Masło - na co zwrócić uwagę podczas jego zakupu? Rodzaje masła

   Masło jest produktem wytwarzanym z mleka krowiego, koziego lub owczego. Prawdziwe masło zawiera w składzie tłuszcz mleczny oraz ewentualny dodatek soli i naturalnych barwników, takich jak karoten czy annato. Masło nie może zawierać dodatku tłuszczów roślinnych. Masło ze względu na walory smakowe znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach gastronomii. Najczęściej jest wybierane jako dodatek do świeżego pieczywa, stanowi składnik zup i sosów, dań mięsnych i ryb.

   Nie dziwi więc fakt, że masło jest artykułem obecnym w każdym domu. Popularność masło spowodowała, że producenci oferują szeroki asortyment produktów przeznaczonych min. do smarowania pieczywa. Na rynku znaleźć można jednak produkty, które mają za zadanie wyglądem i smakiem przypominać masło, jednak oprócz tłuszczu mlecznego zawierają również tłuszcze roślinne oraz sztuczne dodatki do żywności. Jak więc rozpoznać prawdziwe masło i na co zwrócić uwagę wybierając tłuszcz do smarowania pieczywa?

Jakie tłuszcze do smarowania możemy znaleźć na rynku? Rodzaje masła

   Producenci oferują szeroką gamę artykułów do smarowania pieczywa oraz do wykorzystywania w kuchni. W sklepach można spotkać następujące rodzaje masła.

- masło extra - powstaje ze śmietany pasteryzowanej i ukwaszonej, powinno zawierać przynajmniej 82% tłuszczu, a wody - najwyżej 16%, zawiera też nie więcej niż 0,6% laktozy
- masło śmietankowe - powstaje z nieukwaszonej śmietanki, powinno zawierać co najmniej 73% tłuszczu i maksymalnie 19% wody, zawiera 2-3% laktozy
- masło stołowe - zawiera 73% tłuszczu, zawartość wody nie powinna w nim przekraczać 24%
- masło delikatesowe
- masło wyborowe

   Masła ekstra i wyborowe, mogą być produkowane jako solone. Masła solone zawierają 0,3-2% soli. W sklepach można znaleźć też inne produkty. Jednak muszą one zawierać konkretne oznaczenia:

- masło o zawartości 3/4 tłuszczu - zawiera od 60-62% tłuszczu (mlecznego)
- masło półtłuste - zawiera od 39-41% tłuszczu
- tłuszcz mleczny do smarowania .. % - zawiera poniżej 39% tłuszczu

   Inne produkty do smarowania

- miks tłuszczowy - mieszanina tłuszczu mlecznego (którego zawartość wynosi od 10% do 80%) oraz tłuszczów roślinnych. Miksy tłuszczowe mogą również zawierać barwniki, konserwanty i emulgatory.
- margaryna - to emulsja tłuszczowo-wodna wytwarzana poprzez uwodornienie płynnych olejów roślinnych (np. rzepakowego, sojowego, palmowego). Zawartość tłuszczu w margarynach wynosi 40-80%. W zależności od składu ma konsystencję miękką (dostępna w handlu w pojemnikach z tworzyw sztucznych) lub twardą (sprzedawana w kostkach)



Na co zwrócić uwagę wybierając masło?

Nazwa

   Nazwa produktu jest pierwszorzędną rzeczą, na którą powinniśmy zwrócić uwagę dokonując wyboru w sklepie. Decyzją Trybunału Konstytucyjnego UE z 2017 roku nazwa "masło" może być stosowana wyłącznie w odniesieniu do produktów wytwarzanych z mleka pochodzenia zwierzęcego. Niedozwolone są więc nazwy "masło orzechowe", "masło roślinne". Ta sama decyzja tyczy się produktów takich jak mleko czy sery. Zabronione jest więc używanie nazw takich jak "mleko roślinne", "mleko kokosowe" czy "ser sojowy". Jeśli chcemy kupić prawdziwe masło bez domieszki tłuszczów roślinnych powinniśmy wybierać "masło extra". Produkty zawierające w nazwie "masełko extra", "osełkowe extra", "śmietankowe extra" mogą zawierać w składzie dodatek tłuszczów roślinnych.

   To samo tyczy się miksów do smarowania pieczywa. Są one mieszaniną tłuszczów roślinnych i tłuszczu mlecznego o różnej jego zawartości. Często jednak ich nazwa może być myląca i łudząco podobna do nazewnictwa masła np. "miks tłuszczowy z dodatkiem masła", "śmietankowy miks tłuszczowy", "miks tłuszczowy o smaku masła", "miks tłuszczowy z dodatkiem masła".


Skład produktu

   Jeśli zdecydujemy się na zakup miksu tłuszczowego należy zwrócić uwagę na skład produktu, zwłaszcza na rodzaj tłuszczu użytego do jego produkcji. Tanie miksy tłuszczowe i margaryny produkowane są często z najtańszych tłuszczów roślinnych, w tym z utwardzonych tłuszczów roślinnych. Utwardzone tłuszcze roślinne zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe o konfiguracji trans, które są szczególnie niekorzystne dla zdrowia. Mogą one pogarszać profil lipidowy krwi, podwyższać stężenie frakcji "złego" cholesterolu LDL, obniżając jednocześnie poziom frakcji "dobrego" cholesterolu HDL. Zwiększać mogą również ryzyko wystąpienia wielu chorób układu krążenia, miażdżycy, cukrzycy typu 2 oraz nowotworów. Powinniśmy więc unikać produktów, w których składzie znajdziemy:

- olej palmowy,
- utwardzony i częściowo utwardzony olej palmowy,
- utwardzony i częściowo utwardzony tłuszcz roślinny.

   Miksy tłuszczowe oraz margaryny zawierać mogą również sztuczne barwniki, emulgatory oraz konserwanty takie jak kwas sorbowy (E200) czy sorbinian potasu (E202), które mogą wywoływać alergie i nasilać objawy astmy.



Co więc wybrać?

   Jeśli decydujemy się na zakup masła wybierajmy wyłącznie prawdziwe masło bez domieszki tłuszczów roślinnych.

   Jeśli chcemy wybrać tańszy tłuszcz do smarowania możemy wybrać miks tłuszczowy do smarowania. Należy jednak bezwzględnie zwrócić uwagę na rodzaj tłuszczu użytego do jego produkcji i unikać zawartości utwardzonych tłuszczów roślinnych, sztucznych barwników, aromatów oraz konserwantów. Warto zwrócić uwagę, że osoby, które zmagają się ze zbyt wysokim poziomem cholesterolu we krwi powinny ograniczyć spożywanie masła.