Co warto spożywać w przypadku niedoczynności tarczycy?

   Niedoczynność tarczycy jest stanem, w którym tarczyca - niewielki gruczoł położony u podstawy szyi, produkuje za mało hormonów (trójjodotyroniny - T3, tyroksyny - T4 oraz kalcytoniny) w stosunku do potrzeb organizmu, co wpływa na metabolizm, gospodarkę wapniowo-fosforową organizmu i produkcję ciepła. Przy chorej tarczycy odpowiednie żywienie jest bardzo ważne oraz stanowi ogromne wsparcie podczas leczenia farmakologicznego. Jak powinniśmy się odżywiać podczas niedoczynności tarczycy?

   W niedoczynności tarczycy spada tempo przemiany materii, procesy metaboliczne zostają spowolnione, co w znacznym stopniu utrudnia spalanie energii dostarczonej z pożywienia. Dlatego bardzo istotna jest odpowiednio skomponowana dieta. Przestrzeganie zasad żywieniowych wspomoże funkcjonowanie organizmu oraz pomoże w unormowaniu masy ciała.

Jaka jest rola diety w przypadku niedoczynności tarczycy?

   Podczas niedoczynności tarczycy stosowanie diety wspiera leczenie farmakologiczne. Niedoczynność tarczycy jest stanem chorobowym, który został wywołany niedostatecznym działaniem lub niedoborem hormonów tarczycy w wyniku niedoboru tyreotropiny przysadkowej / zakłóceniem pracy przysadki lub uszkodzeniem gruczołu tarczowego. Jedną z najczęstszych przyczyn jest przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (choroba Hashimoto). Dochodzi wtedy do nadmiernej produkcji przeciwciał, które zaczynają atakować komórki tarczycy.

Objawy niedoczynności tarczycy:

- Spowolnienie akcji serca,
- Zaburzenia miesiączkowania oraz trudności z zajściem w ciążę u kobiet,
- Obniżenie libido u mężczyzn,
- Problemy z koncentracją i pamięcią,
- Pogorszenie kondycji paznokci, skóry i włosów,
- Senność,
- Osłabienie,
- Przyrost masy ciała,
- Uczucie ciągłego zimna
- Ciągłe zmęczenie.

   Żywienie osób zmagających się z niedoczynnością tarczycy powinno mieć na uwadze fakt, że chorzy zmagają się z uciążliwymi zaparciami. Kolejnym problemem jest nagły, niekontrolowany przyrost masy ciała przy braku zmian w codziennej diecie. Taka dieta ma celu dostarczenie związków, które wspierają pracę tarczycy, przyśpieszają proces metaboliczny oraz pomagają w utrzymaniu prawidłowej masy ciała.



Zasady żywienia przy niedoczynności tarczycy

   Przy niedoczynności zaleca się:

- 4-5 posiłków,
- Odstępy między posiłkami nie powinny był dłuższe niż 3-4 godziny,
- Ostatni posiłek spożyć 2 godziny przed snem.

   W diecie powinniśmy uwzględni pełnowartościowe białko pochodzenia zwierzęcego, które jest bogate w tyrozynę niezbędną w produkcji hormonów tarczycy. Białko zwiększa tempo procesów metabolicznych oraz stymuluje produkcję hormonu wzrostu, który powoduje spalanie tkanki tłuszczowej.

   W jadłospisie powinniśmy uwzględnić węglowodany złożone, które posiadają niski indeks glikemiczny. Zapobiega to wahaniom poziomu cukru we krwi. Są również źródłem błonnika pokarmowego, którego zadaniem jest przyśpieszenie pasażu treści pokarmowej. Dieta powinna być bogata w warzywa i owoce.

