Unikasz wody? Odbierasz sobie witalność i zdrowie!

   W organizmie ludzkim woda stanowi około 60% składu (u noworodków ponad 70%). Pełni ona sześć istotnych funkcji i nawet lekkie odwodnienie utrzymujące się przez długi czas niesie za sobą bardzo niekorzystne skutki dla zdrowia.

   Woda rozpuszcza pokarm i transportuje go, a także umożliwia wchłanianie pożywienia z jelit i wniknięcie składników odżywczych do komórek. Woda jest niezbędna do usunięcia szkodliwych produktów metabolicznych. Bez niej reakcje biochemiczne zachodzące na poziomie komórkowym mogłyby zostać znacznie zaburzone. Woda umożliwia też regulowanie temperatury. Odpowiada ona za nawilżenie błon śluzowych, gałek ocznych i stawów.

Gdy organizmowi brakuje wody

   Długotrwałe, lekkie odwodnienie występuje wtedy, gdy codziennie spożywasz mniej płynów, niż wydalasz. Taki stan towarzyszy m.in. zwiększonemu spożyciu herbaty i kawy oraz alkoholu, przy jednoczesnym unikaniu spożywania wody. Kiedy wypijasz za mało wody zmienia się struktura zawartości moczu - podwyższony poziom niektórych substancji powoduje, że w zagęszczonej urynie wytrącają się kryształy (tzw. piasek w moczu), które prowadzą do rozwoju kamicy nerkowej. Nie jest to jedyna konsekwencja ujemnego bilansu płynów. Długotrwałe odwodnienie organizmu powoduje podwyższone ciśnienie, bolesne zaparcia, zaburzenia widzenia oraz chroniczne zmęczenie. Skóra traci elastyczność i staje się sucha - tak więc picie wody wpływa na urodę.

   Spożywając dietę bogatą w błonnik, przy jednocześnie zmniejszonym spożyciu wody narażamy się na bóle brzucha i zaparcia. Odwodnienie zaczyna się objawiać dopiero wtedy, gdy ciało jest odwodnione w 2-3%. Do takich symptomów można zaliczyć suchą skórę, bóle głowy i uczucie pragnienia. Tymczasem już 10-15% odwodnienie organizmu może doprowadzić do śmierci.

   U niektórych osób już przy 1% odwodnieniu dochodzi do zaburzenia procesów poznawczych, a dokładniej mówiąc:

- obniżenia czujności
- zmniejszenia koncentracji
- wydłużenia czasu reakcji

   W przypadku niewielkiego odwodnienia dochodzi także do zaburzenia nastroju, uczucia zmęczenia i znużenia oraz bólu głowy. Można także zaobserwować osłabienie apetytu. Na odwodnienie najbardziej narażone są kobiety. Niedobór wody w organizmie może być szczególnie niebezpieczny dla osób cierpiących na chorobę niedokrwienną serca, ponieważ powoduje zagęszczenie krwi, co może doprowadzić do zawału. Utrzymujące się zaparcia spowodowane lekkim odwodnieniem przyczyniają się zaś do żylaków odbytu (tzw. hemoroidów).



Wybierz mądrze!

   Woda mineralna czy woda źródlana? Zwróćmy uwagę, że wody źródlane praktycznie nie różnią się mineralizacją od wody kranowej, a zwróćmy uwagę na to ile zapłacimy za 1 litr wody źródlanej, a ile za 1 litr wody kranowej. Po co więc tak przepłacać? Jeśli już kupujemy wody butelkowane to miejmy na względzie, że tylko wody średnio i wysokozmineralizowane mogą przyczynić się do uzupełnienia braków minerałów w diecie. Ponadto, aby mówić o korzystnym oddziaływaniu wody w zakresie dostarczania minerałów nie możemy zwracać uwagi tylko na ich sumę minerałów, ważniejsza wydaje się być ilość poszczególnych minerałów. Inna sprawa, to kwestia opakowania. Praktycznie wszyscy wybieramy wodę w kontrowersyjnych pod względem zdrowotnym opakowaniach plastikowych zamiast w opakowaniach szklanych. Najtaniej jest więc pić przegotowaną (jeśli trzeba) wodę kranową. Wracając do wód butelkowanych można wyróżnić trzy rodzaje - wodę mineralną, wodę źródlaną oraz wodę stołową. Naturalna woda mineralna jest podziemną wodą naturalnego pochodzenia. Jej główne cechy to stabilny skład oraz wysoka zawartość wapnia, siarczanów, magnezu, jodków, sodu, chlorków i innych składników mineralnych. Specjaliści od żywienia odradzają stałe spożywanie naturalnych wód mineralnych wysoko zmineralizowanych w dużych ilościach. Ze względu na zawartość składników mineralnych można wyróżnić:

