Inozytol, czyli witamina B8 - funkcje, zapotrzebowanie i źródła

   Inozytol (a tak naprawdę jego izometryczna forma myo-inozytol) znany także jako witamina B8 jest wyjątkowym związkiem odżywczym. Jego niezwykły charakter wiąże się z tym, że może być syntetyzowany przez organizm. Wobec tego, z naukowego punktu widzenia, w ogóle nie powinien być nazwany witaminą.

   Witamina B8 pełni ważną rolę w utrzymaniu zdrowia układu nerwowego. Właściwości inozytolu sprawiają, że wykorzystuje się go w leczeniu zespołu policystycznych jajników (PCOS), a także schizofrenii. Inozytol został wykryty ponad sto lat temu w moczu chorych na cukrzycę, jednak wówczas nie rozpoznano jego znaczenia. Dopiero jednak w 1941 roku naukowcy poznali jej metaboliczne funkcje i uznali za substancję mającą wpływ na wrażliwość na insulinę.

Dlaczego inozytol stał się witaminą?

   Najbardziej poprawną formą określenia witaminy B8 jest najbardziej aktywna postać inozytolu - myo-inozytol (MI). Istnieją też inne aktywne formy inozytolu jak np. D-chiro-inozytol (DCI), L-chiro-inozytol, muco-inozytol, allo-inozytol oraz neo-inozytol. Nazywanie inozytolu witaminą nie jest poprawne z naukowego punktu widzenia, ponieważ jest on wytwarzany w organizmie. Najwięcej inozytolu znajduje się głównie w nerkach, ale też w mózgu i w wątrobie. Obecnie naukowcy nie określają inozytolu jako witaminę, ale nadal w potocznym języku i w dietetyce jest on nazywany jako B8.

   Obecnie myo-inozytol  jest otrzymywany metodą przemysłową i dodawany do suplementów diety i leków. Polega ona na hydrolizie kwasu fitowego otrzymywanego z kukurydzy.



Dlaczego organizm potrzebuje inozytolu? (funkcje inozytolu)

   Myo-inozytol pełni funkcję składnika fosfolipidów i błon komórkowych. Witamina B8 uczestniczy także w morfogenezie komórkowej i cytogenezie komórkowej oraz produkcji lipidów. Na tym jednak nie kończy się jej rola. Myo-inozyol pełni funkcję prekursora syntezie przekaźników hormonalnych drugiego rzędu, w tym:

- gonadoliberyny
- insuliny
- TSH (hormon tyreotropowy)

   Inozytol jest dodawany do napojów energetycznych, ponieważ korzystnie wpływa na nastrój i samopoczucie. Z uwagi na to, że oddziałuje korzystnie na układ nerwowy i układ rozrodczy (znajduje się m.in. w nasieniu) witamina B8 jest określana mianem witaminy szczęścia i płodności. Płodności również dlatego, że zmniejsza ryzyko hiperandrogenizmu (nadmiaru męskich hormonów w organizmie kobiety), co zwiększa szanse poczęcia. Pozytywnie wpływa też na kobiety korzystające z metody in vitro - występuje u nich lepsza jakość oocytów (komórek dających początek komórkom jajowym), embrionów oraz większa liczba ciąż po transferze.

   Inozytol pełni istotną rolę w zachowaniu prawidłowej gospodarki węglowodanami (co ma szczególne znaczenie u diabetyków). Odpowiedni poziom witaminy B8 może przeciwdziałać rozwojowi neuropatii cukrzycowej, ponieważ inozytol usprawnia przewodzenie sygnałów nerwowych. Ponadto, inozytol zapobiega rozwojowi dysplazji oskrzelowo-płucnej u dzieci. Wskazana choroba jest przewlekłą chorobą płuc. Związane z nią niebezpieczeństwo polega na tym, że może ona spowodować niewydolność oddechową i astmę oskrzelową.

   Inozytol należy do substancji lipotropowych, które skutecznie wspierają metabolizm tłuszczu i cholesterolu oraz przeciwdziałają odkładaniu się tych substancji wokół wątroby. Proces kumulowania się cholesterolu i tłuszczu wokół wątroby prowadzi do jej stłuszczenia zaburzającego tego funkcjonowania.

   Witamina B8 może wspierać nie tylko leczenie schizofrenii, ale również nerwicy natręctw i ataków paniki oraz zaburzeń pamięci, które są związane z wiekiem. W ostatnich latach coraz częściej mówi się o jej roli w zapobieganiu chorobie Alzheimera. Wpływ inozytolu na układ nerwowy jest też związany z tym, że inozytol umożliwia utrzymanie równowagi między zawartością miedzi i cynku w mózgowych komórkach oraz podnosi wrażliwość receptorów na serotoninę.

   Myo-inozytol jest produkowany przez saprofityczne bakterie znajdujące się w jelitach. Mechanizm samowytwarzania witaminy B8 jest podobny do produkcji witaminy K1. Ilości produkowanej przez organizm witaminy są na tyle niewielkie, że i tak większość zapotrzebowania na ten składnik jest zaspokajana w drodze pożywienia.



