Cytryna - kalorie, wartości odżywcze i ciekawostki

   Cytryna należy do owoców z rodziny rutowatych. Cytryna znana jest głównie z dużej zawartości witaminy C, ale zawiera również inne składniki biologicznie czynne ważne dla naszego zdrowia i urody. Drzewa na których wyrastają cytryny dorastają do 5 metrów, choć zdarzają się drzewa osiągające wysokość 10 metrów. Co ciekawe u większości odmian gałęzie posiadają kolce.

   Owoce, aby mogły znieść często długotrwały transport, zrywane są z drzew w stanie niedojrzałym, a następnie przed sprzedażą poddaje się je sztucznemu dojrzewaniu za pomocą gazu. Za ojczyznę cytryny uważa się Chiny (choć niektórzy uważają, że pochodzą z Indii), ale nie rośnie tam w stanie dzikim, wydaje się więc, że jak wiele obecnie uprawianych gatunków cytrusowych - powstała w wyniku skrzyżowania innych gatunków z tej grupy, cytrona z limonką.

Krótka historia cytryny

   Cytryna po raz pierwszy pojawiła się w Europie w XI wieku. Przywieźli ją do Hiszpanii Arabowie z Chin, gdzie pierwsze wzmianki dotyczące tej uprawy pochodzą z VIII wieku. W tym mniej więcej okresie albo trochę wcześniej musiała powstać ta forma rośliny. Do Ameryki cytryny zostały sprowadzone przez Krzysztofa Kolumba. W XVII wieku we Francji zaczęto sprzedawać lemoniadę, a na przełomie XVII i XVIII wieku uprawę cytryn zapoczątkowano w krajach o klimacie tropikalnym oraz subtropikalnych. Obecnie najwięcej plantacji cytryn mają takie kraje jak Stany Zjednoczone, Włochy, Brazylia, Meksyk, Grecja i Hiszpania. Znane u nas powszechnie owoce cytryny są wydłużone, owalne, żółte, mniejsze od typowej pomarańczy. W miąższu znajdziemy zwykle kilka nasion, chociaż znane są owoce beznasienne.



Cytryny - właściwości odżywcze i lecznicze

   Cytryna jest jednym z najważniejszych i naturalnych środków leczniczych używanych w naszych domach. Cytryna jest znana nam wszystkim jako środek spożywczy, ale posiada również właściwości lecznicze. Żółte owoce zawierają duże ilości witaminy C, jak również inne składniki biologicznie czynne: olejki lotne, limonen, cytral, kumaryny, bioflawonoidy oraz witaminy B1, B6, B9, potas i wapń. Cytryna pomaga we wzmocnieniu naszej odporności na wszelkie infekcje, czyniąc z niej skuteczny środek przeciwko przeziębieniom i chorobom. Wspomaga pracę układu pokarmowego, likwiduje zgagę i nudności, leczy zaparcia, reguluje poziom cholesterolu, działa moczopędnie, pomaga w problemach z krążeniem oraz działa pozytywnie w stwardnieniach ścian arteryjnych. Pomimo swojej kwaśnej zawartości, po strawieniu, cytryna posiada silne właściwości zasadotwórcze, pomagające nam w odkwaszaniu organizmu. Sok cytrynowy posiada również właściwości odkażające, leczy, jak również rozpuszcza, chore tkanki. Zmieszany z oliwą z oliwek lub olejem migdałowym jest doskonałym lekiem na egzemę, stosuje się go zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. Olejek cytrynowy jest wyciskany na zimno ze skóry cytryny hodowanej w sposób organiczny. Głównymi składnikami oleju cytrynowego są: limonen, terpineny oraz sabinen. Z badań naukowych wynika, że olej cytrynowy posiada właściwości wzmacniające nasz układ odpornościowy. Badano również zależność pomiędzy głównym składnikiem oleju cytrynowego, którym jest limonen, a jego rolą w prewencji zachorowania na raka. Olej z cytryny może być również używany w leczeniu stanów nerwicowych, ciśnienia krwi, problemów trawiennych, bólów gardła, jak również infekcji układu oddechowego. Olej cytrynowy pomaga w pobudzaniu tworzenia się leukocytów, poprawia pamięć, wzmacnia paznokcie, poprawia nasze samopoczucie, doskonale czyści skórę. Olej cytrynowy posiada także właściwości przeciwdepresyjne.



