Dzisiaj jest: Czwartek, 28.03.2024 Imieniny: Anieli i Sykstusa



Ilość przepisów kulinarnych w serwisie: 5865

Nadmiar sodu w diecie i jego wpływ na zdrowie


Rozmiar tekstu: AAA
PDFDrukuj


Nadmiar sodu w diecie i jego wpływ na zdrowie


   Sód jest pierwiastkiem występującym powszechnie w pożywieniu, a jego największym źródłem jest sól kuchenna (chlorek sodu, NaCl).

   Sól jest dodawana do wielu produktów spożywczych w toku procesów technologicznych oraz do pożywienia podczas przygotowywania potraw. Około 40% soli kuchennej to sód. W jednej łyżeczce chlorku sodu zawiera 2000 mg sodu. Minerał występuje także w formie dwuwęglanu sodu (np. w napojach) oraz glutaminianu sodu.





Przeciętne spożycie sodu

   Przeciętne spożycie soli kuchennej - głównego źródła sodu w diecie - wynosi około 8 g na osobę dziennie. Poziom spożycia sodu wynosi około 1850 mg sodu na osobę, co po "przeliczeniu" na sól kuchenną daje łącznie 12 g chlorku sodu dziennie. Tymczasem Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca spożycie maksymalnie około 4-5 g soli dziennie.



Sól i inne źródła sodu

   Wśród głównych źródeł sodu w polskich gospodarstwach domowych znajdują się przetwory zbożowe, mięso i przetwory oraz mleczne produkty.

   Najwięcej sodu zawierają przetworzone produkty spożywcze. Sery dojrzewające i topione, produkty zbożowe oraz przetwory mięsne przeważnie zawierają duże ilości sodu. W odniesieniu do śniadaniowych produktów mówi się nawet o tzw. ukrytej soli. Płatki śniadaniowe posiadają słodki smak, ale mimo to charakteryzują się wysoką zawartością sodu, w tym także pochodzącego z soli. Dodaje się ją w procesach technologicznych.

   Układając codzienny jadłospis należy zwrócić uwagę nie tylko na sól dodawaną do przyrządzanych posiłków, ale także na chlorek sodu dodawany do produktów przetworzonych przemysłowo. Im mniej przetworzony produkt, tym mniejsza zawartość sodu.

   Zaleca się unikanie produktów typu fast food, słonych przekąsek oraz produktów typu instant (np. sosów i zup w proszku). Niemniej duże ilości sodu znajdziemy także w słodyczach, m.in. w batonikach, ciastkach i czekoladzie.



Ile sodu potrzebuje organizm?

   Zapotrzebowanie organizmu na sód jest zależne od poziomu aktywności fizycznej, temperatury otoczenia oraz wieku. Dorosły człowiek powinien spożywać około 115 mg sodu każdego dnia. W przypadku wysokiej aktywności fizycznej i podwyższonej temperatury otoczenia przeciętne spożycie sodu powinno wynosić na poziomie 1500 mg dziennie.

   Sód jest potrzebny organizmowi do utrzymania równowagi osmotycznej w zewnątrzkomórkowych płynach ustrojowych. Nadmiar sodu odpowiada za przewodnienie, zaś niedobór za odwodnienie organizmu. Sód jako antagonista potasu tworzy z nim gradient po obu stronach błony komórkowej. Prawidłowa różnica stężeń sodu między płynem wewnątrzustrojowym i zewnątrzkomórkowym jest bardzo istotna. Umożliwia to transport aminokwasów i węglowodanów do tkanek. Sód pomaga też w utrzymaniu prawidłowej regulacji kwasowo-zasadowej ustroju wspólnie z chlorem i potasem.

   Niedobór sodu zwany hiponatremią występuje bardzo rzadko i zwykle towarzyszy on nasilonym biegunkom i wymiotom, intensywnemu poceniu się lub patologiom nerek. Niedobór sodu może występować także w przebiegu niedoczynności nadnerczy. Można wywołać taki stan nieprawidłowo stosując leki moczopędne prowadzące do utraty jonów. Podobny efekt zapewnia nadużywanie środków przeczyszczających.

