Karczochy - kalorie, wartości odżywcze i ciekawostki

   To niedocenione w Polsce warzywo zasługuje na chwilę uwagi - jest bogate w witaminy i minerały, posiada też wiele innych cennych wartości odżywczych, a do tego jest smaczne. Z pewnością warto wspomnieć również o jego niskiej kaloryczności. Karczochy mają zaledwie 47 kalorii (kcal) na 100 gramów, z czego większość pochodzi z węglowodanów, ale mają też sporo białka - około 17%. Dlaczego warto spożywać karczochy, jakie posiadają wartości odżywcze i lecznicze?

   Karczochy były popularne już w starożytności, spożywano je między innymi w Rzymie i Grecji, a także w Egipcie. Obecnie są szczególnie popularne w krajach śródziemnomorskich, gdzie klimat sprzyja ich hodowli na większą skalę. Na polskich stołach pojawiają się stosunkowo rzadko, ale można spróbować uprawiać je w ogródku. Niestety, ze względu na klimat, w Polsce można hodować karczochy tylko jako roślinę jednoroczną, z kolei w basenie Morza Śródziemnego to roślina wieloletnia.

Karczochy - właściwości odżywcze i lecznicze

   Karczochy są dobrym źródłem witamin z grupy B (B1, B2, PP, B5, B6, B9 - kwasu foliowego). Witaminy z grupy B są bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, ponieważ odpowiadają za pracę układu nerwowego. Dodatkowo uczestniczą w procesie przyswajania węglowodanów, czyli odpowiadają za przemianę glukozy na energię, niezbędną do pracy narządów, między innymi mózgu. Karczochy zawierają także sporo witaminy C (która wzmacnia odporność organizmu i sprawia, że rany szybciej się goją; może także hamować krwotoki np. z nosa) oraz witaminy K1 (odpowiada za prawidłową krzepliwość krwi).

   Karczochy są także bardzo dobrym źródłem magnezu, niezwykle cennego dla zdrowia pierwiastku. Jego niedobór prowadzi do zmęczenia, skurczów mięśni i migreny. Dzięki regularnemu spożywaniu karczochów możemy zapobiec przykrym objawom niedoborów. Dodatkowo to śródziemnomorskie warzywo ma dużo miedzi, zwiększającej odporność organizmu i chroniącej przed działaniem wolnych rodników.

   Karczochy oprócz witamin i minerałów posiadają inne cenne składniki, wpływające na podwyższenie wartości odżywczych. Pierwszym bardzo ciekawym związkiem jest cynaryna - odpowiedzialna za jego delikatnie gorzki smak, nie tylko ułatwia odchudzanie, ale przede wszystkim wpływa pozytywnie na wątrobę. Substancja ta pobudza produkcję żółci, co poprawia trawienie. Obniża też poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi - dzięki temu ekstrakt z karczocha stanowi składnik wielu preparatów leczniczych i suplementów diety wspomagających pracę wątroby. Cynaryna kontroluje również hormony odpowiedzialne za regulację cukru we krwi. Jedzenie tego warzywa wzmaga produkcję soków żołądkowych oraz śliny, co ułatwia trawienie, zwłaszcza osobom mających problemy z niedokwaszeniem żołądka. Warzywo zawiera też duży ilości inuliny - znanej z właściwości prebiotycznych, a więc korzystnie wpływa na pracę jelit. Inulina pęcznieje w żołądku pod wpływem wody, dzięki czemu daje uczucie sytości. Karczochy zawierają antyoksydant - kwas chlorogenowy, ponadto związek ten oprócz tego, że zwalcza wolne rodniki, podobnie jak cynaryna wzmaga metabolizm oraz pobudza do szybszego zużywania zgromadzonych zapasów tłuszczu oraz węglowodanów.

Kalorie i wartości odżywcze - karczochy

Zastosowanie w kuchni. Jak spożywać karczochy?

   Karczoch osiąga wysokość nawet dwóch metrów. Młodego można zjeść w całości, dojrzałego trzeba obrać. Jego kwiat przypomina nieco budowę niektórych sukulentów. Aby karczoch był zdatny do spożycia, wcześniej należy go odpowiednio przygotować: obrać zewnętrzne, stwardniałe łuski i mięsisty okryw kwiatostanu. Jadalna jest główka kwiatu, czyli tak zwane "serce karczocha". Po obraniu warzywo można przyrządzić na różne sposoby - gotować, piec, dusić z innymi warzywami lub smażyć. Popularne jest także konserwowanie karczochów. Przed gotowaniem warto rozciąć go na pół, ale tak, żeby nie uszkodzić serca karczocha. Karczochy można faszerować. Ugotowane karczochy używane są w formie przystawki, dania głównego lub jako dodatek do innych potraw, często wykorzystuje się je jako składnik sałatek. Świetnie będą smakować zapiekane np. z serem (parmezan, mozzarellą) - podane koniecznie z dużą ilością ziół, które podkreślają ich smak (np. bazylia).

   Kupując świeży karczoch powinno zwrócić się uwagę, czy ma on szczelnie zamkniętą główkę - gdy zdążą się ona otworzyć i ściemnieć, karczoch staje się niejadalny. Karczochy można przechowywać w lodówce do trzech dni, najlepiej owinięte w bawełnianą ściereczkę.



Ciekawostki o karczochach

→ Karczoch jest bardzo popularnym składnikiem diet odchudzających przygotowywanych dla aktorek i modelek, ze względu na kaloryczność i spore wartości odżywcze
→ Karczochy najłatwiej jeść rękoma. Przy jedzeniu najłatwiej jest po prostu pomagać sobie rękoma, zamiast sztućcami - odrywanie pojedynczych listków ułatwia dostanie się do serca karczocha
→ We Włoszech z liści karczocha produkuje się nawet alkohol o nazwie Cynar
→ Normalnie wykształcone pędy kwiatowe karczocha osiągają średnicę 5-8cm i wagę 50-500g
→ Karczoch jest uważany za cenny dodatek do płynów oczyszczających skórę, toników, kremów i maseczek kosmetycznych
→ Najwięksi producenci karczochów na świecie to: Włochy, Egipt, Hiszpania, Argentyna, Peru i Algiera
→ Karczoch w języku angielskim to Artichoke, w języku francuskim - Artichaut, w języku niemieckim - Artischocke, w języku hiszpańskim - Alcachofa
→ Warzywo należy do rodziny astrowatych, do której należy min. cykoria. mniszek, nagietek, rumianek, ostropest, podbiał czy słonecznik