Źródła pokarmowe inozytolu i zapotrzebowanie na inozytol

   Dzienne zapotrzebowanie na inozytol wynosi około 1 g (1000 mg), co zostaje łatwo pokryte poprzez dostarczenie inozytolu w postaci pokarmu. Do niedoboru witaminy B8 dochodzi bardzo rzadko. Bogatymi źródłami witaminy B8 (inozytolu) są:

- owoce i suszone owoce (melon kantalupa, pomarańcze, grejpfruty, suszone śliwki, kiwi, nektarynki, brzoskwinie, daktyle)
- warzywa (rzepa, pomidory, kabaczek, okra, brokuły, kapusta pekińska, awokado, szparagi, ziemniaki)
- produkty zbożowe, kasze, ryż (chleb, otręby, kasze, ryż brązowy)
- warzywa strączkowe (wszystkie strączki)
- mięso i podroby (wątroba, wołowina, jagnięcina, drób)
- orzechy (migdały, orzeszki ziemne, orzechy włoskie, orzechy nerkowca)

   Inozytol zostaje wchłonięty z pokarmu lub wyprodukowany przez bakterie w jelitach, skąd dostaje się do krwiobiegu. Wraz z krwią witamina B8 jest dostarczana do mózgu, wątroby, serca i innych narządów. Żeby inozytol mógł być wchłonięty do krwiobiegu, potrzeba enzymu zwanego fitazą.



Kiedy warto suplementować inozytol?

   Suplementacja inozytolu jest zalecana m.in. pacjentkom cierpiącym na zespół policystycznych jajników (PCOS). Obniżony poziom witaminy B8 w organizmie może przyczynić się do rozwoju hiperinsulinemii i hiperandrogonemii, co następnie przyczynia się do pogłębiania objawów zespołu policystycznych jajników. Hiperinsulinemia prowadzi do podwyższenia poziomu LH (hormonu luteinizującego) w organizmie, a zwiększone wydzielanie LH stymuluje nadmierne wydzielanie testosteronu. Suplementowanie inozytolu może przeciwdziałać tej chorobie, zwiększyć częstotliwość owulacji i przywrócić jej regularność. Kobiety z PCOS zazwyczaj borykają się z nadwagą, insulinoopornością i zwiększonym poziomem cholesterolu LDL. Dzięki myo-inozytolowi następuje zwiększenie wrażliwości na insulinę. Stosowanie witaminy B8 obniża więc prawdopodobieństwo wystąpienia nadmiaru męskich hormonów płciowych u kobiet i zaburzeń gospodarki węglowodanami.

   Suplementy diety zawierające inozytol są polecane także pacjentkom, które cierpią na uciążliwe objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego, dzięki jego działaniu przeciwlękowym i przeciwdepresyjnym. Dzięki temu może skutecznie zmniejszać psychiczne i emocjonalne dolegliwości związane z PMS.

   W przypadku chorób układu nerwowego i innych dolegliwości wskazanych wyżej, w których inozytol może być stosowany, pacjent powinien skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który oceni czy w danym przypadku nie występują żadne przeciwwskazania i czy rzeczywiście suplementacja inozytolu może być pomocna. Warto wiedzieć, że witamina B8 często znajduje się w suplementach diety wspierających zachowanie dobrej kondycji włosów, ponieważ badania dowiodły, że inozytol przeciwdziała łysieniu androgenowemu.



Zapotrzebowanie na inozytol rośnie z tempem życia

   Im szybsze tempo życia, im więcej stresu na co dzień, tym więcej inozytolu potrzeba. Witamina B8 może nabrać większego znaczenia w najbliższej przyszłości. W związku z tym, że zaobserwowano poprawę samopoczucia i podniesienie odporności na stres oraz poprawę sprawności umysłowej, coraz więcej konsumentów jest zainteresowanych stosowaniem suplementów diety zawierających ten składnik. Niedobór inozytolu obecnie należy do rzadko występujących awitaminoz. Niemniej zdaniem niektórych lekarzy sytuacja może się zmienić. Wśród przyczyn niedoboru witaminy B8 należy permanentne narażenie na stres. Poza tym, inozytol jest łatwo wypłukiwany z organizmu przez kawę - podobnie jak magnez.



Inozytol jako składnik lecytyny

   Inozytol - podobnie jak inne witaminy z grupy B odgrywa dużą rolę w utrzymaniu prawidłowej pracy mózgu. Witamina B8 jest też składnikiem lecytyny - mieszaniny związków (głównie lipidowych) pełniącej wiele ważnych funkcji w organizmie. Inozytol jako składnik lecytyny uczestniczy w procesach przemiany materii, tworzy barierę ochronną ścian żołądka, pełni rolę budulca m.in. błon komórkowych, tkanki mózgu i otoczki mielinowej, chroni wątrobę, pomaga przyswajać witaminy A, D, E i K oraz zregenerować organizm po wysiłku. Witamina B8 w roli składnika lecytyny dba o utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu LDL w organizmie.



Objawy niedoboru witaminy B8

   Do głównych symptomów niedoboru inozytolu należą pogorszenie nastroju i skłonność do depresji. Pacjenci, którzy dostarczają organizmowi za mało inozytolu w postaci pokarmu, a ich bakterie jelitowe nie są w stanie wyprodukować wystarczającej ilości witaminy B8, mogą też mieć problemy z zasypianiem. Awitaminoza B8 może objawiać się również wysypką skórną, wypadaniem włosów, zaparciami i egzemą. Długotrwały niedobór inozytolu prowadzi do podwyższenia poziomu cholesterolu LDL we krwi.



   Witamina B8 nie powinna być nazywana witaminą, bo organizm może ją produkować. Jednak z drugiej strony, głównym źródłem tego składnika nadal pozostaje pokarm. Inozytol jest witaminą poznaną dopiero w drugiej połowie XX wieku. Badania nad możliwością wykorzystania go we współczesnej medycynie nadal trwają, a otrzymywane wyniki są bardzo obiecujące. Ostatnie doniesienia naukowe wskazują na potencjalną rolę inozytolu w profilaktyce przeciwnowotworowej oraz w zapobieganiu wad cewy nerwowej u płodu.