   W diecie powinny znaleźć się produkty, które dostarczą naszemu organizmowi wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3 - ich źródłem są przede wszystkim tłuste ryby morskie - jednocześnie są one bardzo dobrym źródłem jodu (zarówno chude i tłuste ryby morskie) oraz wspomnianego już pełnowartościowego białka. Ponadto kwasy omega-3 pobudzają wątrobę do przemiany hormonu T4 w T3, zwiększając metabolizm ustroju oraz wrażliwość komórek na hormony tarczycy. Kwasy omega-3 znajdziemy również w żywności pochodzenia roślinnego - siemieniu lnianym, nasionach chia, orzechach włoskich, zimnotłoczonych olejach roślinnych - lnianym, konopnym. Jadłospis chorego wymaga zwiększonej podaży witam oraz składników mineralnych, takich jak: witaminy A, C, D, B2, B3, B12 (szczególnie przy Hashimoto), jod (nie przy chorobie Hashimoto), cynk, magnez, żelazo oraz selen - są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Codziennie należy wypijać co najmniej 1,5 l wody - najlepiej w postaci czystej wody, czy wody z cytryną. Odpowiednie nawodnienie jest niezbędne przy niedoczynności tarczycy.

   Aktywność fizyczna powinna iść w parze z prawidłowo zbilansowaną dietą, ponieważ tylko wtedy uzyskamy zamierzony efekt. Zaleca się aktywność fizyczną co najmniej 3 razy w tygodniu, przynajmniej przez 30 minut dziennie. Szczególnie zaleca się uprawianie sportów aerobowych (tlenowych) takich jak jogging, pływanie, jazda rowerem, marsz). Ćwiczenia wskazane są głównie w godzinach porannych.



Co możemy jeść przy niedoczynności tarczycy?

   Zaleca się spożywanie produktów, które stanowią źródło pełnowartościowego białka, takie jak mięso (wołowina, cielęcina, drób), chude i tłuste ryby morskie (śledź, łosoś, dorsz), fermentowane przetwory mleczne (jogurty, kefiry) oraz jajka. Produkty pochodzenia zwierzęcego są też źródłem hemowego żelaza, wchodzącego w skład tyreoperoksydazy (TPO) - niezbędnego enzymu w syntezie hormonów tarczycy.

   W jadłospisie powinniśmy uwzględnić produkty bogate w węglowodany złożone, o wysokim zawartości błonnika pokarmowego i niskim indeksie glikemiczny (np. płatki owsiane, kasza gryczana), warzywa (buraki, natka i korzeń pietruszki, dynia, cukinia, karczochy), kiszone warzywa, owoce (cytrusy, jabłka, ananasy, maliny, awokado).

   W diecie powinny znaleźć się produkty obfitujące w cynk i magnez, m.in., pestki i nasiona (lnu, dyni, słonecznika), nasiona roślin strączkowych, ostrygi, kiełki oraz orzechy. Nie należy zapomnieć o selenie - bogate w ten mikroelement jest mięso, skorupiaki, ryby, nieoczyszczony ryż (brązowy) i kasze oraz jaja. Na szczególną uwagę zasługują również orzechy, zwłaszcza orzechy brazylijskie, które zawierają bardzo duże ilości tego składnika.

   Zielonolistne i pomarańczowe warzywa (jako prowitamina) oraz żywność pochodzenia zwierzęcego jest źródłem witaminy A.



Jakich pokarmów unikać przy niedoczynności tarczycy?

   Osoby zmagające się z niedoczynnością tarczycy powinny ze swojej diety wykluczyć niektóre produkty, które negatywnie wpływają na pracę gruczołu. Powinniśmy koniecznie wyeliminować:

- Produkty, które w swoim składzie zawierają węglowodany proste oraz te o wysokim indeksie glikemiczny, które negatywnie wpływają na pracę tarczycy, m.in., słodycze, wyroby cukiernicze, jasne makarony, biały ryż oraz jasne pieczywo,
- Produkty zawierających fityniany, ponieważ hamują wchłanianie przez organizm przyswajanie z żywności minerałów,
- Produktów zawierających goitrogeny - substancji wolotwórczych, które mogą wpływać na metabolizm jodu, prowadząc do zmniejszenia jego stężenia w organizmie. Goitrogeny występują głównie w surowych roślinach takich jak kapusta, brukselka, jarmuż, kalafior, brokuły, rzepa, brukiew i kalarepa. Należy unikać również niefermentowanej soi i orzeszków ziemnych.


   Produkty glutenowe i z zawartością laktozy, zwłaszcza przy chorobie Hashimoto należy przynajmniej ograniczyć.

   Ponadto osoby chore powinny wystrzegać się żywności wysoko przetworzonej, dań typu fast-food, napojów słodzonych gazowanych oraz alkoholu.