Dzisiaj jest: Piątek, 29.03.2024 Imieniny: Wiktora i Eustachego



Ilość przepisów kulinarnych w serwisie: 5865

Gruszki - kalorie, wartości odżywcze i ciekawostki


Rozmiar tekstu: AAA
PDFDrukuj


Gruszki - kalorie, wartości odżywcze i ciekawostki


   Gruszka czyli owoc gruszy (łacińska nazwa Pyrus) - drzewa z rodziny różowatych pochodzi z Eurazji. Jej pierwsze odmiany rosły najprawdopodobniej około 3 tysiące lat temu w Persji. Poprzez Armenię i Azję Mniejszą trafiła do Grecji. Z Grecji grusza trafiła do Rzymu i tam stała się bardzo popularnym drzewkiem. Już wtedy Rzymianie poprzez specyficzne właściwości grusz rozróżniali 40 odmian. Na przełomie XVII i XVIII wieku wyhodowano w zachodniej Europie nowe odmiany tego owocu, co spowodowało wzrost jej popularności zwłaszcza we Francji i Belgii. Wkrótce przywędrowała na ziemie polskie.



O gruszce słów kilka ...

   Nazwa grusza obejmuje około 60 różnych gatunków drzew. Te łatwo się ze sobą krzyżują, tworząc kilka tysięcy mniej lub bardziej zróżnicowanych podgatunków - stąd tak wiele różnych dostępnych na rynku gruszek. Systematyka grusz budzi wśród pasjonatów wiele kontrowersji i od lat nie mogą oni dojść w jej sprawie do porozumienia. Co do jednej kwestii są zgodni - grusze dzielimy na te zachodnie, czyli europejskie, oraz wschodnie, czyli azjatyckie.



   Ten zielony, żółty, czerwony lub brązowawy owoc o raczej twardej skórce, podłużnym, trochę stożkowatym kształcie, znany jest nam wszystkim. Twarde lub miękkie, mniej lub bardziej słodkie, malutkie bądź wielkie gruszki, pomimo morfologicznych czy smakowych różnic, rozpozna i po smaku, i po wyglądzie, już nawet każde dziecko.

   Pomimo, że gruszka to także owoc jesienny i zimowy, do tej pory nie jest tak popularna jak jabłko. Przede wszystkim, dlatego, że drzewa gruszy potrzebują łagodniejszego klimatu niż jabłonie oraz owoc ten nie jest łatwy do przechowywania. Niemniej jednak jest jednym z ulubionych sezonowych owoców Polaków, zawdzięcza swą popularność łatwej dostępności, przystępnej cenie, szerokiej gamie zastosowań w kuchni oraz właściwościom odżywczym.



Z czym to się je?

   Gruszki nadają się do jedzenia na surowo i tak chyba jada się je najczęściej. Owoce te są bardzo aromatyczne i smaczne, o smaku słodkim, winno słodkim lub kwaśnym. Można je gotować lub dusić czy prażyć z imbirem i gorzką czekoladą stanowią naprawdę pyszny deserowy zestaw!

   Z suszonych gruszek można ugotować kompot (z dodatkiem goździków!) lub wykorzystać je jako dodatek do owsianki czy musli, ciast, ciasteczek etc. Suszone gruszki z powodzeniem mogą zastąpić, jako słodka przekąska, ciasteczka czy cukierki. To z pewnością dużo zdrowsza alternatywa, która zasmakuje każdemu łasuchowi, ale jej jedzenie nie będzie pociągać za sobą tylu nieprzyjemnych konsekwencji...

   Gruszki stają się również coraz popularniejsze nie jako dodatek do deserów, ale słonych i ostrych przekąsek. Ich smak doskonale komponuje się np. z serem gorgonzola - oto pomysł na pyszne imprezowe koreczki!



Prozdrowotne właściwości gruszki ...

   Gruszki są bogatym źródłem antyoksydantów (przeciwutleniaczy), które to charakteryzuje pozytywny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Ponadto, antyoksydanty opóźniają procesy starzenia się. W gruszkach znajdziemy witaminy K1, C, B9 (kwas foliowy), a także składniki mineralne: potas, mangan, miedź, magnez, bor i rzadko spotykany wśród owoców jod, kwasy owocowe (jabłkowy, cytrynowy), błonnik pokarmowy i antagonistę cholesterolu - fitosterole.

