Woda zdrowia doda - lecznicze wody mineralne i termalne

   Wody lecznicze nie są zwyczajnymi wodami mineralnymi, które można pić w dużych ilościach. Ma to różne konsekwencje - chorzy pacjenci powinni je spożywać pod kontrolą lekarza, a zdrowe osoby w ramach profilaktyki muszą zachować umiar.

   W Polsce znajduje się ponad 70 miejsc, w których są wydobywane wody lecznicze. Większość z nich o miejscowości uzdrowiskowe zlokalizowane w południowej części kraju. Wody lecznicze posiadają farmakodynamiczne właściwości, które wynikają z wysokiej zawartości niektórych minerałów lub składników swoistych. Specyficzne działanie wód leczniczych może mieć źródło niekoniecznie w wysokiej zawartości aktywnych składników, ale także z ich odpowiednich proporcji.

Woda leczy naturalnie

   Zgodnie z ustawą wodami leczniczymi możemy nazwać wody podziemne nie zanieczyszczone pod względem chemicznym i mikrobiologicznym, odznaczające się naturalną zmiennością cech fizycznych i chemicznych o zawartości rozpuszczonych składników mineralnych stałych nie mniej niż 1000 mg/l lub jednego z wymienionych poniżej składników: jonu jodkowego - nie mniej niż 1 mg/l, siarki dwuwartościowej - nie mniej niż 1 mg/l, jonu żelazawego - nie mniej niż 10 mg/l, jonu fluorkowego - nie mniej niż 2 mg/l, kwasu metakrzemowego - nie mniej niż 70 mg/l, radonu - nie mniej niż 74 Bq/l i dwutlenku węgla niezwiązanego - nie mniej niż 250 mg/l, z tym że od 250 do 1000 mg/l to wody kwasowęglowe, a powyżej 1000 mg/l to szczawa.

   Tylko niektóre wody lecznicze są pakowane do butelek szklanych lub plastikowych, albo do innych pojemników (np. kartonowych opakowań). Źródła wód leczniczych są mało wydajne, więc intensywna "seryjna produkcja" często nie wchodzi w grę. Na rynku są dostępne wody lecznicze o mineralizacji na poziomie od 4000 mg do 24000 mg/l. Można stosować je w przebiegu rozmaitych schorzeń i w różnych celach zdrowotnych, np. w leczeniu cukrzycy, chorób nerek, dolegliwości żołądkowych i poprawy metabolizmu. Ze względu na silne właściwości farmakodynamiczne, wody lecznicze mogą być stosowane wyłącznie po konsultacji z lekarzem. O ile wodę mineralną można pić w dość dużych ilościach, o tyle nadmierne spożywanie wody leczniczej może prowadzić do skutków ubocznych. Ze względu na wysokie ryzyko przedawkowania, wody lecznicze w ogóle nie są stosowane jako napoje gaszące pragnienie.



Dieta wzbogacona wodą leczniczą

   Wody lecznicze mogą być stosowane nie tylko przez osoby zmagające się z określonymi schorzeniami. Można wykorzystywać je również w ramach profilaktyki oraz w celu poprawy fizycznej i psychicznej kondycji człowieka. Woda lecznicza może być skuteczną i bezpieczną alternatywą dla suplementu diety. Tak jak w przypadku suplementów, konsument powinien zapoznać się uważnie z etykietą informującą o składzie i ilości związków chemicznych, które znajdują się w produkcie. Skład chemiczny wód leczniczych wynika z wpływu naturalnego środowiska geologicznego. zróżnicowanie składu chemicznego wód leczniczych. Wyróżniamy główne typy chemiczne wód:

- wody wodorowęglanowe
- wody siarczanowe
- wody chlorkowe

oraz typy chemiczne wód wynikające z zawartości składników swoistych:

- wody kwasowęglowe i szczawy
- wody siarczkowe
- wody fluorkowe
- wody krzemowe
- wody jodkowe
- wody żelaziste
- wody radonowe

   Wody te są filtrowane przed butelkowaniem, choć niektóre gatunki mają brunatny odcień spowodowany związkami humusowymi, których nie można usunąć. Niektóre wody lecznicze mogą też zawierać pierwiastki uchodzące za szkodliwe dla człowieka w nadmiernych ilościach - np. bar. To kolejny argument przemawiający za tym, że tylko spożywanie wód leczniczych z umiarem, zgodnie z zaleceniami w zakresie dawkowania, ma korzystny wpływ na zdrowie.



Franciszek, Józef i Henryk i inne popularne wody lecznicze

   Nazwy butelkowanych wód leczniczych mogą wywodzić się także od znanych osobistości, które przyczyniły się do badania właściwości wód mineralnych. Na przykład, lecznicza woda mineralna Franciszek wzięła swą nazwę od imienia naukowca Franciszka Kokota. Z jej prozdrowotnych właściwości korzystają pacjenci cierpiący na chorobę wrzodową, przewlekły nieżyt żołądka lub dwunastnicy oraz choroby dróg żółciowych. Franciszek jest bogaty w jod, więc poleca się jej spożywanie osobom cierpiącym lub narażonym na niedobór tego pierwiastka. Niemniej nie powinna być spożywana przez pacjentów chorych na nadczynność tarczycy oraz na chorobę Hashimoto. Podobne właściwości posiada mineralna woda lecznicza Henryk.

