Dzisiaj jest: Czwartek, 28.03.2024 Imieniny: Anieli i Sykstusa



Ilość przepisów kulinarnych w serwisie: 5865

Wolne rodniki


Rozmiar tekstu: AAA
PDFDrukuj


Wolne rodniki


   Wolnymi rodnikami nazywamy wolne, niesparowane elektrony tlenu, które powstają w organizmie w wyniku przemian metabolicznych. Ich obecność ma związek z mechanizmami obronnymi, ale nadmiar ich zdecydowanie szkodzi. Wolne rodniki obdarzone są ładunkiem ujemnym i dążą do połączenia z cząsteczką dodatnią, a przebieg tej reakcji łączenia cząsteczek nazywamy utlenianiem. Efektem takiego działania może być uszkodzenie DNA oraz błon komórkowych. Obecnie uważa się, że może stanowić to początek różnych chorób, a także wpływać na sam proces starzenia się organizmu. Choroba nowotworowa ma swój początek w uszkodzeniu aparatu genetycznego komórki. Za takie uszkodzenie, które doprowadza do mutacji komórki obwinia się wolne rodniki. Wiele czynników zwiększających ilość rodników stwarza warunki do rozwoju różnych chorób, w tym także nowotworowych.





Źródłem wolnych rodników może być:

- nieprawidłowa dieta z dużą ilością tłuszczy zwierzęcych i konserwantów,
- alkohol,
- nikotyna,
- zanieczyszczone środowisko,
- pestycydy,
- promieniowanie słoneczne,
- radioterapia i chemioterapia.




Wpływ na organizm

   Obecnie sądzi się, że działanie niekorzystne wolnych rodników tlenu na organizm polega między innymi na:

- docieraniu do jądra komórkowego i powodowaniu mutacji materiału genetycznego komórki mogącej stanowić początek rozrostu nowotworowego,
- podwyższaniu poziomu "niedobrego" cholesterolu LDL co przyspiesza rozwój zmian miażdżycowych,
- uszkadzaniu nasienia, co zwiększa ryzyko wystąpienia bezpłodności lub wad wrodzonych potomstwa,
- sprzyja powstaniu takich zmian ocznych jak zaćma i zwyrodnienie plamki żółtej,
może doprowadzać do uszkodzenia tkanki nerwowej,
- obniża sprawność układu immunologicznego,
- prawdopodobnie ma związek z procesami starzenia się organizmu.



Zapobieganie

   Organizm do pewnego stopnia umie się bronić przed wolnymi rodnikami powodując ich wychwytywanie i neutralizowanie. Substancje działające w ten sposób nazywamy "wymiataczami" i należą do nich różne obecne we krwi enzymy i składniki odżywcze. Takimi naszymi obrońcami o działaniu antyoksydacyjnym czyli przeciwutleniającym są między innymi:

- Antocyjany - to barwniki roślinne czerwone, niebieskie lub fioletowe, nadające barwę kwiatom, owocom, często także liściom i łodygom. Chronią one przed szkodliwym działaniem promieni UV, stąd ich zawartość w roślinie jest proporcjonalna do jej ekspozycji na słońce. Szczególnie bogate w związki antocyjanowe są owoce bzu czarnego, borowki czernicy, aronii, tarniny, porzeczki czarnej, bażyny, żurawiny, borówki brusznicy, czerwonych odmian winorośli, kwiaty malwy czarnej, chabru bławatkahibiskusa.

- Flawonoidy - to substancje roślinne o charakterze barwników, zwykle żółtych, Poza efektem antyoksydacyjnym wykazują różnorodne działania farmakologiczne: między innymi uszczelniają naczynia krwionośne i hamują tworzenie zakrzepów. Podobnie jak w przypadku antocyjanów, ich stężenie zależy od intensywności nasłonecznienia rośliny, gdyż są to związki chroniące roślinę przed promieniami UV. Surowce szczególnie bogate we flawonoidy to pączki japońskiego drzewa - Sophora japonica, ziele gryki, liście miłorzębu japońskiego, kwiatostan głogu, liść brzozy, kwiat bzu czarnego oraz zielone warzywa.

- Karotenoidy - to barwniki roślinne nadające kwiatom i owocom barwę żółtą i pomarańczową. Wiele badań wskazuje, że spożywanie żywności bogatej w karotenoidy i witaminy antyoksydacyjne zmniejsza ryzyko chorób serca i powstawania raka. Do najbardziej znanych i czynnych farmakologiczne związków należą: beta-karoten, likopen, luteina i zeaksantyna. W wielu badaniach stwierdzono szczególne znaczenie likopenu w prewencji chorób serca i choroby nowotworowej - na terenach, gdzie często jada się przetwory z pomidorów, rzadziej występują przypadki raka prostaty i szyjki macicy oraz różnego typu nowotwory przewodu pokarmowego, a także choroba niedokrwienna serca. Stwierdzono korelację między stężeniem likopenu w surowicy krwi a częstością występowania raka piersi. Niski poziom likopenu w surowicy krwi wiąże się też ze wzrostem śmiertelności z powodu chorób serca i udarów mózgu.

- Katechiny i garbniki - to związki o właściwościach antyoksydacyjnych. Są one zawarte między innymi w liściach krzewu herbacianego - camelia sinensis. W Japonii przeprowadzono badania 8,5 tysiąca osób w wieku średnim i stwierdzono, że im więcej filiżanek zielonej herbaty wypijali badani w ciągu dnia, tym lepiej się czuli i mieli prawidłowy poziom cholesterolu we krwi.