   Duża zawartość błonnika w gruszkach sprawia, iż owoce te mogą okazać się pomocne w walce z zaparciami czy, generalnie rzecz biorąc, regulacją pracy przewodu pokarmowego. Co więcej, błonnik zapewnia uczucie sytości, ogranicza wchłanianie się cukrów oraz tłuszczów w jelicie oraz pomaga obniżyć poziom złego cholesterolu we krwi. Dlatego właśnie warto jadać owoce ze skórką - to właśnie w niej znajdziemy najwięcej błonnika. W miarę dojrzewania owoców ilość kwasów organicznych i pektyn (błonnika) maleje, a rośnie natomiast zawartość cukrów.

   Gruszki poleca się również osobom cierpiącym na nadciśnienie, gdyż pomagają one uregulować jego poziom. Wprowadzenie gruszek na stałe do swojego jadłospisu jest więc pewnego rodzaju profilaktyką chorób układu krążenia. Dodatkowo, dzięki zawartości żelaza, gruszki przeciwdziałają anemii.

   W medycynie ludowej napar z gruszek stosuje się przy przeziębieniach, gorączce i uporczywym kaszlu, a bardzo mocny napar z suszonych gruszek stosuje się w formie okładów na czoło i głowę - przy bólach głowy i migrenie.

   Kolejną ważną cechą gruszki jest jej działanie moczopędne (jest źródłem potasu, czyli pierwiastka, który odpowiada za regulowanie gospodarki wodnej organizmu i którego dostarczają np. pomidory). Tak więc, jedzenie gruszek pomaga uporać się z zapaleniem dróg moczowych oraz pozbyć się opuchlizny z np. nóg czy twarzy, która to pojawia się na skutek nadmiernego zatrzymywania się wody w organizmie (np. w skutek spożywania zbyt dużej ilości soli bądź produktów wysoko przetworzonych, które mają wysoki indeks glikemiczny i powodują wyrzut insuliny).

   Ważna informacja dla alergików: gruszki nazywa się owocami hypoalergicznymi, gdyż niezwykle rzadko powodują jakiekolwiek reakcje alergiczne, w związku z tym są jednym z pierwszych owoców podawanych małym dzieciom, już po 6 miesiącu życia.



Kalorie i wartości odżywcze - gruszki

Składnik Zawartość w 100 [g]
Kalorie (wartość energetyczna) 57 kcal / 239 kJ
Białko 0,36 g
Tłuszcz ogółem 0,14 g
Kwasy tłuszczowe nasycone 0,022 g
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone 0,084 g
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone 0,094 g
Kwasy tłuszczowe omega-3 0 g
Kwasy tłuszczowe omega-6 0,094 g
Węglowodany 15,23 g
Błonnik pokarmowy 3,1 g
Witamina A 25 I.U.
Witamina D 0 I.U.
Witamina E 0,12 mg
Witamina K1 4,4 µg
Witamina C 4,3 mg
Witamina B1 0,012 mg
Witamina B2 0,026 mg
Witamina B3 (PP) 0,161 mg
Witamina B6 0,029 mg
Witamina B9 (kwas foliowy) 7 µg
Witamina B12 0,0 µg
Witamina B5 (kwas pantotenowy) 0,049 mg
Wapń 9 mg
Żelazo 0,18 mg
Magnez 7 mg
Fosfor 12 mg
Potas 116 mg
Sód 1 mg
Cynk 0,10 mg
Miedź 0,08 mg
Mangan 0,05 mg
Selen 0,10 µg
Fluor 2,2 µg
Cholesterol 0 mg
Fitosterole 8,0 mg



Odmiany gruszek

   Ze względu na porę dojrzewania, w Polsce możemy wyróżnić odmiany: letnie, (dojrzewające w lipcu, sierpniu i we wrześniu), jesienne (dojrzewające w trzeciej dekadzie września i na początku października oraz zimowe (dojrzewające w połowie października).

Najbardziej popularne odmiany gruszek w Polsce:

Odmiany letnie:

- Lipcówka kolorowa. Odmiana wyhodowana we Francji. Dojrzewa w połowie lipca. Owoce są jajowate, średniej i równej wielkości. Posiadają błyszcząca skórkę o barwie zielono-żółtej, pokrywa ją czerwono-pomarańczowy rumieniec. Miąższ gruszek jest biało-kremowy, soczysty, luźny, ziarnisty i dość smaczny. Owoce nie nadają się do przechowywania. Zastosowanie głównie deserowe.