   Hiponatremia objawia się utrata apetytu, skurczami mięśni, szybką męczliwością, upośledzeniem koncentracji oraz obniżeniem zdolności do zapamiętywania. Utrzymujący się niedobór sodu może spowodować odwodnienie, spadek ciśnienia krwi i bóle głowy.



Jakie produkty zawierają najwięcej sodu?

   Wśród produktów zawierających najwięcej sodu można wymienić wędzonego łososia (1470 mg/100 g), kabanosy (1327 mg/100 g), salami (1307 mg/100g), płatki kukurydziane (1167 mg/100 g) oraz ser typu feta (1100 mg/100 g). Niewiele mniej sodu znajduje się w słonych paluszkach (1093 mg/100 g), wiejskiej szynce (1026 mg/100 g) oraz w serze camembert pełnotłustych (966 mg/100 g). Do produktów bogatych w sód należą także:

- chipsy ziemniaczane (859 mg)
- ser topiony edamski (841 mg)
- ogórek kwaszony (703 mg)
- tuńczyk w oleju (515 mg)
- kajzerki (463 mg)
- chleb żytni razowy (457 mg)

   Każdy z wymienionych wyżej produktów zawiera sód także w postaci soli kuchennej, której zawartość waha się od 1 g do 4 g na 100 g produktu.



Skutki nadmiaru sodu w diecie

   Zwiększone spożycie sodu przyczynia się do zwiększonego wydalania wapnia z moczem. Może to przyczynić się do powstania kamieni nerkowych. Nadmierne spożycie soli przyczynia się natomiast do podwyższenia stężenia sodu w osoczu. Może to doprowadzić do hipernatremii objawiającej się nerwowością, gorączką, zaburzeniami orientacji, wzmożonym napięciem mięśni szkieletowych. Ciężkie przypadki hipernatremii objawiają się drgawkami i śpiączką.

   Długotrwałe spożywanie sodu przyczynia się do wzrostu ryzyka rozwoju raka żołądka, choroby nadciśnieniowej i udaru mózgu. Poza tym, nadmiar sodu w diecie przyczynia się do przewodnienia organizmu, czego oznaką są nasilone obrzęki kończyn dolnych.



Zdrowe zamienniki soli

   Zwiększone spożycie soli ma niekorzystne skutki dla zdrowia, dlatego warto ją ograniczyć. Na początek warto wyeliminować z jadłospisu lub znacznie ograniczyć spożycie takich produktów, jak:

- chipsy ziemniaczane
- krakersy
- słone paluszki
- dania typu fast food (np. hamburger, frytki)
- pizza
- kostki rosołowe

   Można zastąpić sól kuchenną innymi przyprawami, takimi jak tymianek, czosnek, majeranek, imbir, estragon i cynamon. Zamiast soli można dodawać do potraw także szczyptę gałki muszkatołowej lub słodkiej papryki.




Zobacz więcej na temat:

sódsólzdrowiehiponatremia


Oceń artykuł:

Średnia ocena: 4.60 Ocen: 5


NOWOŚCI PRODUKTOWE

Czereśnie suszone Czereśnie suszone

Producent: Helio


W linii bakalii bez konserwantów firmy Helio pojawiła się kolejna nowość - suszone czereśnie. Produkt jest naturalnie suszony, a nie kandyzowany. Czereśnie to smak lata, który dzięki temu produktowi można t

WIĘCEJ



NOWOŚCI PRODUKTOWE

NOWOŚCI WYDAWNICZE

Jedzenie emocjonalne Jedzenie emocjonalne

Julie M. Simon

Wydawnictwo: Vital


Pudełko lodów po pełnym stresu i niepokoju dniu w pracy. Kilka paczek chipsów naraz, a potem ból brzucha, bo nie radzisz sobie z nawracającymi stanami lękowymi. Przejadasz się, bo desper

WIĘCEJ



NOWOŚCI WYDAWNICZE