Witamina K2 - niezbyt znana, ale bardzo potrzebna!

   Witamina K2 jest związkiem chemicznym zaliczanym do grupy witaminy K. Zdaniem niektórych naukowców witamina K2 nie powinna być postrzegana jako postać witaminy K, ale jako odrębny związek chemiczny.

   Witamina K2 została poznana dość niedawno i raczej nie jest powszechnie znana. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że do utrzymania zdrowych kości trzeba zażywać nie tylko wapń, ale także witaminę K2. Omawiany związek chemiczny odgrywa też istotną rolę w leczeniu miażdżycy.

Formy witaminy K

   Witamina K występuje w dwóch formach - w postaci filochinonu (witamina K1) oraz menachinonu (witamina K2). Głównym źródłem filochinonu są zielone, liściaste warzywa. Witamina K jest potrzebna wątrobie do produkcji białek, które odpowiadają za prawidłowe krzepnięcie krwi. Są to takie związki, jak białko S, białko C, czynnik II, czynnik VII, czynnik IX i czynnik X. Zapotrzebowanie na witaminę K przez lata ustalano w odniesieniu do prawidłowej krzepliwości krwi. Było ono ustalone na stosunkowo niskim poziomie.

   Tymczasem, badania prowadzone w ostatnich latach wykazały, że witamina K2 odgrywa niezwykle istotną rolę w zachowaniu zdrowia kości i tętnic, bo utrzymuje wapń poza arteriami sprzyjając jego gromadzeniu się w tkance kostnej. Po dokładnym zbadaniu znaczenia witaminy K2 dla utrzymania zdrowia układu kostnego i sercowo-naczyniowego okazało się, że wartości referencyjne ustalone dla witaminy K ogółem są zbyt niskie, aby zapewnić organizmowi prawidłową podaż witaminy K2. W związku z tym pojawił się pomysł na ustalenie menachinonu jako odrębnego związku chemicznego od witaminy K1, która odpowiada głównie za krzepliwość krwi. Witamina K1 również ma swój udział w mineralizacji kości, ale menachinon bardziej stymuluje proces mineralizacji kości w osteoblastach.



Czym są menachinony?

   Menachinony są związkami chemicznymi kryjącymi się pod nazwą witaminy K2, zwanej menachinonem w dużym uproszczeniu. Menachinony stanowią około 10% spożywanych form witamin K. Co warto podkreślić menachinony mogą być też również syntetyzowane w jelicie przez dobrze funkcjonującą mikroflorę jelitową. Menachinony dzielimy na kilka form. Menachinony są określane skrótem MK-n. Symbol "n" oznacza liczbę prenylowych łańcuchów bocznych. Znaczenie biologiczne ma podział na menachinony - z krótkim łańcuchem z których - najważniejsza jest  MK-4 oraz z długim łańcuchem MK-7 i powyżej do MK-13.  Witamina K2 MK-4 jest syntetyzowana w komórkach w tkankach zwierzęcych i dlatego jej głównym źródłem są: mięso, podroby, żółtka jaj, produkty mleczne i masło, K2 MK-7 powstaje pod wpływem bakterii i jej głównym źródłem jest natto oraz w dużo mniejszej ilości fermentowane sery (głównie żółte). W przypadku witaminy K2 bardzo ważnym parametrem jest tzw. półokres rozpadu, czyli czas efektywnego oddziaływania substancji (czyli w tym wypadku witaminy) w organizmie. Niestety forma MK-4 ma półokres rozpadu wynoszący zaledwie około 3 godziny, trzeba byłoby ją w tej formie suplementować kilka razy dziennie, natomiast forma MK-7 oddziaływuje nawet do 72 godzin, wystarczy więc dla efektywnego działania suplementować ją raz dziennie, dlatego też ta forma jest najodpowiedniejsza do suplementacji. Nie zostało poznane żadne działanie toksyczne po suplementacji dużych dawek witaminy K2. Jednak osoby biorące leki przeciwzakrzepowe, takie jak warfaryna powinny przed zastosowaniem witaminy K2 skonsultować się z lekarzem. W przeciwieństwie do innych witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, witamina K2 nie odkłada się w znacznej ilości w wątrobie. Przyjmuje się, że dla terapeutycznego oddziaływania witaminy K2 MK-7 powinno się ją suplementować w ilości od 100 do 200 mikrogramów (µg) dziennie.



Japończycy jedzą natto

   Mieszkańcy Japonii już od wielu lat zauważyli, że witamina K2 jest szczególnie potrzebna organizmowi i pomaga zapobiegać dwóm groźnym chorobom cywilizacyjnym - osteoporozie i miażdżycy. W niektórych rejonach Kraju Kwitnącej Wiśni tradycją stało się spożywanie natto - dania z fermentowanej pałeczkami bacillus subtilis soi, które jest bardzo bogate w witaminę K2 MK-7.



