Marchewka należy do najpopularniejszych, najsmaczniejszych i zarazem najtańszych warzyw dostępnych na naszym rynku. Lubiana tak przez dzieci, jak i dorosłych, niskokaloryczna, spożywana pod różnymi postaciami i zawsze prezentująca się na talerzu nadzwyczaj atrakcyjnie, posiada również wiele wartości odżywczych, które zadziwią każdego smakosza. Przyjrzymy się więc bliżej marchewce, tej skarbnicy witamin, minerałów stanowiącej klucz nie tylko do zdrowia, ale też i do pięknego wyglądu.
|
|
Marchew uprawna
Marchew, jaką znamy i spożywamy, to podgatunek marchwi zwyczajnej zwany marchwią uprawną. Pochodzi z terenów Azji, a do Europy trafiła w średniowieczu. Początkowo to warzywo korzeniowe miało czarny kolor i tak było uprawiane przez kilka wieków, do czasu aż zostało wyparte przez odmiany o barwie pomarańczowej, wyhodowane w Holandii.
Marchew - właściwości odżywcze i lecznicze
100 gramów marchewki dostarcza około 41 kalorii (kcal) i 3 gramy błonnika pokarmowego (głównie celulozy). Warzywo to ma znikomą zawartość białka oraz tłuszczów, stąd jego wartość kaloryczna wynika głównie z zawartości węglowodanów (te stanowią prawie 10% marchwi).
Marchewka jest znanym i cenionym źródłem witaminy A (w postaci jej prowitamin, czyli beta, alfa karotenu i innych karotenoidów), wręcz jej prawdziwą kopalnią. Jej w niej zawartość jest naprawdę ogromna, gdyż 100-gramowa porcja marchewki zaspakaja ponad 700% dziennego zapotrzebowania na wspomniany składnik. Nie wolno jednak zapominać, że marchewka jest również dobrym źródłem witaminy C, witamin z grupy B (kwasu foliowego -> B9, B1, B2, B3, B5, B6), witaminy K1 oraz składników mineralnych - magnezu, fosforu, potasu, sodu, miedzi oraz manganu.
Z bogactwa znajdujących się w marchewce substancji odżywczych wynikają jej prozdrowotne właściwości. Marchewka wspiera układ nerwowy, wspomaga pamięć i koncentrację, poprawia stan włosów, skóry i paznokci, redukuje ryzyko chorób nowotworowych, wspomaga wzrok, redukuje objawy starzenia się, wzmacnia odporność, oczyszcza, pobudza, odtruwa i krzepi wszystkie układy organizmu, wspomaga układ krwionośny i obniża poziom złego cholesterolu we krwi, czy też redukuje ryzyko rozwoju miażdżycy.
Kalorie i wartości odżywcze - marchew
Składnik | Zawartość w 100 [g] |
---|---|
Kalorie (wartość energetyczna) | 41 kcal / 173 kJ |
Białko | 0,93 g |
Tłuszcz ogółem | 0,24 g |
Kwasy tłuszczowe nasycone | 0,037 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,014 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,117 g |
Kwasy tłuszczowe omega-3 | 0,002 g |
- Kwas alfa-linolenowy (ALA), 18:3 | 0,000 g |
- Kwas eikozapentaenowy (EPA), 20:5 | 0,000 g |
- Kwas dokozaheksaenowy (DHA), 22:6 | 0,000 g |
Kwasy tłuszczowe omega-6 | 0,115 g |
Węglowodany | 9,58 g |
Błonnik pokarmowy | 2,8 g |
Witamina A | 16706 I.U. |
Witamina D | 0 I.U. |
Witamina E | 0,66 mg |
Witamina K1 | 13,2 µg |
Witamina C | 5,9 mg |
Witamina B1 | 0,066 mg |
Witamina B2 | 0,058 mg |
Witamina B3 (PP) | 0,983 mg |
Witamina B6 | 0,138 mg |
Witamina B9 (kwas foliowy) | 19 µg |
Witamina B12 | 0 µg |
Witamina B5 (kwas pantotenowy) | 0,273 mg |
Wapń | 33 mg |
Żelazo | 0,30 mg |
Magnez | 12 mg |
Fosfor | 35 mg |
Potas | 320 mg |
Sód | 69 mg |
Cynk | 0,24 mg |
Miedź | 0,05 mg |
Mangan | 0,14 mg |
Selen | 0,1 µg |
Fluor | 3,2 µg |
Cholesterol | 0 mg |
Fitosterole | ~ |
Zastosowanie w kuchni marchwi
Marchew jest doskonałym dodatkiem do surówek, ciepłych dań warzywnych, jarzynek, zup. Surowa sprawdza się jako lekka przekąska, a zmiksowana z dodatkiem owoców stworzy pysznego i zdrowego szejka. Marchewka jest również bardzo często wykorzystywana do przygotowywania lekkich, dietetycznych ciast czy ciasteczek. Nadaje się tak naprawdę do wszystkiego i doskonale współgra tak z mięsem, jak i kaszami czy ryżem, owocami, warzywami, strączkami.
O czym warto pamiętać
Regularne spożywanie marchewki z pewnością przyniesie nam wiele korzyści zdrowotnych, niemniej jeśli będziemy przesadzać z jej ilością, możemy nabawić się pomarańczowych plam na skórze. Zasada ta dotyczy również soków z marchewki.
Pamiętajmy również, by gotować marchewkę w całości, a nie posiekaną. Dzięki temu znacząco ograniczamy straty zawartych w marchwi składników odżywczych. Młodą możemy gotować nawet bez obierania - wystarczy dobrze wyszorować ją szczoteczką.
Surowa marchewka ma niski indeks glikemiczny, niemniej po ugotowaniu ten znacząco wzrasta. Tym samym gotowana marchew jest nie jest wskazana, szczególnie kiedy jest spożywana w dużych ilościach, przez cukrzyków oraz osoby walczące z nadmiarem kilogramów.
Ciekawostki o marchwi
→ Pomarańczowa marchew została wyhodowana w Holandii dopiero w XVII wieku. Aż trudno uwierzyć, że w swej pierwotnej, dzikiej postaci była koloru czarnego
→ Na rynku spotkać możemy marchew białą, żółtą a nawet fioletową
→ Regularne spożywanie marchwi pozwala na zachowanie na dłużej opalenizny i przyspiesza estetyczne "brązowienie" skóry, pamiętajmy jednak, że marchew nie opala, tylko "konserwuje" opaleniznę
→ W medycynie naturalnej miazgę ze świeżej marchwi stosuje się w przypadku leczenia zakażeń pasożytami układu pokarmowego
→ Marchew w języku angielskim to Carrot, w języku francuskim - Carotte, w języku niemieckim - Karotte, w języku hiszpańskim - Zanahoria
→ Marchew jest znany nam jako warzywo, jednak w Portugalii jest uznawana za owoc, ponieważ służy do wyrobu bardzo popularnych dżemów
→ Najwięksi producenci marchwi to Chiny, Rosja, Stany Zjednoczone, Uzbekistan, Ukraina i Polska
→ W zależności od odmiany, warzywo może mieć różną długość i szerokość. Niektóre odmiany mają zaledwie kilka centymetrów (baby carrot), inne nawet 40 cm
→ Marchew można przechowywać nawet kilka miesięcy. Należy umieścić ja w chłodnym, suchym miejscu