Chroniczne zmęczenie. Jak zregenerować nadnercza?

   Nadnercza to niewielki, parzysty gruczoł znajdujący się tuż nad nerkami. Nadnercza składają się z części korowej i rdzeniowej, różnych pod względem budowy i funkcji. Niewiele się o nich mówi w kontekście chronicznego zmęczenie, a to duży błąd. Nadnercza odpowiadają za produkcję bardzo ważnych hormonów: kortyzolu i adrenaliny. W nadnerczach produkowane są również niewielkie ilości hormonów płciowych - androgenów.

   Regeneracja nadnerczy może być niezbędnym elementem leczenia wielu chorób. Dzięki temu wzmocnimy organizm i przestaniemy czuć zmęczenie. Jak zregenerować nadnercza?

Po co im regeneracja?

   To najważniejsze pytanie: po co regenerować gruczoły hormonalne? Jak się okazuje, ma to swoje uzasadnienie w naszym trybie życia. Żyjemy szybko i intensywnie, co nie pozostaje bez wpływu na organizm. Wskazane gruczoły należą do tzw. "osi przysadka-podwzgórze-nadnercza". Przysadka i podwzgórze to części mózgu, które współpracują z nadnerczami; te pierwsze odpowiadają m.in. za odczuwanie pragnienia i głodu, wzrost glukozy we krwi i produkcję hormonów (m.in. TSH - tyreotropiny oraz hormonów płciowych - FSH (folikulotropiny) i LH (lutropiny)). Przysadka i podwzgórze pozostają w ścisłym kontakcie z nadnerczami. Jeśli na organizm zacznie oddziaływać stres (np. na skutek ćwiczeń fizycznych, zmniejszenia poziomu glukozy we krwi, przez kofeinę lub brak snu), to mózg natychmiast wysyła informację do nadnerczy, by te zaczęły produkować kortyzol, czyli hormon stresu. Kortyzol wzrasta właśnie wtedy, gdy dochodzi do sytuacji stresowych. Ma określone zadania: zwiększa poziom cukru we krwi by utrzymać organizm w większej gotowości oraz przyspiesza wydzielanie adrenaliny. To sprawia, że w organizmie wzrasta również ciśnienie krwi.

   W normalnym, dobowym rytmie wzrost kortyzolu nie jest niczym dziwnym. Rano budzimy się z najwyższym poziomem hormonu we krwi, ponieważ to on ma nas pobudzić. Wraz z kolejnymi godzinami poziom kortyzolu spada - dzięki temu pod wieczór jest na tyle niski, że możemy bez problemu zasnąć. Problem jednak zaczyna się wtedy, gdy dochodzi do zaburzenia pracy nadnerczy. To sprawia, że mamy stale podniesiony kortyzol, przez co możemy zacząć tyć, mieć problemy z insulinoopornością, trądzikiem, zaburzeniami emocjonalnymi, nadciśnieniem tętniczym lub cierpieć na chroniczne zmęczenie i bezsenność. Długotrwały stres może doprowadzić do wypalenia się nadnerczy. W efekcie nie będą one reagować na sygnały dochodzące do nich z mózgu. Efekt? Zbyt niski poziom kortyzolu, który w efekcie prowadzi do osłabienia, zmęczenia, zawrotów głowy, niskiego ciśnienia - u niektórych osób może pojawić się też choroba Addisona.



Jak przebiega zaburzenie nadnerczy?

   Wyróżnia się 3-4 fazy, które prowadzą do wyczerpania nadnerczy. W pierwszej fazie musi dojść do chronicznego narażenia na stres. Organizm zaczyna produkować coraz więcej kortyzolu, co automatycznie zmusza nadnercza do wytężonej pracy. W tej fazie nie odczujemy skutków wyczerpania nadnerczy - jeśli ograniczymy stres, to nie doznamy żadnych objawów. Jeśli tego nie zrobimy, to nadnercza przejdą do fazy nazywanej oporową. Jak sama nazwa wskazuje - gruczoł zaczyna stawiać opór. Efektem tego może być rozdrażnienie i zmiana smaków - możemy zauważyć ochotę na słone potrawy i przekąski. Na tym etapie może również zmniejszyć się w organizmie ilość innych hormonów (płciowych i tarczycy), ponieważ ich produkcja ustaje na rzecz próby zwiększenia ilości kortyzolu. Ostatni etap jest już poważny. Wyczerpanie nadnerczy może doprowadzić do powstania chorób tarczycy i układu hormonalnego. Skrajnym przypadkiem jest choroba Addisona, która wiąże się z zaburzeniami równowagi elektrolitowej, spadkiem masy, męczliwością, utratą apetytu, niedociśnieniem tętniczym, osłabieniem mięśni, hipoglikemią, palpitacjami.

