bogate w potas są także mięsa i warzywa, powinno się je więc wstępnie obgotowywać w wodzie, odlać ją i ponownie gotować w wodzie.
- W zaawansowanej mocznicy często dochodzi do utraty przez nerki zdolności wydalania fosforu. Może być to bardzo groźne, prowadzi bowiem do nadczynności przytarczyc, a co za tym idzie zmian metabolizmu tkanki kostnej i obniżenia poziomu wapnia. Unikać należy wtedy takich pokarmów, jak: podroby, cielęcina, gęś, ryby, płatki zbożowe, kasze, musli, owoce morza, nasiona roślin strączkowych, pieczywo razowe, napoje gazowane owocowe lub typu cola, dania błyskawiczne. Fosfor zawierają w dużej ilości również produkty mleczne, jednak z powodu dużej zawartości wapnia nie należy ich ograniczać.
- Ważna jest kontrola ilości wypijanych płynów. Trzeba sumować ilość wody, pamiętając, że jest ona zawarta również w zupach, produktach mlecznych, sosach itp. Dzienną dawkę płynów ustala się w zależności od stopnia wydolności nerek.
- Sposób przygotowywania potraw powinien być taki sam jak w diecie lekko strawnej. Unikać należy więc smażenia, pieczenia, duszenia poprzedzonego obsmażaniem. Potrawy podaje się gotowane lub pieczone w folii. Można również piec na grillu lub na patelni umożliwiającej smażenie bez tłuszczu.
- Warto zadbać, aby posiłki były podane estetycznie w możliwie atrakcyjny sposób. Ma to ogromne znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy chorobie towarzyszy utrata apetytu. W celu uatrakcyjnienia smaku należy korzystać z dozwolonych przypraw (zwłaszcza jeśli konieczna jest niskosodowa dieta), jak również zaostrzać smak, przyrządzając potrawy na kwaśno przez dodatek kwasu cytrynowego, soku z cytryny lub kwaśnego mleka.
- Częstotliwość podawania posiłków powinna być taka sama jak w żywieniu człowieka zdrowego: 4-5 razy dziennie o ustalonych porach.
Źródło: "Żyjmy dłużej" 8 (sierpień) 2000, mgr. Magdalena Makarewicz-Wujec i dr. n. med. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska z Instytutu Żywności i Żywienia