Wapń potrzebuje witaminy K2

   Utrzymanie prawidłowego poziomu witaminy K2 w organizmie jest niezbędne do prawidłowego wchłaniania wapnia. Jej obniżone stężenie nie tylko zaburza przyswajanie tego pierwiastka, ale też zwiększa ryzyko chorób serca i miażdżycy naczyń krwionośnych. Przez wiele lat witamina K była utożsamiana z procesami krzepnięcia krwi. Tymczasem za krzepliwość odpowiada głównie witamina K1. Niedobór witaminy K2 powoduje obniżenie stężenia wapnia w organizmie. Organizm czerpie go z zapasów zgromadzonych w kościach. Pacjenci cierpiący na osteoporozę lub niedobór wapnia w kościach są bardziej narażeni na osadzanie się jego nadmiaru w tętnicach.

   Wapń jest minerałem niezbędnym dla zachowania dobrego zdrowia, niemniej nawet przy prawidłowej podaży może dojść do osteoporozy i chorób sercowo-naczyniowych. Niezbędnym czynnikiem regulującym wchłanianie wapnia w organizmie jest witamina K2. Obniżony poziom witaminy K2 powoduje zmniejszenie gęstości mineralnej kości. Jednocześnie w ścianie tętniczej występuje nadmierny poziom wapnia. Zwiększa się ryzyko chorób serca i osteoporozy.

   Wapń powinien odkładać się w kościach i zębach, a nie w wewnętrznej wyściółce tętnic, w warstwie mięśniowej tętnicy i w zastawkach serca. Witamina K2 umożliwia kontrolowanie procesu odkładania się wapnia. W świetle współczesnej medycyny można bez wątpienia stwierdzić, że wapń nieprawidłowo gromadzony w tętnicach jest czynnikiem ryzyka chorób serca. Witamina K2 hamując zwapnienie tętnicze wpływa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy. Zazwyczaj biało ulega karboksylacji, a następnie przenika do mineralnej części kości. W przypadku niedoboru witaminy K2 osteokalcyna nie funkcjonuje prawidłowo. Resorpcja wapnia z tkanki kostnej jest nieograniczona.



Witamina K2 i D3 w leczeniu osteoporozy i miażdżycy

   Wapń jest jednym ze składników blaszki miażdżycowej. Witamina D3 jest potrzebna do wchłaniania wapnia, jednak zasada jest taka, iż im więcej spożywamy wapnia, tym więcej potrzebujemy witaminy D3, żeby jednak ten zgromadzony, dzięki witaminie D3 wapń został skierowany we właściwe miejsce, czyli do układu kostnego konieczna jest witamina K2. W związku z tym witamina K2 odgrywa bardzo dużą rolę w procesie leczenia osteoporozy oraz miażdżycy i zapobieganiu jej rozwojowi. Niedobór omawianej witaminy może być podłożem dla rozwoju płytki miażdżycowej. Obecnie uznaje się odkładanie wapnia w tętnicach za objaw rozwijającej się blaszki miażdżycowej.

   Witamina K2 kontroluje białko GLA macierzy pełniące funkcję inhibitora zwapnienia. W razie niedoboru menachinonu białko nie ulega karboksylacji i nie może hamować zwapnienia. Niedokarboksylowane białko GLA występuje w zwapniałej blaszce miażdżycowej, co doprowadziło naukowców do wyżej przedstawionych wniosków.



   Podsumowując powyższe rozważania odnoszące się do roli witaminy K2 można stwierdzić, że związek ten odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu jednych z głównych chorób cywilizacyjnych - miażdżycy i osteoporozy. Kolejny nasuwający się wniosek to dość trudny dostęp do dobrej dawki naturalnej witaminy K2. Nie powinno więc dziwić, że wiele osób sięga po suplementy diety zawierające formę witaminy zwaną K2 - MK-7. Nie każdy przepada za natto tak, jak Japończycy, inna sprawa to dostępność tego produktu. Nie wszyscy lubią, albo mogą jeść dużo nabiału, jaj i zwierzęcych podrobów. Odkrycie związane z rolą witaminy K2 udowodniło, że nie wszystko wiemy o witaminach i minerałach oraz że możemy popełniać nieświadomie błędy dietetyczne. Nie pozostaje nam nic innego jak śledzić doniesienia naukowców i pozostać otwartymi na zmiany. Pamiętaj - witamina K to nie tylko krzepliwość, a wapń i witamina D3 bez witaminy K2 nie są w stanie optymalnie wspierać układu kostnego i osadzać się we właściwym miejscu, ponadto witamina K2 jak pokazują liczne badania odgrywa ważną pozytywną rolę w profilaktyce zapobiegania cukrzycy i jej leczeniu, poprzez poprawę tolerancji glukozy i zwiększenie wrażliwości komórek na działanie insuliny.