Kalorie i wartości odżywcze - cytryny

Cytryny - zastosowanie w kuchni
  
   Żółty owoc jest nie tylko kolorowym przybraniem, wyrazistą przyprawą, ale również samodzielną bazą smakową dla pysznych dań i deserów. Sok z cytryny jest składnikiem wielu potraw, sałatek, drinków i napojów. Utartą skórkę możemy dodać do ciast, ciasteczek, babek, aromatyzowania likierów, sosów oraz lukru. Pokrojone w plasterki lub w trójkątne cząstki służą do ozdabiania ryb, napojów i drinków. Wybierając cytryny warto zwrócić uwagę nie tylko na grubość skórki i wielkość owocu, ale również kraj pochodzenia. Aby owoce nie psuły się podczas transportu stosowane są konserwanty, lepiej więc wybierać owoce z bliższych rejonów Europy, które podróżują krócej.



Ciekawostki o cytrynie

→ cytryna zdobyła popularność w XVIII wieku, kiedy stwierdzono skuteczność spożywania jej owoców w leczeniu szkorbutu - choroby groźnej zwłaszcza dla marynarzy odbywających długie rejsy. Pod koniec XVIII wieku we flocie angielskiej wprowadzono dla każdego marynarza obowiązkową, dzienną dawkę soku z cytryny,
→ spryskanie sokiem z cytryny okolic okien i drzwi zniechęca mrówki i inne małe robaczki, do wejścia do mieszkania, suszone plasterki cytryny powieszone w szafie są skutecznie odstraszają mole,
→ dodanie kilku kropel soku z cytryny do ryby na drodze reakcji chemicznej powoduje zanik niemiłego zapachu,
→ sok z cytryny nadaje się także do czyszczenia, m.in. plam z desek do krojenia, przedmiotów z miedzi, chromowych baterii kuchennych i łazienkowych, a także z nadmiaru osadu pozostawionego na dzbanku po herbacie i kawie,
→ największą cytrynę wyhodował hodowca z Izraela - cytryna ważyła 5,26 kg,
→ herbata z cytryną jest niezdrowa. Bezpośrednim winowajcą uszczerbku na zdrowiu jest aluminium, które odkładając się na przykład w mózgu może prowadzić do choroby Alzheimera. Herbata pomimo dużej zawartości aluminium nie jest szkodliwa. Wręcz przeciwnie. Znajduje się w niej bogactwo antyoksydantów a glin występuje w postaci nieprzyswajalnej dla organizmu. Sytuacja zmienia się, gdy dodamy plasterek cytryny. Nieprzyswajalne aluminium zmienia się w łatwo wchłanialny cytrynian glinu, a wprowadzony od organizmu w ten sposób metal odkłada się w różnych tkankach uszkadzając je.



Główne handlowe odmiany cytryny

- cytryna Ponderosa - cytryna skierniewicka. Wcześnie wchodzi w okres kwitnienia i owocowanie. Owoce duże, z grubą, chropowatą skórką, okrągłe,
- cytryna Meyera - owoce małe o cienkiej skórce - bardzo kształtne, obwite owocowanie,
- cytryna Eureka - owoce średniej wielkości, owalne, bardzo kwaśne,
- cytryna Lizbona - dekoracyjna roślina do pojemników, owoc średniej wielkości, bardzo kwaśny,
- cytryna Rosso - owoce o kolorze czerwonym.