Choroby autoimmunologiczne - czego unikać?

   Większość z nas zna kogoś, kto ma problem z tarczycą. Wiele osób nie zdaje sobie jednak sprawy z tego, że choroby autoimmunologiczne dotyczą nie tylko tarczycy. Do tego typu schorzeń zalicza się również łuszczycę, łysienie plackowate, toczeń rumieniowaty, chorobę Addisona, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i inne.

   Choroby autoimmunologiczne potrafią bardzo uprzykrzyć życie. Z definicji choroby autoimmunologiczne to grupa chorób, w których układ odpornościowy) organizmu niszczy własne komórki i tkanki. U podłoża chorób autoimmunologicznych leży proces nazywany autoimmunizacją. Wciąż nie potrafimy wyleczyć takich chorób w stu procentach; leki maskują objawy, ale często nie poprawiają samopoczucia i nie wpływają na niektóre niedogodności, takie jak łysienie czy trądzik. Dobra wiadomość jest taka, że duży wpływ na choroby autoimmunologiczne ma dieta. Czego unikać, by nie zaostrzać objawów?

Gluten i "pseudozboża"

   Gluten może bardzo negatywnie wpływać na pracę tarczycy. Dlaczego? Gliadyna, czyli białko budujące gluten budową przypomina tarczycę. Gliadyna drażni układ odpornościowy, sprawiając, że organizm stara się ją zwalczać; regularnie spożywanie glutenu sprawia, że organizm stale produkuje przeciwciała, by zwalczyć gliadynę. W pewnym momencie może przestać rozróżniać gliadynę od tarczycy i zaczyna atakować własny narząd. Efektem tego może być np. choroba Hashimoto. Gluten zaostrza powstawanie większości chorób autoimmunologicznych, nie tylko tych związanych z tarczycą. Z tego względu zaleca się całkowite wyeliminowanie glutenu z diety. Oznacza to, że należy odstawić wszystkie produkty zawierające pszenicę, jęczmień oraz żyto. Przy schorzeniach autoimmunologicznych pomocne bywa też odstawienie tzw. "pseudozbóż". Zalicza się do nich: szałwię hiszpańską (nasiona chia), grykę, amarantus i komosę ryżową (quinoa).

   Gluten bywa uciążliwy jeszcze z innego powodu. Przy chorobach autoimmunologicznych często dochodzi do niedoborów witamin. Gluten może znacząco zmniejszać wchłanianie substancji odżywczych, co sprawia, że nawet suplementacja może nie dawać odpowiednich efektów. Dopiero po odstawieniu glutenu wiele osób zauważa różnicę.



Nabiał

   Wiele mówi się o tym, że krowie mleko dla człowieka jest szkodliwe, nie zawsze jednak wyjaśnia się, dlaczego. Po pierwsze, mleko zawiera kazeinę, na którą wiele osób reaguje alergicznie. Dodatkowo może ona zaostrzać objawy chorób autoimmunologicznych i niszczyć jelita. Warto pamiętać o tym, że zdrowie jelit to klucz do zdrowia całego ciała. Kazeina może działać drażniąco w podobnym stopniu co gliadyna, dlatego zaleca się wykluczenie nabiału z diety. Wyjątkiem jest masło klarowane - to czysty tłuszcz, który najczęściej nie szkodzi osobom z chorobami autoimmunologicznymi (i świetnie nadaje się do smażenia). Jeśli jednak nie możesz spożywać również masła klarowanego, zastąp je olejem kokosowym.



Strączki

   Strączki zawierają lektyny, czyli białka, które zaburzają pracę organizmu. Z jednej strony zmniejszają wchłanianie się witamin, z drugiej negatywnie działają na jelito cienkie. Warto wiedzieć, że lektyny to "lepkie" cząsteczki, które mogą przyklejać się do różnych narządów, w tym np. do tarczycy. Efektem takiego zlepienia może być choroba autoimmunologiczna. Z tego względu zaleca się wykluczenie strączków z diety. Lektyny obecne są także w zbożach i orzechach, dlatego należy dokładnie czytać składu produktów spożywczych. Nawet niewielka dawka lektyn może zaburzać pracę organizmu.



Warzywa psiankowate

   To grupa warzyw, która może negatywnie oddziaływać na układ odpornościowy niektórych osób; reakcja ta wiążę się z obecnością naturalnych pestycydów zawartych w roślinach. Do warzyw psiankowatych zalicza się między innymi pomidory, paprykę, ziemniaki i bakłażany. Nie każda osoba z chorobą autoimmunologiczną musi negatywnie reagować na psiankowate, ale jeśli odstawienie glutenu i nabiału nie przynosi efektu, to warto na jakiś czas zrezygnować z tych warzyw i obserwować reakcję organizmu.



Cukier

   Spożywanie cukru sprzyja powstawaniu zaburzeń hormonalnych; cukier wpływa m.in. na zmniejszenie konwersji T4 w T3, a ponadto sprawia, że w organizmie gromadzi się więcej androgenów. U kobiet skutkuje to pojawieniem się hirsutyzmu, zespołem policystycznych jajników (PCOS) i chorobami autoimmunologicznymi. Dodatkowo nadmierne spożycie cukru może też wiązać się z insulinoopornością. Z tego względu należy odstawić lub przynajmniej maksymalnie ograniczyć cukier. Warto też pamiętać o cukrze znajdującym się w owocach (fruktozie). Nie każdemu szkodzi, ale jeśli źle reagujesz na gwałtowne skoki glukozy we krwi, sięgaj tylko po owoce leśne (maliny, jagody, jeżyny), borówki, truskawki i owoce cytrusowe.



Toksyny

   Choć wydawałoby się, że żyjemy dość sterylnie (w porównaniu do warunków naszych przodków), to jednak ma to swoje minusy. Konserwowanie wszystkich produktów i chronienie ich przed pleśnią sprawia, że stale mamy kontakt z toksynami, chociażby w używanych na co dzień kosmetykach. Nawet zwykłe nakładanie balsamu na ciało może skutkować negatywnymi konsekwencjami, ponieważ przez skórę toksyny przechodzą bezpośrednio do krwiobiegu. To z kolei sprawia, że konserwanty mogą oddziaływać na układ immunologiczny. Co robić? Przede wszystkim czytać składy kosmetyków. Unikaj produktów zawierających metale ciężkie (ołów, kadm, arsen, rtęć); najczęściej można je znaleźć w tzw. kosmetykach kolorowych, czyli w szminkach, tuszach do rzęs, podkładach, pudrach itd. Ponadto warto unikać substancji znanych jako MEA, TEA i DEA, ponieważ działają na neurony i jelita, co sprzyja powstawaniu chorób autoimmunologicznych.



Zdrowe jelit ma znaczenie

   Coraz częściej mówi się o powiązaniu między zdrowiem jelit a zdrowiem tarczycy. Dbaj o jelita - jeśli przechodzisz antybiotykoterapię, pamiętaj, by jeść bardzo dużo probiotyków nawet kilka miesięcy po jej zakończeniu - flora bakteryjna musi się odbudować. Sięgaj po jogurty probiotyczne, kiszoną kapustę i ogórki. Warto też spożywać dużo sezonowych warzyw oraz sięgać po błonnik, który oczyszcza jelita.