Dzisiaj jest: Wtorek, 19.03.2024 Imieniny: Józefa i Bogdana



Ilość przepisów kulinarnych w serwisie: 5865

Energia w organizmie człowieka - skąd się bierze?


Rozmiar tekstu: AAA
PDFDrukuj


Energia w organizmie człowieka - skąd się bierze?


   Energia jest produkowana przez organizm przez cały czas, przy czym w czasie treningu proces przebiega znacznie szybciej, co wynika ze zwiększonego zapotrzebowania na nią. Nie można jej zobaczyć, ale odczuć, np. w formie ciepła. Powstaje w rezultacie rozpadu substancji adenozynotrifosforanu, zwanej ATP. Pełni rolę nośnika energii i powstaje w każdej komórce w rezultacie rozpadu składników odżywczych. ATP tworzy się nie tylko po rozpadzie cząstek tłuszczy i węglowodanów, ale również białek i alkoholi. Ma postać małej cząsteczki, która składa się z adenozynowego szkieletu. Energia zostaje uwolniona w momencie oderwania się grupy fosforanowej. Wtedy ATP zostaje przekształcony w adenozynodifosforan, zwany ADP.





Przemiany ATP i ADP

   Organizm zużywa część energii na różne procesy, jednak największa jej ilość jest uwalniana w formie ciepła. ADP po przyłączeniu reszty fosforanowej zamienia się ponownie w ATP. Proces jest zatem nieprzerwany i cykliczny. W organizmie człowieka znajdują się niewielkie ilości ATP, które są wystarczające dla zaspokojenia podstawowego zapotrzebowania energetycznego ciała, które pozostaje w spoczynku. Podczas ćwiczeń zwiększają się potrzeby organizmu, a zapas ATP jest szybko zużywany.



Źródła energii

   Energia może zostać wytworzona z czterech składników, które są zawarte w napojach i pożywieniu. Są to takie związki, jak węglowodany, białka, tłuszcze i alkohole. Podczas posiłku lub picia związki, o których mowa wyżej, ulegają rozpadowi w układzie trawiennym. Powstałe elementy podstawowe są wchłaniane do układu krwionośnego. Alkohole są wchłaniane bezpośrednio do krwi niemal w całości, natomiast pozostałe związki są rozkładane na czynniki proste. Cukry złożone są rozkładane na glukozę, fruktozę i galaktozę, tłuszcze na kwasy tłuszczowe i glicerol, natomiast białka na aminokwasy.

   Węglowodany i alkohole są szybko zużywane przez organizm do produkcji energii, natomiast tłuszcze mają charakter zapasowy. Białka w ogóle nie są przetwarzane na energię, chyba że zasoby cukrów ulegną wyczerpaniu. Każdy składnik dostarcza określoną ilość energii. 1 g tłuszczu dostarcza 9 kcal, alkoholu 7 kcal, zaś białkawęglowodany 4 kcal. Tłuszcze są zdecydowanie najbardziej skondensowaną formą energii. Każdy produkt spożywczy zawiera mieszaninę substancji odżywczych, których zawartość warunkuje wartość energetyczną produktu.



Tempo wykorzystania energii

   Pod pojęciem tempa wykorzystania energii przez organizm należy rozumieć tempo metabolizmu. W jego ramach wyróżnia się PPM i RMR. Pierwszy skrót dotyczy tempa metabolizmu podstawowego określającego ilość kalorii, które są potrzebne dla utrzymania podstawowych procesów, np. oddychania i krążenia. Drugi skrót jest natomiast związany z tempem metabolizmu spoczynkowego określającego liczbę kalorii, które zostały spalone w ciągu doby w warunkach spoczynkowych, np. podczas snu, leżenia.

   Metabolizm określany również przemianą materii jest ogółem wszystkich procesów biochemicznych, które zachodzą w ciele człowieka. Obejmuje anabolizm oparty na syntezie cząsteczek oraz katabolizm dotyczący procesów rozpadu. Może zachodzić przy udziale tlenu, bądź bez jego udziału. Im większa aktywność organizmu, tym wzrasta jego zapotrzebowanie energetyczne, a co za tym idzie, także tempo metabolizmu.



