Aronia - kalorie, wartości odżywcze i ciekawostki

   Krzew aronii, choć pochodzi z Ameryki Północnej uprawiany jest w Polsce niemal na masową skalę, jednak wśród polskich konsumentów owoce aronii nie są zbyt popularne. Zajadają się nią jednak mieszkańcy krajów, do których owe zbiory są eksportowane, czyli np. Niemcy czy Amerykanie. Czemu aronia nie jest doceniana przez naszych rodaków? Czy na fali rosnącej popularności jagód Goji, wody kokosowej, awokado i innych egzotycznych produktów o rzekomych czy faktycznych właściwościach prozdrowotnych zapominamy o tym, że na naszym tzw. własnym podwórku również odnaleźć możemy źródło zdrowia, energii i długowieczności? Czas więc sobie o tym przypomnieć tym bardziej, że aronia uważana jest za najzdrowszy owoc jagodowy na świecie.

Co to za owoc?

   Aronia to jedna z roślin z rodziny różowatych. W systematyce niektórzy nie uznają jednak jej odrębności jako rodzaj rośliny, ale łączą ją z głogownikiem. Do roślin nazywanych aronią zaliczają się następujące gatunki:

- aronia czerwona
- aronia śliwolistna
- aronia czarna (inaczej czarnoowocowa)

   To właśnie aronia czarna jest wykorzystywana w kuchni, min. ze względu na swoje prozdrowotne właściwości. Tak więc, niniejszy artykuł opisuje właściwości odmiany czarnej. Aronia czarna ma ciemnogranatowe, prawie czarne owoce o średnicy około 1 centymetra. Pokryte są delikatnym nalotem przypominającym meszek. Owoce dzięki zawartości tanin mają lekko cierpki smak.

   Krzew nie ma zbyt wielu wymagań glebowych. Dlatego właśnie można sadzić go na działkach czy we własnych ogródkach. Jego uprawa nie jest bowiem nazbyt kłopotliwa. Zbiór owoców następuje w sierpniu. Krzew dorasta do ok. 2-2,5 metra. Krzewy można stosować jako żywopłot chroniący przed wiatrem lub nadać im formę drzewek. Krzew jest odporny na choroby i szkodniki, nie wymaga stosowania pestycydów. To istotne, bowiem aronia jest rośliną zdrową. Nie potrzebuje też nawożenia, bowiem doskonale rośnie na glebach o niskiej jakości. Nie straszna jej też susza. Niemniej jednak, uprawia się ją również, jak to zostało wspomniane, na masową skalę - w celach przemysłowej produkcji artykułów spożywczych na bazie owoców aronii.



Aronia w kuchni

   Aronia jest produktem, który w kuchni można wykorzystać na niezwykle wiele sposobów. Oczywiście do menu, jak każdy owoc, aronię najlepiej wprowadzać w formie nieprzetworzonej, jako samodzielną przekąskę po to by zachować wszystkie wartości odżywcze.

   Z owoców można przygotować pyszne konfitury. Warto pamiętać, by do smażenia (które nie powinno trwać zbyt długo - dodatkowa uwaga) owoców dodać odrobinę soku z cytryny bądź kwasku cytrynowego. Warto również poeksperymentować z różnego rodzaju dodatkami i dorzucić do aroniowych konfitur np. jabłka lub czarną porzeczkę.

   Sok z aronii również jest bardzo prosty do przygotowania i bardzo zdrowy. Największe stężenie aktywnych substancji występuje w świeżo wyciskanym soku z aronii, choć specjaliści zalecają, by spożywać go nie więcej niż szklankę dziennie. Najszybciej uzyskamy go poprzez włożenie dosłodzonych (np. stewią zamiast białego cukru) owoców aronii do sokownika czy parownika.

   Aroniowy przecier otrzymuje się natomiast poprzez przetarcie kilograma owoców aronii z kilogramem cukru (zamienniki w odpowiednich proporcjach). Przecier podgrzewamy następnie, mieszając, do około 60-70 stopni Celsjusza i przełożyć do wyparzonych, wciąż gorących słoików.

   W słoikach można również przygotować aronię w tzw. soku własnym. Wkładamy owoce do słoików, zalewamy gorącym sokiem z aronii i pasteryzujemy.

   Aronia jest fantastycznym dodatkiem do różnego rodzaju deserów, jak np. lody, galaretki czy musy, oraz likierów. Surowa, nieprzetworzona aronia nie jest raczej uznawana za przysmak i mało kto uważa ją, pomimo niezwykłego aromatu miąższu jej owoców, za rarytas.

