Ortoreksja, pregoreksja, alkoreksja - rodzaje zaburzeń odżywiania i ich charakterystyka

   Zaburzenia odżywiania to jednostki chorobowe, które charakteryzują się zaburzeniami łaknienia na podłożu psychicznym. Zaburzenia odżywiania skutkują najczęściej zmianą masy ciała, niedoborami składników odżywczych oraz ich powikłaniami (anemia, osteomalacja, osteoporoza). W przypadku niektórych zaburzeń dochodzić może również do zbyt dużej podaży pożywienia i prowadzić do chorób takich jak otyłość czy cukrzyca. Do najczęściej spotykanych zaburzeń odżywiania należą anoreksja (Anorexia nervosa), bulimia (Bulimia nervosa) oraz kompulsywne objadanie się i czy zespoły nocnego jedzenia.

   Coraz częściej jednak chęć osiągnięcia pięknej, szczupłej sylwetki promowanej w mediach wiąże się z wieloma zmianami w sposobie żywienia czy zwiększoną aktywnością fizyczną. Zainteresowanie zdrowym trybem życia, ćwiczeniami fizycznymi i naturalną żywnością jest pozytywnym zjawiskiem. Czasem jednak przeradza się w obsesyjną chęć dbania o ciało i prowadzić może do zaburzeń odżywiania takich jak ortoreksja (Orthorexia nervosa), pregoreksja czy alkoreksja. Czego więc dotyczą te zaburzenia, jak się objawiają oraz jakie mogą być ich skutki zdrowotne?

Ortoreksja

   Ortoreksja (gr. ortho - prawidłowy, orexis - apetyt) jest zaburzeniem odżywiania, które dotyczy patologicznej obsesji na punkcie spożywania wyłącznie zdrowej żywności.

   Rozpoznanie ortoreksji ma miejsce, kiedy pacjent przywiązuje całą swoją aktywność na planowanie diety, posiłków i zdrowego stanu życia. Osoby takie ignorują pracę, szkołę oraz życie towarzyskie.

   Nie należy jednak mylić zdrowego trybu życia i chęci prowadzenia zbilansowanej diety oraz wybierania zdrowych, nieprzetworzonych produktów spożywczych z ortoreksją. Zastępowanie uznawanych za niezdrowe produktów (np. smażonych, słodyczy, żywności typu fast food) świeżymi warzywami, owocami i rybami oraz kupowanie naturalnej żywności i czytanie etykiet nie kwalifikuje się do zdiagnozowania choroby.

   Dopiero, gdy planowanie posiłków i eliminacja produktów oraz metody obróbki i przygotowania żywności powodują znaczne niedobory składników odżywczych, w tym składników mineralnych i witamin można mówić o wystąpieniu ortoreksji.

Chore osoby:

- dokładnie planują dzień wcześniej posiłki, obsesyjnie liczą kalorie, zawartość składników odżywczych,
- unikają smażenia, duszenia, pieczenia ze względu na szkodliwość dla zdrowia tych procesów,
- wybierają tylko owoce, warzywa, mięsa pochodzące z ekologicznych upraw, posiadające certyfikaty,
- dokładnie sprawdzają pochodzenie produktów spożywczych,
- dokładnie myją przyrządy do przygotowywania posiłków, obsesyjnie dbają o czystość kuchni,
- w ciężkich przypadkach osoby chory spożywają wyłącznie kilka produktów spożywczych, które w ich przekonaniu są zdrowe, niezanieczyszczone biologicznie ani chemicznie, pochodzące z "pewnego źródła".

   Skutki ortoreksji to głównie niedożywienie i niedobór składników odżywczych, do czego dochodzi przez eliminowanie kolejnych "niezdrowych" według ortorektyka produktów spożywczych. Dochodzi do zawrotów i bólów głowy, zmęczenia, nudności, anemii czy osteoporozy.



Pregoreksja

   Pregoreksja (pregnancy - ciąża, anorexia - anoreksja) to zaburzenie odżywiania, które dotyka kobiety w ciąży. Inaczej nazywane jest anoreksją ciążową. Pregoreksja charakteryzuje się zmniejszaniem liczby kalorii w diecie oraz wykonywaniem intensywnych ćwiczeń fizycznych wśród kobiet ciężarnych. Często dochodzi do głodówek. Chora wykonuje też ćwiczenia fizyczne, często bardzo intensywne i nieodpowiednie dla kobiet ciężarnych.

   Do przyczyn tego zaburzenia odżywiania zalicza się przede wszystkim trendy kreowane przez media społecznościowe ukazujące szybki powrót do formy sprzed ciąży. Często kobiety, które miały problemy z prawidłowym odżywianiem przed ciążą nie mogą poradzić sobie z szybkim tempem wyglądu ciała w trakcie jej trwania.

   Pregoreksja jest bardzo niebezpiecznym zaburzeniem, które niesie poważne zagrożenia dla życia i zdrowia zarówno matki, jaki i jej dziecka. Nieodpowiednia podaż energii, składników mineralnych i witamin niesie za sobą ryzyko ich niedoboru i powikłań zdrowotnych z nimi związanych.

   Może skutkować to poronieniem, przedwczesnym porodem, późniejszymi problemami z laktacją. Dziecko matki chorej na pregoreksję może urodzić się z niską masą ciała lub z wadami rozwojowymi oraz niedorozwojem narządów.



Alkoreksja

   Alkoreksja (anoreksja alkoholowa, drunkoreksja) to zaburzenie odżywiania charakteryzujące się ograniczeniem przyjmowanych pokarmów celem zwiększenia spożywania alkoholu. Chory ogranicza podaż kalorii mogąc wykorzystać je na picie alkoholu.

   Alkoreksja nie jest zaburzeniem, w którym chory ma na celu ograniczenie masy ciała, a stanem w którym wyklucza strach przed przybraniem na wadze na skutek spożywania alkoholu.

   Alkoreksja najczęściej spotykana jest wśród młodych kobiet. Do przyczyn należy tego zaburzenia odżywiania zalicza się przede wszystkim trendy kreowane przez media społecznościowe wskazujące na piękne, szczupłe ciało połączone z chęcią przynależenia do danej grupy przyjaciół, często spożywającą dużą ilość alkoholu podczas imprez towarzyskich.

   Skutki alkoreksji zagrażają życiu i zdrowiu. Alkohol nie dostarcza składników odżywczych. Osoby chore na alkoreksję narażone są głównie na niedobór witamin z grupy B (głównie B1) czy wapnia. Może prowadzić do niedożywienia, odwodnienia, chorób kości, układu krążenia i uszkodzeń trzustki oraz wątroby. Często osoby z alkoreksją cierpią na nerwicę i depresje.