- Klapsa (Faworytka). Odmiana wyhodowana w Stanach Zjednoczonych. Dojrzewa w drugiej połowie sierpnia. Rodzi duże i bardzo duże owoce. Klapsa posiada grubą, lekko błyszczącą zieloną skórkę, czasami z czerwonym rumieńcem. Wyhodowano również odmianę o całkowicie czerwonej skórce, która nosi nazwę Red Faworytka. Miąższ gruszek jest białokremowy, soczysty, luźny, ziarnisty i dość smaczny. Odmiana typowo deserowa, nie nadaje się do transportu i do bardzo krótkiego przechowywania.


Odmiany jesienne:

- Bonkreta Williamsa. Odmiana angielska. Dojrzewa na początku września. Owoce średniej wielkości, mają wydłużony kształt i nierówną powierzchnię. Skórka tej odmiany jest jasnopomarańczowa, gładka, cienka i pokryta niewielkim rumieńcem. Miąższ kremowobiały, bardzo soczysty, aromatyczny, z lekko winnym posmakiem. Owoce tej odmiany można krótko przechowywać. Odmiana deserowa i na przetwory.

- Konferencja. Odmiana angielska. Najpopularniejsza odmiana w Polsce. Dojrzewa się na przełomie września i października. Owoce średnie i duże o charakterystycznym wydłużonym, wrzecionowatym kształcie i mało wyrównane pod względem rozmiaru. Konferencja posiada gładką i grubą skórkę, matowo zieloną, a po dojrzeniu złotobrązową z charakterystycznym ordzewieniem. Żółtawobiały miąższ jest bardzo słodki, soczysty i aromatyczny. W chłodnym miejscu mogą być przechowywane przez kilka tygodni. Nadają się do jedzenia na surowo, ale można z nich robić również soki i dodaje się je do jogurtów.

- Lukasówka. Odmiana francuska. Dojrzewa na przełomie września i października. Owoce są duże, o jajowatym, nieregularnym kształcie. Posiada gładką, nieznacznie błyszczącą jasnozieloną skórkę, czasem z delikatnym karminowym rumieńcem, żółknącą w miarę ich dojrzewania. Miąższ ma barwę żółtawobiałą, jest średnioziarnisty, Gruszka ma słodko winny smak i lekko aromatyczny zapach. Najlepsze do spożycia są po miesiącu przechowywania. Odmiana deserowa, do jedzenia na surowo. Ponadto nadają się do przetworów, np. na soki lub desery.


Odmiany zimowe:

- Komisówka. Odmiana francuska. Owoce dojrzewają w połowie października. Komisówki są duże, czasami średniej wielkości, o szerokojajowatym i niewyrównanym kształcie. Posiada gładką matową lub lekko błyszczącą skórkę, koloru zielonożółtego z niewielkim pomarańczowym rumieńcem. Miąższ ma barwę białokremową, jest bardzo soczysty, nieco aromatyczny i winno słodki. Owoce można przechowywać kilka tygodni, do grudnia. Komisówki nadają się jedynie do jedzenia na surowo.

- General Leclerc. Odmiana francuska. Zbiór owoców odbywa się w połowie października. Owoce są duże lub bardzo duże. Posiadają skórką w kolorze zielonożółtym z pomarańczowym, lekkim rumieńcem. Owoce posiadają charakterystyczne brązowomiodowe, rozległe ordzewienie. Miąższ ma barwę kremowobiałą, drobnoziarnistą konsystencję, jest soczysty i kwaskowato słodki. Mogą być przechowywane około miesiąca. General Leclerc nadaje się jedynie do jedzenia jedynie na surowo.


   Warto również wspomnieć o coraz częściej spotykanych (głownie w marketach) odmianach azjatyckich: ChojuroNijisseki. Chojuro jest odmiana japońską o kulistych owocach. Ze względu na charakterystyczny kulisty kształt, nazywane są u nas bardzo często gruszko-jabłkami. Skórka jest szorstka, sucha, cienka lecz mocna. Barwa skórki początkowo jest zielonkawobrązowa, lecz po dojrzeniu brązowa. Charakteryzuje się kremowym, soczystym, kwaskowato słodkim miąższem. Nijisseki jest również odmianą japońską o kulistych owocach, w kształcie jabłka. Skórka ma kolor zielono żółty. Miąższ tej gruszy ma barwę kremową, jest soczysty, niezwykle smaczny i aromatyczny.



Kiedy nam nie służą?