   Niestety, lekarze nie leczą nadnerczy, a przynajmniej do czasu aż nie dojdą one do ostatniego stanu, czyli do choroby Addisona. Wówczas pacjent musi przyjmować syntetyczne hormony (najczęściej jest to hydrokortyzon). Wszelkie łagodniejsze objawy wyczerpania nadnerczy najczęściej nie są leczone lub przypisuje się je np. niedoczynności tarczycy.



Jak zregenerować nadnercza?

   Nie jest to łatwe, ale wykonalne. Trzeba całkowicie zmienić swój tryb życia. Przede wszystkim - unikaj stresu w miarę możliwości. Być może nie jesteś w stanie całkowicie go ograniczyć (chociażby ze względu na pracę), ale warto zadbać o odpowiednią regenerację. Nie przynoś pracy do domu, postaraj się znaleźć codziennie czas na przyjemności - czytanie książki, oglądanie serialu, relaks przy ulubionej muzyce. Uważaj na ćwiczenia; choć aktywność fizyczna jest zdrowa, to jednak niektóre jej formy mogą zaszkodzić nadnerczom. Przede wszystkim unikaj ćwiczeń interwałowych, które wymagają od organizmu produkcji dużych ilości kortyzolu. Zamiast intensywnych treningów wybieraj raczej jogę i lekkie ćwiczenia przy muzyce. Poza tym warto też jak najwięcej spacerować; wówczas utrzymujemy pracę serca na stałym poziomie, ale równocześnie przyspieszamy regenerację nadnerczy.

   Dużą rolę przy leczeniu odgrywa dieta. Przede wszystkim warto odstawić używki, a przynajmniej je ograniczyć (przykładowo, kofeina podnosi kortyzol, co sprzyja wyczerpywaniu nadnerczy). Dobrze jest też ograniczyć cukry i substancje słodzące (ukrywają się pod różnymi nazwami: syrop glukozowo-fruktozowy, syrop kukurydziany, aspartam). Warto unikać również olejów roślinnych, a przede wszystkim rzepakowego, sojowego i słonecznikowego, ponieważ mogą sprzyjać powstawaniu stanów zapalnych

   Co spożywać zamiast tego? Przede wszystkim sięgaj po dobrej jakości tłuszcze. Sprawdzi się tu olej kokosowy, awokado, masło, tłuste ryby (makrele, łososie atlantyckie, śledzie, sardynki). Ponadto sięgaj jak najczęściej po niejodowaną sól dobrej jakości. Wbrew temu, co się mówi, sól jest nam potrzebna do życia, a osoby z chorymi nadnerczami potrzebują jej więcej niż inni. Jeśli czujesz, że jesteś odwodniony mimo tego, że wypijasz odpowiednią ilość wody codziennie, spróbuj dodać do szklanki szczyptę dobrej jakości soli. Pomoże ona zatrzymać niezbędne minerały w organizmie.

   Dla wzmocnienia nadnerczy niezbędna będzie też suplementacja, szczególnie witamin z grupy B oraz witaminy D. Nie można zapominać też o odpowiednio długim śnie. Postaraj się chodzić spać około 22-23; godzinę przed położeniem się do łóżka nie zaglądaj do telefonu i nie oglądaj telewizji - pozwól organizmowi odpocząć. Możesz coś poczytać lub pójść na krótki spacer z psem. Warto włączyć również do diety jak najwięcej probiotyków (kiszona kapusta, kiszone ogórki) oraz jeść często długo gotowany rosół na kościach, ponieważ poprawia on pracę nadnerczy.