Domowy wyrób nabiału - prosto, tanio i zdrowiej

   Produkty mleczne są tymi, które goszczą na naszych stołach niezwykle często. Warto wiedzieć, iż nie zawsze musimy je kupować - w domu sami możemy zrobić jogurt, kefir, twaróg, a nawet ser żółty czy mozzarellę! Co więcej, nie jest to trudne, a płynące z takiego rozwiązania korzyści są ogromne.

   Pamiętajmy, iż kupowane w sklepach produkty zawierają bardzo często konserwanty, barwniki, sztuczne aromaty itd. Produkcja masowa, niestety, choć ma swoje zalety, sprowadziła żywność do rangi produktu, którego jakość mierzy się raczej w odniesieniu do opłacalności otwarcia fabrycznej linii, a nie w odniesieniu do tego, co jest naprawdę istotne, a więc wpływu jedzenia na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Jednakże, dzięki domowej produkcji nabiału, w dużej mierze możemy wyzwolić się od korporacyjnych serowych pułapek. Naprawdę warto jej spróbować.

Domowy jogurt

   Jogurt to produkt mleczarski o dość gęstej konsystencji, o barwie białej lub lekko kremowej i lekko kwaśnym smaku. Domowy jogurt jest jednym z najprostszych do wykonania w domu produktów mlecznych. Potrzebujemy do niego:

- 1 litr mleka (niepasteryzowanego! Najlepsze będzie oczywiście takie "prosto od krowy")
- kubeczek jogurtu naturalnego sklepowego (bez dodatku mleka w proszku, żelatyny, skrobi, gumy guar i innych dodatków do żywności)

   By przygotować domowy jogurt podgrzewamy mleko do temperatury około 45-50 stopni Celsjusza (jeśli nie mamy możliwości, by dokładnie określić, ile mleko ma w danym momencie stopni, bo nie posiadamy odpowiedniego termometru, sprawdzamy jego temperaturę zanurzając w nim palec - jeśli możemy to zrobić, ale mleko jest zbyt gorące, by palca w nim trzymać, temperatura najprawdopodobniej będzie odpowiednia).

   Następnie przestajemy podgrzewać garnek, do mleka wlewamy jogurt i dokładnie rozprowadzamy go w cieczy trzepaczką, a następnie szybko, by nie stracił dobrej temperatury, wlewamy go do wyparzonych słoików. Szczelnie je zakręcamy i chowamy, zawinięte, pod kołdry czy koce (tak, by mleko zachowało jak najwyższa temperaturę przez jak najdłuższy czas, co umożliwi rozwój bakterii). Po 8-12 godzinach jogurt będzie gotowy!

   Warto wiedzieć, że na rynku dostępne są specjalne sprzęty, przy pomocy których łatwo przygotujemy domowy jogurt. Ich zakup i wykorzystywanie nie są jednak konieczne - wyżej opisany sposób jest absolutnie wystarczający.

   Poza tym, jeśli nie chcemy wykorzystywać do swej domowej produkcji jogurtów kupnych, możemy zamówić odpowiednie bakterie jogurtowe w saszetkach. Warto również wiedzieć, iż domowym jogurtem można również "rozmnażać" bakterie w nowych partiach mleka. Wystarczy zawsze zostawić sobie mały jego mały zapasowy słoiczek i przy jego wykorzystaniu, powtórzyć cały proceder.

   Co ważne, w taki sposób przygotowywać możemy również jogurty z mleka sojowego. Jest to idealne rozwiązanie dla osób unikających, z jakichkolwiek powodów, tradycyjnych produktów mlecznych, ale wciąż chcących korzystać z prozdrowotnych właściwości jogurtu (jest on dobrym probiotykiem, jednak pod warunkiem, że zawiera bakterie o udowodnionym działaniu probiotycznym).

   Domowy jogurt może być przechowywany w lodówce kilka dni. Pamiętajmy, że przedłużymy jego świeżość, jeśli nie będziemy np. oblizywać nakrętki słoika, w którym będzie zamknięty, czy zanurzać w nim łyżeczki, którą go jemy (lepiej jest przelać sobie małą porcję do miseczki czy filiżanki).



Domowy kefir

   Domowy kefir przygotowuje się bardzo podobnie. Czym się różni kefir od jogurtu?, a tym,  że zamiast jogurtu wykorzystujemy kefir (pół butelki o pojemności 400 ml wystarczy na 1 litr mleka). Poza tym, mleko na kefir musimy zagotować i odstawić do wystygnięcia do temperatury, do której mleko na jogurt się podgrzewa (45-50 stopni).

   Do przygotowania domowego kefiru możemy również wykorzystać grzybka tybetańskiego (zwanego też ziarnami kefirowymi). Będzie zawierał on wtedy aż 50 różnych kultur bakterii i co ważne, będzie przygotowany najbliżej tradycyjnej, pierwotnej kaukaskiej receptury. To rozwiązanie dla osób, które absolutnie nie chcą posiłkować się produktami sklepowymi. Domowy kefir, jak i ten kupny, przechowujemy w lodówce. Najlepiej jest spożyć go w ciągu 1-2 dni.



Domowy twaróg

   Twaróg jest jednym z najpopularniejszych produktów mlecznych. Na pewno więc wszystkich jego wielbicieli ucieszy fakt, iż mogą przygotować go sobie w domu.