Systemy wytwarzania energii

   Organizm człowieka ma do dyspozycji trzy główne systemy energetyczne stosowane w zależności od typu aktywności fizycznej. Są to system fosfagenowy, glikoliza mleczanowa i przemiana tlenowa, które obejmuje spalanie węglowodanów i tłuszczów. Komórki mięśni zawierają niewielką ilość ATP w spoczynku, lecz wystarczającą do pokrycia podstawowych potrzeb energetycznych. Rezerwy ATP zostają zużyte tuż po rozpoczęciu aktywności fizycznej. Kontynuowanie wysiłku prowadzi do tworzenia ATP z zastosowaniem jednej z wyżej wymienionych metod.

   Szlak ATP-PC pełni główną rolę w sytuacji maksymalnego wysiłku fizycznego, trwającego do 6 sekund oraz polega na zużywaniu ATP i fosfokreatyny, która jest wysokoenergetycznym związkiem chemicznym gromadzonym przez mięśnie. Powstaje z kreatyny i reszty fosforanowej, którą oddaje ADP, aby powstał nośnik energii, czyli ATP. Tempo uwalniania energii jest bardzo szybkie i po wyczerpaniu zasobów fosfokreatyny dochodzi do wykorzystywania glikogenu lub tłuszczów.

   Glikoliza beztlenowa jest wykorzystywana w trakcie bardzo intensywnych ćwiczeń i towarzyszy treningom siłowym. Glikogen jest rozkładany na cząsteczki glukozy bez udziału tlenu i przebiega szybciej w porównaniu ze szlakiem tlenowym. Pojawia się po 30 sekundach intensywnego wysiłku. Beztlenowa glikoliza używa glukozy pochodzącej z rozkładu glikogenu zgromadzone w mięśniach. Glukoza szybko przekształca się w ATP i kwas mlekowy. System jest nieefektywny, ponieważ zasoby glikogenu bardzo szybko się wyczerpują. Poza tym, kumulowanie się kwasu mlekowego prowadzi do zmęczenia, uniemożliwiając efektywną pracę mięśni.

   Szlak tlenowy wytwarza ATP z rozkładu cukrów i tłuszczów, a zatem poprzez procesy glikolizy i lipolizy. Większość węglowodanów rozkładanych podczas glikolizy pochodzi z glikogenu mięśniowego. Jeżeli ćwiczenia trwają ponad godzinę i spada stężenie glikogenu w mięśniach. Wówczas dochodzi do procesu lipolizy. Prawie cały zapas glikogenu mięśniowego jest spalany po dwóch godzinach aktywności fizycznej. Tłuszcze mogą być źródłem energii tylko na drodze tlenowej. Są bardziej efektywne niż węglowodany, a ich przemiany energetyczne przebiegają wolniej.




Oceń artykuł:

Średnia ocena: 3.57 Ocen: 23


NOWOŚCI PRODUKTOWE

Czereśnie suszone Czereśnie suszone

Producent: Helio


W linii bakalii bez konserwantów firmy Helio pojawiła się kolejna nowość - suszone czereśnie. Produkt jest naturalnie suszony, a nie kandyzowany. Czereśnie to smak lata, który dzięki temu produktowi można t

WIĘCEJ



NOWOŚCI PRODUKTOWE

NOWOŚCI WYDAWNICZE

Jedzenie emocjonalne Jedzenie emocjonalne

Julie M. Simon

Wydawnictwo: Vital


Pudełko lodów po pełnym stresu i niepokoju dniu w pracy. Kilka paczek chipsów naraz, a potem ból brzucha, bo nie radzisz sobie z nawracającymi stanami lękowymi. Przejadasz się, bo desper

WIĘCEJ



NOWOŚCI WYDAWNICZE