- wody bardzo nisko zmineralizowane (mniej niż 50 mg/l)
- wody nisko zmineralizowane (więcej niż 50 mg/l, ale nie więcej niż 500 mg/l)
- wody średnio zmineralizowane (więcej niż 500 mg, ale nie więcej niż 1500 mg/l)
- wody wysoko zmineralizowane (więcej niż 1500 mg/l)

   Woda źródlana również należy do wód podziemnych naturalnego pochodzenia. W odróżnieniu od naturalnej wody mineralnej może być spożywana stale i bez ograniczeń zdrowotnych ani wiekowych. Można wykorzystać ją także do sporządzenia innego napoju lub potrawy. Z kolei woda stołowa to woda otrzymana po dodaniu do wody źródlanej, naturalnej wody mineralnej lub soli mineralnych, zawierających jeden lub więcej składników mających znaczenie fizjologiczne, jak np. sód, magnez czy wapń.



Kilka słów o nawadnianiu organizmu

   Prawidłowe nawodnienie organizmu polega na spożywaniu wody mineralnej ze zwróceniem uwagi na ilość poszczególnych minerałów, herbat ziołowych oraz rozcieńczonych soków. Jedynie w przypadku ostrego odwodnienia organizmu konieczne jest nawadnianie kroplówką. Ponadto, w nawodnieniu organizmu pomagają suplementy diety zawierające elektrolity.

   Optymalne nawodnienie można uzyskać poprzez wypijanie co godzinę około 120-150 ml wody, kompotu bez dodatku cukru, albo innego napoju. Napoje nie powinny być zbyt słodkie, ani moczopędne. Najlepsze nawodnienie można uzyskać poprzez spożywanie hipertoników, hipotoników i izotoników. Napój hipertoniczny jest polecany sportowcom jako pierwszy napój po wysiłku, bo umożliwia uzupełnienie utraconych zapasów glikogenu. Hipertonik nasila odwodnienie tkanek, więc nie nadaje się do leczenia odwodnienia.

   Napoje hipotoniczne - mające toniczność niższą od płynów osocza - są najlepszym sposobem na nawodnienie (np. woda, niesłodzona herbata). Nie pomogą natomiast w przypadku znacznej utraty wody i elektrolitów wraz z potem. Napoje izotoniczne są najlepiej wchłaniane, bo posiadają osmolalność podobną do osmolalności płynów organizmu. Napoje izotoniczne dostępne w sklepach nie są jednak przyjazne dzieciom, alergikom i rekonwalescentom - zawierają dużo barwników i słodzików.



Elektrolity w nadmiarze też szkodzą

   Elektrolity są dostępne w aptekach w postaci proszków przeznaczonych do rozpuszczenia w wodzie. Kwalifikuje się je do środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego. Należy stosować je w przypadku biegunki i wymiotów. W skład preparatów tego typu wchodzą cukry oraz minerały. Niektóre produkty są dedykowane dzieciom powyżej 3. roku życia, młodzieży i dorosłym. Inne można stosować u niemowląt i młodszych dzieci.

   Elektrolity są potrzebne organizmowi do prawidłowego funkcjonowania. Zaburzenia równowagi elektrolitowej prowadzą do omdleń i zaburzeń rytmu serca. Mogą objawiać się one także drżeniem mięśni, zawrotami głowy, nadciśnieniem i osłabieniem organizmu. Elektrolity są jonami soli znajdującymi się we krwi i osoczu oraz w płynach tkankowych. Do ich utraty dochodzi m.in. podczas intensywnego treningu, który powoduje też odwodnienie. Podobny stan występuje podczas chorób.

   Uzupełnienie elektrolitów za pomocą specjalnych preparatów nie zawsze jest konieczne. Czasami wystarczy jedynie spożywanie wody wysoko zmineralizowanej, a także stosowanie diety bogatej w sód, potas i magnez. Lekarze zalecają stosowanie elektrolitów w postaci preparatów tylko okresowo, aby nie doprowadzić do ich nadmiaru w organizmie. Poza tym, nie wolno zażywać ich w większych dawkach, niż zalecane.



   Warto zadbać o prawidłowy poziom wody w organizmie. Nie trzeba robić badań, aby sprawdzić, czy nie cierpimy na odwodnienie. Wystarczy zwrócić uwagę na zabarwienie moczu. Przy prawidłowym nawodnieniu organizmu będzie on jasnożółty, słomkowy.