   Dla amatorów napojów alkoholowych również mamy dobrą informację, gdyż z aronii można  zrobić smaczną nalewkę.



Aronia a zdrowie

   Aronia jest bogatym źródłem witamin: C, z grupy B, E, witaminy P (bioflawonoidów), beta-karotenu, składników mineralnych: miedzi, wapnia, potasu, żelaza, jodu, boru, molibdenu i kobaltu, polifenoli a zwłaszcza antocyjanów (naturalne barwniki będące również  bardzo skutecznymi antyoksydantami, w 100 g owoców aronii jest nawet 2 g polifenoli, w tym 1,5 g antocyjanów - najwięcej ze wszystkich znanych owoców) a także kwercetyny, epikatechiny, kwasu kawowego, delfinidyny, pelargonidyny oraz błonnika pokarmowego. Ponadto, zawartość cukru w aronii waha się między 5 a 10% masy owoców, a więc jest go w nich stosunkowo niewiele. Tym samym, aronia znajduje swoje zastosowanie w min.:

- profilaktyce i leczeniu chorób układu krwionośnego (min. nadciśnienia tętniczego)
- profilaktyce nowotworowej
- profilaktyce i leczeniu  żylaków odbytu
- dietach odchudzających
- dietach oczyszczających; detoksykacji organizmu oraz usuwaniu nadmiaru zatrzymanej w nim wody
- uzupełnianiu braków witamin i składników odżywczych
- poprawianiu kondycji włosów, skóry i paznokci
- poprawianiu pamięci oraz szeroko rozumianego funkcjonowania ludzkiego mózgu

   Wartość owoców i warzyw z punktu widzenia zawartości antyoksydantów określa się wskaźnikiem antyoksydacyjnym ORAC (skrót z języka angielskiego Oxygen Radical Absorbance Capacity, co oznacza zdolność absorpcji rodników tlenowych). Aronia w "klasyfikacji" ORAC zajmuje jedno z czołowych miejsc wśród owoców - wskaźnik dla aronii wynosi 19220. Ponadto owoc może poprawić ostrość widzenia, sprzyja gojeniu się ran (warto wiedzieć, iż rozcieńczony sok z aronii pomaga uporać się z oparzeniami słonecznymi)oraz reguluje metabolizowanie przez organizm tłuszczów.

   Aronia oraz pochodzące z jej przetworzenia produkty polecane są diabetykom (oczywiście z zastrzeżeniem, że biały cukier należy w procesie ich przygotowywania zastąpić odpowiednimi zamiennikami). Okazuje się bowiem, że aronia ma działanie przeciwzapalne oraz reguluje poziom cukru we krwi i wydzielanie przez trzustkę insuliny. Owoce aronii mogą być z powodzeniem włączone do diety redukcyjnej. Tym bardziej, jeśli przetwory na jej bazie będziemy przygotowywać sami, co pozwoli na dostosowanie ilości wykorzystanego do tego cukru.



Kalorie i wartości odżywcze aronii

Kilka ciekawostek o aronii

→ Krzew aronii został odkryty 300 lat temu.
→ Pierwsze plantacje aronii zakładano w południowo-wschodniej Rosji.
→ Aronię nazywa się "kuzynką jarzębiny".
→ Sok z aronii zachowuje różową barwę nawet po stukrotnym rozcieńczeniu.
→ Sok z aronii używany jest również do barwienia jogurtów i napojów
→ Z aronii można przygotowywać nie tylko desery, ale również konfitury do podania z mięsem (tak jak robi się to np. z żurawiną). Dodajemy do nich wtedy np. imbir lub pieprz.
→ Krzewy aronii są niezwykle odporne na mróz (sięgający nawet -35 stopni!).



   Podsumowując, możemy stwierdzić, że aronia ma niezwykle kompleksowy (pozytywny oczywiście) wpływ na ludzki organizm. Warto wzbogacić o produkty ją zawierające codzienną dietę. W celu możliwości przygotowywania na jej bazie różnego rodzaju smakołyków nawet zimą, gdy świeżej aronii nigdzie już nie kupimy, warto wygospodarować trochę miejsca w zamrażarce i zrobić sobie mały zapas aronii na chłodne dni... Jako mrożony owoc aronia nie traci bowiem zbyt dużo ze swojej wartości odżywczych i zdrowotnych, a więc i zbawiennych dla naszych ciał składników.