Antyoksydanty a fizjologiczny proces starzenia się organizmu

   Antyoksydanty (przeciwutleniacze) neutralizując wolne rodniki zmniejszają ryzyko zachorowania na szereg chorób i spowalniają procesy starzenia się organizmu.

   Aktywność wolnych rodników jest szkodliwa dla zdrowia. Mogą one indukować procesy nowotworowe, a także przyczyniać się do rozwoju chorób cywilizacyjnych, takiej jak np. choroby Parkinsona. Nadmiar wolnych rodników w organizmie zwiększa się wraz z wiekiem. Większe są zatem uszkodzenia, a zdolność do regeneracji komórek słabnie. Objawia się to między innymi zwyrodnieniami stawów, zmarszczkami na skórze oraz wypadaniem i siwieniem włosów. Wolne rodniki mogą być jednak neutralizowane - przez przeciwutleniacze. Antyoksydanty znajdują się w owocach i warzywach. Mają one postać polifenoli, witamin: A, C, tokoferoli (witamina E) oraz karotenoidów (prowitaminy A).  Do związków o właściwościach antyoksydacyjnych należą także selen, chlorofiliny, indole, glutation i tiocyjaniny.

Antyoksydant w walce z wolnymi rodnikami

   W sytuacji, gdy równowaga między działaniem wolnych rodników, a biologiczną zdolnością do ich neutralizowana zostaje zachwiana, powstaje stres oksydacyjny. Może on doprowadzić do uszkodzeń komórki, zwłaszcza białek, DNA i lipidów.

   Wolny rodnik to atom lub cząstka posiadająca niesparowany elektron, który powoduje dużą reaktywność i zdolność do wchodzenia w niekorzystne interakcje ze składnikami żywych komórek. Wolny rodnik chce pozbyć się niesparowanego elektronu znajdującego się na orbicie walencyjnej, więc przyłącza go do innej cząstki, albo przyłącza elektron od innej molekuły - w ten sposób powstają uszkodzenia komórek.

   Źródła wolnych rodników tkwią w samych komórkach (np. w lizosomach, mitochondriach, cytoplazmie, retikulum endoplazmatycznym i błonie komórkowej) oraz w środowisku (np. zanieczyszczenia powietrza, promieniowanie). Wolne rodniki mogą też pochodzić z niektórych leków i środków chemicznych oraz produktów spożywczych skażonych pestycydami i zawierających konserwanty. Ponadto, do źródeł wolnych rodników należą czynniki powodujące fizyczny i psychiczny stres oraz kosmetyki, barwniki w ubraniach, materiały izolacyjne i uszczelniające, rozpuszczalniki i środki ochrony drewna.



ORAC kluczem do diety obfitującej w przeciwutleniacze

   Jeżeli chcesz wzbogacić swoją dietę w produkty o najwyższej zawartości przeciwutleniaczy zapoznaj się z produktami o najwyższym parametrze ORAC. Pod tym skrótem należy rozumieć zdolność wiązania rodników nadtlenkowych (ang. oxygen radical absorbance capacity). Metoda analityczna ORAC umożliwia określenie zdolności antyoksydacyjnych herbaty, warzyw i owoców. Inne metody analityczne służące do badania właściwości przeciwutleniających to TRAP (ang. total radical-trapping antioxidant parameter), TEAC (ang. troloxequivalent antioxidant capacity) oraz CV (cyclic voltammetry).

   Za pomocą metody ORAC ustalono listę produktów żywnościowych o najwyższej zdolności do pochłaniania reaktywnych form tlenu. Na najwyższych pozycjach znajdują się znane i często stosowane przyprawy:

- sumak
- mielone goździki
- suszone oregano
- rozmaryn
- tymianek
- cynamon
- kurkuma

   Inne produkty naturalne o wysokiej wartości ORAC to czarne jagody, aronia, żurawina, jeżyna, śliwka, malina, borówka oraz fasola. Wysokim wskaźnikiem ORAC charakteryzują się także zwyczajne brokuły. Wysoki wskaźnik posiadają także orzechy włoskie, czerwone wino i agrest.



Dla kogo dieta anti-aging?

   Dieta anti-aging cieszy się dużą popularnością nie tylko wśród gwiazd Hollywood. Każda osoba świadoma procesów starzenia się organizmu chce jak najdłużej zachować młodość i sprawność. Dieta anti-aging to potoczne określenie diety, która jest bogata w antyoksydanty. Obejmuje ona nie tylko warzywa i owoce. W jadłospisie powinny też znaleźć się napoje obfitujące w przeciwutleniacze, produkty bogate w białko, orzechy i pestki oraz produkty zbożowe. Szczególnie polecane są zarodki pszenne, kiełki pszenicy i płatki owsiane ze względu na wysoką zawartość substancji odżywczych. W jadłospisie powinny znaleźć się koktajle przygotowywany z produktów obfitujących w przeciwutleniacze. Uzupełnieniem diety jest unikanie przegrzewania się, wysypianie się, ograniczenie używek oraz odpoczynek.



Antyoksydanty w pożywieniu a starzenie organizmu

   Spożywanie owoców i warzyw, czyli produktów najbardziej obfitujących w przeciwutleniacze odgrywa istotną rolę w zapobieganiu wielu chorobom. Za najsilniejsze antyoksydanty uchodzą flawonoidy. Owoce są bogatym źródłem licznych substancji, którym przypisuje się właściwości przeciwutleniające. Związki wchodzące w skład owoców działają jak substancje redukujące, związki blokujące wolne rodniki, a także hamujące aktywność enzymów powodowaną przez wolne rodniki. Związki roślinne zawarte w owocach mogą też hamować aktywność enzymów utleniających inne pożyteczne związki. Warzywa mają zaś mniejszą pojemność przeciwutleniającą w porównaniu z owocami, zwłaszcza z owocami jagodowymi. Wśród warzyw wysoką zdolnością antyoksydacyjną charakteryzują się m.in. czosnek, kapusta, szpinak, brokuły i jarmuż. Przeciwutleniacze znajdują się także w pomidorach i ich przetworach (likopen).

   Proces starzenia się zachodzi na co najmniej kilku płaszczyznach - biologicznej, społecznej i psychologicznej. Ludzie od wieków poszukują skutecznego sposobu na opóźnienie procesu starzenia. Kiedy odkryto działanie witaminy E, bardzo szybko okrzyknięto ją "eliksirem młodości". W podobny sposób nazywano produkty bogate w polifenole i inne związki przeciwutleniające. W latach 50. prawdziwą rewolucję wywołała teoria Harmana. Według niej można spowolnić proces starzenia się organizmu poprzez nieprzejadanie się oraz spożywanie warzyw i owoców.

   Zbyt obfite posiłki powodują powstanie dużej ilości wolnych rodników, które zakłócają pracę komórek. Przeprowadzono badania na szczurach - jednej grupie gryzoni podawano mniejsze posiłki, a druga jadła bardzo obficie. Gryzonie z pierwszej grupy żyły dłużej i były zdrowsze. Warzywa i owoce są pożywne i bogate w przeciwutleniacze. Wspomagają zatem neutralizowanie wolnych rodników.

   Stres oksydacyjny, o którym była mowa na wstępie wywołuje szereg procesów biochemicznych, które przyspieszają procesy biologiczne odpowiadające za fizjologiczne starzenie się komórek. Na obecną chwilę, wiemy jak spowolnić starzenie się organizmu. Proces starzenia to naturalny etap życia człowieka, który należy zaakceptować. Antyoksydanty pomogą zapobiec zbyt szybkiemu starzeniu się oraz chorobom cywilizacyjnym.