Zatrucia grzybami

   Polska jest krajem o szczególnie dużej liczbie zatruć grzybami, co wynika zapewne z powszechności zbierania ich w środowisku naturalnym. W krajach zachodnich, gdzie grzyby są raczej kupowane w sklepach a nie samodzielnie zbierane, przypadki zatruć są rzadkie.

   Zatrucia dzieli się na cztery zespoły różniące się okresem bezobjawowym, objawami, metodami rozpoznania i leczenia:

- zespół faloidynowy: zespół wątrobowo-nerkowy, toksyny uszkadzające głównie narządy miąższowe (nefrotoksyczne i hepatotoksyczne), okres utajenia 5-48 h, po spożyciu muchomora sromotnikowego, jadowitego, wiosennego, piestrzenicy kasztanowatej, zasłonka rudego,

- zespół muchomora plamistego: wywołujące głównie objawy neurologiczne i psychiczne, okres utajenia 1-2 h, spowodowany spożyciem muchomora plamistego lub muchomora czerwonego,

- zespół muskarynowy: wywołujące głównie objawy neurologiczne i psychiczne, okres utajenia z reguły 1-2 h, wskutek spożyciu lejkówki, strzępiaka, gołąbka wymiotnego, gołąbka krowiego, wieruszka ciemnego, borowika szatańskiego,

- zespół żołądkowo-jelitowy: toksyny wywołujące głównie objawy żołądkowo-jelitowe, okres utajenia 0,5-2 h, po spożyciu wieruszki ciemnej, gąski tygrysowatej, mleczaja wełnianki, tęgoskóra pospolitego, borowika szatańskiego.

- zespół muchomora plamistego: suchość w ustach, zaburzenia mowy, światłowstręt, zaburzenia widzenia, nudności, bóle brzucha, pobudzenie i zaburzenia ruchowe chodu, dezorientacja, omamy wzrokowe i słuchowe, drżenie mięśni,

- zespół muskarynowy: po około 2 godzinach: ślinotok, nadmierne pocenie się, kolki jelitowe, wzdęcia, biegunka, nudności, wymioty, zwolnienie akcji serca, spadek ciśnienia krwi, zwężenie źrenic, światłowstręt, niekiedy ataki furii i wyzwolenie prymitywnych zachowań, brak samokontroli i samokrytycyzmu, potem silna depresja,

- zespół żołądkowo-jelitowy: ból brzucha, ślinotok, nudności, wymioty, biegunka, bóle głowy.



Aby nie dopuścić do zatrucia grzybami należy przestrzegać kilku reguł

- nie ma właściwie sposobu (poza atlasem) na odróżnienie grzyba jadalnego od podobnego trującego:

- smak jest zawodną wskazówką, bo np. muchomor sromotnikowy, najniebezpieczniejszy grzyb naszych lasów, ma przyjemny, słodkawy smak,

- sinienie lub czernienie po przekrojeniu może nas również zmylić. Czernieją po przekrojeniu jadalne podgrzybki, jak i niejadalne borowiki szatańskie,

- powinno się sięgać wyłącznie po znane gatunki, a jeśli nie mamy pewności, jeszcze przed obraniem i pokrojeniem spytajmy bardziej doświadczonych. Przy dalszych wątpliwościach grzyb należy wyrzucić,

- przy małej znajomości grzybów najlepiej nie zbierać okazów z blaszkami pod kapeluszem, a tylko te, które mają rurki,

- grzyby łatwo się psują. Gdy są zbierane do torebek foliowych, a nie do koszyczków, przegrzewają się i stanowią wspaniałą pożywkę dla pleśni i bakterii,

- pomylenie gatunków grzybów często występuje wtedy, gdy zbierają je dzieci lub gdy zbieranie odbywa się w lasach ocienionych, przy skąpym świetle słonecznym,

- spożycie grzybów na surowo pogarsza stopień zatrucia,

- nie powinno się podawać potraw z grzybów, a nawet zupy grzybowej dzieciom,

- konieczne jest zachowanie ostrożności przy zakupie grzybów suszonych,

- przy podejrzeniu zatrucia - nudnościach, bólach brzucha lub wymiotach u dzieci - nie wolno zwlekać z udaniem się do najbliższej placówki służby zdrowia, szczególnie gdy dziecko mogło samo zbierać grzyby,

- grzyby łatwo wchłaniają pyły i zanieczyszczenia. Dlatego nie należy spożywać grzybów zbieranych wokół terenów przemysłowych lub szlaków komunikacyjnych.