Domowy chleb

   Większość z nas nie wyobraża sobie życia bez pieczywa. Chrupiący lub wilgotny i ciężki, biały czy razowy, świeży, twardy czy podpieczony, chleb to dla wielu obowiązkowy produkt śniadaniowy i nie tylko. Czy kupne pieczywo może zastąpić domowy chleb? Cóż, nie tylko może, ale i nawet powinien!

   Pieczywo, które kupujemy w sklepach, jest bardzo często produkowane przy wykorzystaniu różnego rodzaju środków "wspomagających" np. barwników, spulchniaczy - czyli dodatków, które mają sprawić, że dłużej zachowa świeżość oraz będzie prezentować się znacznie bardziej atrakcyjnie. Jak wiadomo, żywności wzbogacanej sztucznymi dodatkami powinno się unikać, szczególnie wtedy, jeśli dbamy o wysoką jakość spożywanych przez nas produktów. Zasada ta powinna obowiązywać również w przypadku pieczywa - chleba czy bułek. I tu, jak w każdym innym przypadku, domowy odpowiednik okazuje się być zdrowszy, będąc przy okazji równie smacznym (czy nawet smaczniejszym...).

Jaką wybrać mąkę?

   Wybór mąki jest kluczowy. Wybierając mąkę oczyszczoną, wypieczemy z niej typowe, białe pieczywo. Warto więc zdecydować się na zakup tej pełnoziarnistej (typ 1850) lub razowej (typ 2000). Jeśli chodzi o jej pochodzenie, najczęściej mamy do wyboru mąkę pszenną lub żytnią, lecz na rynku dostępne są również orkiszowe mąki do wypieku chleba.



Domowy chleb na zakwasie

   Chleb razowy na zakwasie (nie mylić z chlebem z mąki razowej na drożdżach szumnie nazywanym razowym!) jest zdecydowanie zdrowy i charakteryzuje się specyficznymi walorami smakowymi - jest mniej słony, lekko kwaskowaty, cięższy, sycący i zachowuje dłużej trwałość. Przygotowanie zakwasu może wydawać się problematyczne, niemniej nie jest to tak naprawdę zbyt trudne. Warto również pamiętać, że raz przygotowany zakwas nadaje się do wielokrotnego wykorzystywania, stąd warto poświęcić trochę czasu na zrobienie pierwszej partii. Tym bardziej wtedy, gdy chcemy zajadać się chlebem żytnim, którego na samych drożdżach się nie upiecze, gdyż zawiera za mało glutenu. W tym przypadku użycie zakwasu jest więc konieczne. Tak więc, jak przygotować zakwas? By to zrobić, musimy mieć:

- mąkę żytnią razową (typ 2000)
- letnią wodę
- słoik.

   Jak widać, lista składników i "sprzętu" nie jest zbyt długa. Do słoika wlewamy 1/2 szklanki wody i wsypujemy 1/2 szklanki mąki. Odstawiamy taką mieszankę w ciepłe miejsce (25-30 stopni Celsjusza) na jedną dobę. Po jej upłynięciu (i każdego kolejnego dnia, przez 5-7 dni) dolewamy do słoika 1/3 szklanki wody i wsypujemy 1/3 szklanki mąki. Gotowy do wypieku chleba zakwas ma lekko kwaśny zapach i znajdują się z nim "bąbelki". Przechowujemy go w lodówce.

   Chleb na zakwasie przygotowujemy poprzez zrobienie tzw. zaczynu, a potem przygotowanie, z jego wykorzystaniem, ciasta właściwego. Zaczyn to połączony zakwas, mąka i woda (w proporcjach 1:1,5:1,5). Wyrasta przez około osiem godzin. Łączymy go następnie, tu znów, z mąką, wodą i dodatkami (orzechami, nasionami, pestkami, solą, kminkiem, cukrem, suszonymi owocami itd.). W ten sposób powstaje wspomniane ciasto właściwe. Przełożone do formy do pieczenia powinno spędzić w niej kilka godzin, by wyrosnąć. Następnie gotowe jest do pieczenia! Proporcje różnych mąk, zaczynu, dodatków itd., a także czas i temperatura pieczenia zależą w dużej mierze od tego, jaki chleb chcemy upiec.

   Warto wiedzieć, iż zakwas z mąki żytniej jest opcją standardową, najpopularniejszą, niemniej można przygotować go również z mąki pszennej, a nawet gryczanej czy ryżowej (choć w tych dwóch ostatnich przypadkach wypieczony chleb aż tak bardzo nie wyrośnie).



Pieczywo bezglutenowe

   Osoby z nietolerancją glutenu, czyli te, które nie mogą jeść produktów pszennych, żytnich czy orkiszowych, czy też osoby będące na diecie bezglutenowej również mogą wypiekać w domowym zaciszu chleb - zarówno taki na zakwasie, jak i przygotowany bez jego użycia. Bezglutenowe pieczywo można piec z takich mąk bezglutenowych jak:

- mąki gryczanej
- mąki ryżowej
- kaszy gryczanej (palonej lub niepalonej)
- mąki z amarantusa czy komosy ryżowej
- mąki kukurydzianej,

   a także z ich mieszanek. W internecie dostępnych jest bardzo wiele przepisów na bezglutenowe wypieki, a na rynku pojawia się coraz więcej poświęconych im książek kucharskich. Odnalezienie ciekawych receptur nie stanowi dziś najmniejszego problemu.



Gotowe mieszanki do wypieków

   W wielu sklepach kupić można gotowe mieszanki mąk i dodatków do gotowych wypieków. Co prawda koszty ich wykorzystania przewyższają te, z jakimi liczyć się trzeba, gdy taką mieszankę przygotowujemy sami, ale przewyższają w sposób naprawdę nieznaczny. Wypieczenie chleba z gotowej mieszanki jest dziecinnie proste, gdyż najczęściej łączy się ją jedynie z wodą - mieszanki zawierają w sobie m.in. drożdże czy nawet sproszkowany zaczyn. Warto jednak zwracać uwagę na to, czy w ich składzie nie znajdują się sztuczne dodatki, gdyż wówczas wypiekanie takiego chleba raczej mija się z celem.