Jakie właściwości lecznicze mają przyprawy i zioła stosowane w kuchni?

   Przyprawy i zioła wykorzystywane w kuchni, takie jak gałka muszkatołowa, cynamon, kurkuma, kmin rzymskie, imbir, czosnek, bazylia, tymianek i rozmaryn, charakteryzują się specyficznym, wyjątkowym aromatem i podkreślają smak potraw. Niemniej zawarte w nich naturalne związki roślinne nadają poszczególnym gatunkom przypraw i ziół także właściwości lecznicze, o czym niżej.

   Przyprawy i zioła stosowane w kuchni wpływają na zachodzące w organizmie procesy biochemiczne. Wiele przypraw jest wykorzystywanych w ziołolecznictwie. Właściwości lecznicze przypraw wynikają w dużej mierze z zawartości olejków eterycznych, garbników i soli mineralnych. Powodują one intensywne wydzielanie soków trawiennych oraz pobudzenie układu pokarmowego do pracy.

Gałka muszkatołowa

   Gałka muszkatołowa charakteryzująca się intensywnym, słodkim smakiem o piżmowej nucie wspiera walkę z cholesterolem. Jej walory smakowe oraz lecznicze w dużej mierze wynikają z zawartości mirystycyny. Olejek był przedmiotem wielu badań naukowych, które wykazały, że regularne stosowanie gałki muszkatołowej w kuchni pomaga obniżyć poziom cholesterolu, poprawiać pamięć oraz wspierać trawienie. Niemniej gałka muszkatołowa spożywana w dużych ilościach może mieć toksyczny wpływ na organizm. Gałki muszkatołowej powinny unikać także kobiety w ciąży, ponieważ dawniej wykorzystywano ją do wywołania poronienia.



Cynamon cejloński

   Cynamon cejloński jest pomocny w regulowaniu poziomu cukru we krwi. Pod wpływem substancji zawartych w cynamonie organizm wytwarza więcej insuliny, a ponadto cynamon przeciwdziała odporności komórek na insulinę (insulinooporności), która jest pierwszym krokiem do rozwoju cukrzycy oraz sprzyja nadwadze i otyłości. Cynamon cejloński skutecznie poprawia funkcjonowanie procesów przemian glukozy w wątrobie. Omawiana przyprawa jest polecana osobom cierpiącym na cukrzycę typu 2.



Tymianek

   Tymianek jest przyprawą łagodzącą kaszel, ponieważ niszczy bakterie i łagodzi stany zapalne. Stosowanie tymianku w nadmiarze jest jednak toksyczne dla organizmu, ponieważ zawarty w nim olejek eteryczny - tymol - spożyty w zbyt dużych ilościach jest trucizną. Tymianek pospolity zawiera około 3,5-5,4% olejku eterycznego, w tym między innymi tymol, karwakrol, cyneol, cymen, borneol. Właściwości tymianku w pewnym zakresie wynikają również z zawartości garbników, kwasów polifenolowych oraz flawonoidów. Warto wykorzystać tymianek do leczenie kaszlu suchego i mokrego, ponieważ działa wykrztuśnie i rozkurczowo. Tymianek pomaga także łagodzić podrażnione jelita i nieżyt żołądka.



Kurkuma

   Kurkuma znana również jako szafran indyjski pomaga wzmocnić odporność. Głównym składnikiem aktywnym przyprawy wpływającym na jej właściwości lecznicze jest kurkumina, czyli jeden z żółtych barwników znajdujących się w roślinie. Kurkuma zawiera też olejek eteryczny, skrobię i około 6% tłuszczów. Kurkuma działa rozkurczowo i żółciopędnie, więc wspiera pracę układu pokarmowego. Ponadto, przyprawa posiada działanie przeciwzapalne i oczyszczające organizm z toksyn.



Kumin

   Kumin, znany również jako kmin rzymski, pomaga nie tylko regulować pracę układu trawiennego, ale również zwiększyć apetyt. Przyprawa korzystnie wpływa na utrzymanie stabilnego poziomu cukru we krwi, podobnie jak cynamon cejloński, a także pomaga zwalczać nadmiar cholesterolu LDL we krwi, tak jak gałka muszkatołowa.



Czosnek

   Stosowanie czosnku pomaga zwalczać infekcje. Przyprawa o wyrazistym, ostrym smaku zawiera związki flawonoidowe, witaminy B1 i B2, PP, C i prowitaminę A, a także sole mineralne, w tym potas, wapń i magnez. Zawiera on również mikroelementy - kobalt, chrom i nikiel. Olejek eteryczny zawierający siarczki i allicyna o działaniu bakteriobójczym pomagają zapobiegać infekcjom wirusowym i je zwalczać. Ponadto, czosnek powoduje rozkurcz naczyń krwionośnych i hamuje enzym ACE (konwertaza angiotensyny), który reguluje ciśnienie krwi. Regularne spożywanie czosnku może obniżyć ciśnienie tętnicze o 10% i pomóc utrzymać je na prawidłowym poziomie.



Rozmaryn

   Rozmaryn charakteryzujący się intensywnym, sosnowo-żywicznym zapachem, wywiera korzystny wpływ na pamięć. Wystarczy wdychać olejek rozmarynowy lub świeży rozmaryn, aby mieć lepszą pamięć. Omawiane właściwości rozmaryn zawdzięcza zawartości 1,8-cyneolu, który należy do grupy terpenów. Substancja wpływa na receptory w mózgu, które są odpowiedzialne za kojarzenie i pamięć.



Bazylia

   Bazylia jest przyprawą pomagającą w walce z przeziębieniami. Omawiana przyprawa ziołowa posiada właściwości wykrztuśne, przeciwzapalne i przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i immunomodulujące. W olejku eterycznym nadającym bazylii specyficzny zapach i smak znajdują się linalol, eugenol i estragol. Linalol i eugenol działają przeciwzapalnie. Linalol ma działanie antybakteryjne oraz uspokajające, podobnie jak estragol.



Imbir

   Imbir skutecznie łagodzi mdłości, a jego przeciwwymiotne właściwości wynikają z rozluźniania mięśni ścian żołądka. Do łagodzenia mdłości porannych w czasie ciąży, chemioterapii lub mdłości spowodowanych chorobą lokomocyjną czy przejedzeniem można stosować zarówno kandyzowany, jak i świeży imbir. Imbir jest korzenną przyprawą o ostrym, charakterystycznym smaku, za którym nie każdy przepada. Alternatywą dla świeżego imbiru są kapsułki zawierają wyciąg z tej przyprawy.



   Wyżej przedstawione przyprawy z jednej strony podkreślają smak potraw, a z drugiej mogą wywierać korzystny wpływ na zdrowie. Warto korzystać z różnych przypraw, ponieważ większość z nich wspiera procesy trawienne. Przyprawy są dodawane do potraw w niewielkich ilościach, dlatego nie ma ryzyka, że dojdzie do zatrucia, np. w odniesieniu do tymianku i do gałki muszkatołowej.