   By zrobić domowy twaróg potrzeba jedynie 2 litry maślanki. Wlewamy ją do garnka i podgrzewamy do około 70 stopni. Gdy zaczną pojawiać się w niej małe grudki, znaczyć to będzie, iż temperatura jest już odpowiednia - tu znów nie potrzebujemy specjalistycznego termometru. Ściągamy garnek z ognia i odstawiamy do wystygnięcia.

   Sitko wykładamy kuchennym ręcznikiem (świeżym!) i układamy na nim ser. Sam, naturalnie, osuszy się i nabierze odpowiedniej konsystencji. Pamiętajmy jednak, ze im dłużej na nim pozostanie, tym bardziej będzie później suchy.

   Domowe twarogi, jak i jogurty czy kefiry, przechowujemy w lodówce. Warto pamiętać, iż do domowego twarogu dodać możemy ulubione dodatki, jak zioła, czosnek czy pieprz. Mamy w tym zakresie pełną dowolność.



Domowy ser żółty

   Ser żółty jest jednym z produktów mlecznych, bez których wielu z nas nie wyobraża sobie życia - kanapka z żółtym serem to absolutny klasyk. Warto wiedzieć, iż jego też przygotować możemy we własnej kuchni. Potrzebować do tego będziemy:

- 1 kilograma twarogu (naturalnego, bez dodatków, konserwantów, zagęszczaczy itd., najlepiej wiejskiego, choć można również wykorzystać taki domowy, o którym była mowa w poprzedniej części)
- 1 litra tłustego mleka (niepasteryzowanego, najlepiej "prosto od krowy")
pół kostki masła
- 1 jajka
- łyżkę soli
- łyżkę octu
- pół łyżki sody oczyszczonej
- ulubionych dodatków, jak np. zioła, suszone pomidory, pieprz ziarnisty itd.

   Przygotowanie sera żółtego, choć wygląda inaczej, jest naprawdę bardzo proste. Wystarczy:

- podgrzać mleko (nie powinno się jednak zagotować!)
- dodać do niego twaróg i mieszać, aż powstaną w nim grudki
- odcisnąć "serek" przez gazę lub na sitku (ale nie do końca - musi zostać trochę wilgotny)
- rozpuścić masło i już ostudzone, dodać do sera
- wstawić całość na mały ogień i mieszać
- zdjąć garnek z ognia, dodać jajko, ocet, sól, sodę i dodatki
- dokładnie wymieszać składniki, aż masa się zagęści, połączy i zlepi
- przełożyć "ser" do wybranego naczynia (najlepiej wyłożonego folią aluminiową)
- schłodzić w lodówce

   Tak przygotowany ser smakuje dokładnie tak samo jak wiele tego typu produktów, które kupić możemy w sklepach. Przepis ten jest jednak jednym z wielu - to tylko przykład. Zawsze możemy tez odnaleźć i wypróbować inne, gdyż każdy ser przygotowany zgodnie z inną recepturą będzie miał swój własny, niepowtarzalny smak.



Domowa mozzarella

   Ser typu mozzarella zdobywa w naszym kraju coraz większą popularność. Mozzarella to ser pochodzący z południowych Włoch, popularny nie tylko ze względu na smak ale również znany ze swojej ciągliwości po roztopieniu, stąd też nieodzowny do lazanii, pizzy czy też sałatki caprese. Charakteryzuje się białym kolorem, jest miękki, wilgotny i posiada łagodny smak, dawniej wytwarzany był z mleka bawolic, dziś z mleka krowiego. Aby przygotować domową mozzarellę potrzebujemy:

- 2 litrów tłustego mleka (niepasteryzowanego, bez dodatków)
- podpuszczki (do zamówienia w wielu sklepach internetowych - dziś jej zdobycie nie stanowi żadnego problemu)
- 3/4 łyżeczki kwasku cytrynowego

   W połowie szklanki wody rozpuszczamy kwasek cytrynowy i razem z mlekiem wlewamy do garnka. Powoli podgrzewamy całość do temperatury około 32 stopni. Zdejmujemy garnek z ognia i dodajemy do mleka około 1/4 łyżeczki rozpuszczonej w wodzie podpuszczki. Odstawiamy mleko, pod przykryciem, a po około 5 minutach powinno być już ścięte i przypominać galaretkę. Kroimy ją w kostkę i podgrzewamy do 40 stopni. Zdejmujemy z palnika, mieszamy o odcedzamy. Z masy formujemy kulę, ściągamy serwatkę i formujemy mozzarellę o dowolnym kształcie. Gotowe!



Dlaczego warto przygotowywać domowy nabiał?

   Domowe produkty mleczne warto przygotowywać samemu dlatego, iż mamy wtedy pełen wpływ na wykorzystanie w nich składniki. Nie tylko możemy się w ten sposób uchronić przed spożywaniem sztucznych i często szkodliwych substancji, ale też jadać dokładnie to, co lubimy, czy to na co akurat mamy ochotę.

   Jeśli chodzi o koszty tego typu kulinarnych przedsięwzięć, są one bądź proporcjonalne, bądź niższe od tych związanych z zakupem produktów mlecznych (szczególnie tych dobrej jakości) w sklepach.