- Witamina E - nazywana jest witaminą młodości, posiada nie tylko silne właściwości przeciwutleniające, ale również reguluje poziom wolnych rodników. Określony, naturalny poziom wolnych rodników w naszym organizmie jest konieczny dla prawidłowej odnowy tkanek oraz ochrony przed infekcjami. Witamina E należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i występuje przede wszystkim w olejach roślinnych.

- Selen - to jeden z koniecznych katalizatorów naszych własnych mechanizmów antyoksydacyjnych. Występuje przede wszystkim w zbożach, ryżu i mięsie. Niedobór selenu sprzyja rozwojowi miażdżycy, co potwierdzają badania epidemiologiczne. Selen chroni także przed zatruciem niektórymi metalami, tworzy bowiem rozpuszczalne, mniej toksyczne związki z kadmem, srebrem, talem i ołowiem.

- Witamina C - znajduje się w większości roślin, szczególnie duże jej ilości zawierają owoce dzikiej róży, aronii i czarnej porzeczki. Warto zaznaczyć, że naturalna postać witaminy C w połączeniu z flawonoidami, obficie występującymi w roślinach, posiada bardzo wysoką aktywność biologiczną i dużą trwałość, w przeciwieństwie do jej syntetycznego analogu.



Gdzie szukać antyoksydantów w żywności?

   Zdecydowanie najwięcej ich znajdziemy w warzywach i owocach. Najlepiej, jak będą to produkty świeże bądź mrożone, a nie konserwowane lub gotowane zbyt długo. Generalnie lepsze są owoce i warzywa bardziej nasycone kolorem pomarańczowym i zielonym.



Lista najważniejszych produktów o działaniu antyoksydacyjnym

- czerwone winogrona, czerwony grejpfrut, pomarańcze,
- jagody leśne - borówki, czarną jagodę, jeżyny, żurawiny,
- marchew, dynię, kapustę, kalafior, brokuły, czosnek, czerwoną cebulę, rzeżuchę,
- warzywa strączkowe,
- oliwę z oliwek,
- ryby,
- orzechy, nasiona,
- kiełki, kasze

   Korzystne działanie mają warzywa strączkowe takie jak fasola, soczewica, soja i groch, bo dzięki zawartej w nich proteazie hamują wzrost guza nowotworowego.

   Warzywa z rodziny krzyżowych, a szczególnie brokuły i brukselka, ochraniają przed nowotworami złośliwymi tzw. hormonozależnymi sutka czy macicy, bo występujące w nich związki azotu zwane indolami przyspieszają wydalanie z organizmu estrogenów odpowiedzialnych za wzrost tych nowotworów.

   Zalecane jest spożywanie wszystkich owoców i to najlepiej w całości, a nie w postaci soków. Trudno wyliczyć optymalną ilość warzyw i owoców jaka byłaby najlepsza np. w profilaktyce chorób nowotworowych, ale zaleca się spożywanie co najmniej dwóch różnych owoców i trzech różnych warzyw dziennie. Nie poleca się owoców i soków z puszki.



Co jeszcze pomaga w walce z wolnymi rodnikami

   Oprócz właściwej diety musimy dbać o odpoczynek oraz walczyć ze stresem dnia codziennego. Dobrą metodą wypoczynku (ale tego aktywnego) oraz walki ze stresem jest aktywność fizyczna. Należy pamiętać jednak, że musi być to wysiłek raczej rekreacyjny gdyż intensywny sport intensyfikuje wytwarzanie wolnych rodników (ma to związek ze zwiększonym zapotrzebowaniem na tlen). Dlatego też dobrze jest ćwiczyć przede wszystkim systematycznie, bez nagłych zrywów na intensywny sport ponad nasz poziom wytrenowania. Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie umiarkowanie intensywnych wysiłków kardio, takich jak, np. 30 minutowy marsz przeplatany truchtem czy też pływanie, pilates lub przejażdżki rowerowe. Taki sport wykonywany przynajmniej trzy razy w tygodniu dla wielu z nas to jedna z najlepszych form walki ze stresem, a więc jedną z przyczyn wytwarzania wolnych rodników. Wysiłek taki bowiem obniża ilość hormonów stresu na rzecz hormonów szczęścia czyli tzw. endorfin. Jest to także doskonały i prosty sposób na spalenie kalorii oraz nadmiaru tkanki tłuszczowej. Z biologicznego punktu widzenia natomiast systematyczny, ale umiarkowanie intensywny wysiłek fizyczny prowadzi do wytworzenia większej ilości mitochondriów w organizmie, co usprawnia procesy wytwarzania energii tym samym zmniejszając wytwarzanie wolnych rodników.

   Badania naukowców potwierdzają, że systematyczna aktywność fizyczna połączona z odpowiednią dietą pomaga usuwać wolne rodniki. Dbaj więc o to, aby być zdrowszym i mniej podatnym na procesy starzenia się.




Oceń artykuł:

Średnia ocena: 5.00 Ocen: 6


NOWOŚCI PRODUKTOWE

Czereśnie suszone Czereśnie suszone

Producent: Helio


W linii bakalii bez konserwantów firmy Helio pojawiła się kolejna nowość - suszone czereśnie. Produkt jest naturalnie suszony, a nie kandyzowany. Czereśnie to smak lata, który dzięki temu produktowi można t

WIĘCEJ



NOWOŚCI PRODUKTOWE

NOWOŚCI WYDAWNICZE

Jedzenie emocjonalne Jedzenie emocjonalne

Julie M. Simon

Wydawnictwo: Vital


Pudełko lodów po pełnym stresu i niepokoju dniu w pracy. Kilka paczek chipsów naraz, a potem ból brzucha, bo nie radzisz sobie z nawracającymi stanami lękowymi. Przejadasz się, bo desper

WIĘCEJ



NOWOŚCI WYDAWNICZE