   Wbrew obiegowym opiniom nie są ciężkostrawne, mogą je jeść nawet osoby z wrażliwym żołądkiem, muszą jedynie pamiętać, by najpierw bardzo dokładnie pogryźć każdy kawałek. Osobom o wrażliwych jelitach, lub cierpiącym na schorzenia dróg żółciowych gruszki w stanie surowym mogą zaszkodzić (lepiej, więc używać owoców gotowanych). Spożycie może powodować wzdęcia, np. wtedy, gdy zje się je po posiłku (cukry trawią się szybciej niż np. białkowo-węglowodanowy obiad, gruszka (podobnie jak większość owoców) zjedzona w ramach podwieczorku w zbyt krótkim odstępie czasu po głównym posiłku zaczyna fermentować zanim jeszcze "wydostanie się" z żołądka. I stąd właśnie wzdęcia i bóle brzucha ...).



Gruszki a odchudzanie

   Gruszki są owocami stosunkowo kalorycznymi (około 50-60 kalorii (kcal)), jednak posiadają niski indeks i ładunek glikemiczny. Z drugiej strony zawierają cukier - fruktozę, więc w diecie odchudzającej powinny być spożywane raczej z umiarem. Nie mniej jednak zjedzenie gruszki - produktu nieprzetworzonego niezależnie od tego, na jakiej pozycji wśród zalecanych osobom na diecie owoców mogłaby się znaleźć, zawsze będzie lepszym rozwiązaniem, niż skuszenie się na batonika czy pączka.



W kosmetyce

   Napar ze świeżych skórek gruszy stosuje się w formie okładów na trudno gojące się rany i owrzodzenia. Ekstrakt z gruszki wykazuje działanie wygładzające - delikatnie usuwa martwe komórki wygładzając wszelkie niedoskonałości skóry, kojące, nawilżające i rewitalizujące czemu zmęczona i poszarzała skóra odzyskuje miękkość i zdrowy koloryt. Ponadto ujędrnia, spowalnia proces starzenia się skóry, a także chroni ją przed szkodliwym działaniem promieni UV. Ekstrakt z gruszek wykorzystywany jest do produkcji szamponów do włosów.



Ciekawostki o gruszkach

→ Gruszki, głównie ze względu na swój "kobiecy" kształt, zaliczane są do owocowych afrodyzjaków
→ Ze względu na obecność boru w gruszkach, ich spożywanie ma dobry wpływ na działanie mózgu
→ Z gruszkami związane są dwa popularne przysłowia - "Nie zasypiać gruszek w popiele" - czyli nie zaniedbywać sprawy, nie dopuścić do jej zdezaktualizowania oraz "Obiecywać gruszki na wierzbie" - czyli obiecywać rzeczy niemożliwe do spełnienia, nierealne
→ W zależności od odmiany owoce zachowują najlepszą jakość w temperaturze od -1 do 1 stopni C. Gruszki nie powinny być przechowywane z jabłkami (są one wrażliwe na etylen i przez to szybciej się psują)
→ Gruszka w języku angielskim to Pear, w języku francuskim - Poire, w języku niemieckim - Birne, w języku hiszpańskim - Pera
→ Najwięksi producenci limonki na świecie to: Chiny, Stany Zjednoczone, Argentyna, Włochy i Turcja



   Choć niektórzy będą potępiać gruszki za ich słodki smak (związany z dużą zawartością cukru), to właśnie za niego większość z nas gruszki kocha. Zarówno te chrupiące, jak i te soczyste, są zawsze wspaniałą alternatywą dla słodkich przekąsek z grupy produktów wysoko przetworzonych. Ponieważ mamy dostęp do naprawdę ogromnej ilości gatunków czy podgatunków gruszek, warto poeksperymentować w kuchni i przekonać się, które, w jakich połączeniach, najbardziej nam smakują. Takie eksperymenty z pewnością wyjdą nam na zdrowie!




Oceń artykuł:

Średnia ocena: 5.00 Ocen: 20


NOWOŚCI PRODUKTOWE

Czereśnie suszone Czereśnie suszone

Producent: Helio


W linii bakalii bez konserwantów firmy Helio pojawiła się kolejna nowość - suszone czereśnie. Produkt jest naturalnie suszony, a nie kandyzowany. Czereśnie to smak lata, który dzięki temu produktowi można t

WIĘCEJ



NOWOŚCI PRODUKTOWE

NOWOŚCI WYDAWNICZE

Jedzenie emocjonalne Jedzenie emocjonalne

Julie M. Simon

Wydawnictwo: Vital


Pudełko lodów po pełnym stresu i niepokoju dniu w pracy. Kilka paczek chipsów naraz, a potem ból brzucha, bo nie radzisz sobie z nawracającymi stanami lękowymi. Przejadasz się, bo desper

WIĘCEJ



NOWOŚCI WYDAWNICZE