   Z kolei lecznicza woda mineralna Józef znajduje zastosowanie w łagodzeniu stanów zapalnych dróg moczowych. Z jej dobroczynnych właściwości korzystają również pacjenci cierpiący na kamicę nerkową, dnę moczanową i choroby nerek.

   Inne znane wody lecznicze to Słotwinka (jest skuteczna w leczeniu przewlekłych chorób układu pokarmowego, chorób z niedoboru magnezu, m.in. nerwic, stanów stresowych, chorób neurologicznych, działa przeciwalergicznie, pomaga usuwać metale ciężkie z organizmu), Wielka Pieniawa (wpływa na zobojętnienie kwasu żołądkowego ze względu na dużą zawartość wapnia. Działa przeciwzapalnie oraz uszczelnia ściany naczyń krwionośnych,  wykazuje również działanie rozluźniające mięśnie gładkie przewodu pokarmowego zmniejsza perystaltykę jelit, ma działanie żółciopędne, przeciwzapalnie i znieczulająco), Zuber (ma zastosowanie w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, jego żółciotwórcze i żółciopędne działanie jest wykorzystywane w leczeniu chorób wątroby i dróg żółciowych, obniża podwyższony poziom cukru we krwi), Jan (moczopędna, idealna w leczeniu kamicy nerkowej oraz innych schorzeń nerek i dróg moczowych, także miażdżycy i cukrzycy), Magdalena (wskazana przy chorobach przewodu pokarmowego, nieżytach jelit, woreczka żółciowego i dróg żółciowych, wrzodach żołądka i dwunastnicy, otyłości i lekkich nerwicach), Stefan (stosowana przy nieżytach dróg moczowych, kamicy nerkowej, nieżytach nosa, gardła, oskrzeli, astmie, rozedmie płuc), Mieczysław (stosuje się przy chorobach przewodu pokarmowego, nerek, skazie moczanowej oraz niedokrwistości) i Tadeusz (ułatwia leczenie anemii, łagodzi stany zapalne jelita grubego).

   Na przykładzie omówionych butelkowanych wód leczniczych doskonale widać, że nie wszystkie wody mają takie same właściwości farmakodynamiczne. Woda lecznicza, która pomoże jednemu pacjentowi, drugiemu może zaszkodzić.



Wody termalne - specyficzny rodzaj wód leczniczych

   Spożywanie mineralnych wód leczniczych to tylko jedna strona zastosowania zasobów leczniczych wód podziemnych. Oprócz wód mineralnych przeznaczonych do spożycia, w zasobach tych znajdują się także wody termalne. Zwyczajowo dzieli się je na trzy grupy:

- wody słabo zmineralizowane
- wody fluorkowo - krzemowe
- wody termalne w ścisłym znaczeniu (o temperaturze do 87 stopni Celsjusza)

   Wody termalne są przeznaczone zarówno do stosowania zewnętrznego (kuracja kąpielowa) i wewnętrznego (kuracja pitna).



Właściwości wód termalnych

   Wody termalne działają rozgrzewająco na organizm. Wywierają one korzystny wpływ na układ moczowy, działają antybakteryjnie, poprawiają mineralizację kości, a nawet mogą przyczyniać się do obniżenia poziomu cholesterolu LDL we krwi - dokładny sposób działania zależy od sposobu stosowania oraz od zawartości składników mineralnych. W Polsce źródła wód termalnych znajdują się między innymi w Cieplicach, w Karkonoszach (uchodzą za najgorętsze w Polsce, stąd też nazwa). Rozwijające się tam uzdrowisko jest miejscem, gdzie kuracjusze mogą poddać się zarówno kuracji pitnej, jak i kąpielowej.



Jak powstają wody termalne?

   Powstawanie wód termalnych ma związek z budową tektoniczną ziemi. Wody podziemne gromadzą się w zbiorniku płynąc przez sieć stworzoną naturalnie przez szczeliny skalne. Ich wysoka temperatura wynika z oddziaływania zasobów cieplnych z wnętrza ziemi. Wody termalne mogą wypływać na powierzchnię ziemi samoczynnie, pod wpływem dużego ciśnienia hydrostatycznego.



Wpływ wód termalnych na organizm

   Sposób działania wód termalnych od wewnątrz opiera się na tym samym mechanizmie, co oddziaływanie leczniczych wód mineralnych. Wody termalne mogą oddziaływać korzystnie na zdrowie także "od zewnątrz", podczas kąpieli mineralnych, hydromasaży, inhalacji i tym podobnych. Składniki mineralne mające postać jonów (kationów, anionów) przenikają przez skórę i błony śluzowe. Stopień ich wchłanialności determinuje rzeczywisty wpływ wody termalnej na organizm. Efekty kuracji kąpielowej mogą być równie satysfakcjonujące, jak skutki kuracji pitnej.



Wodolecznictwo godne uwagi

   O wodach leczniczych mówi się bardzo rzadko, podobnie jak o kuracjach pitnych i kąpielowych. Wodolecznictwo cieszy się zainteresowaniem głównie wśród seniorów. Warto korzystać z dorobku tej dziedziny medycyny naturalnej, tym bardziej, że w Polsce znajduje się wiele źródeł cenionych wód leczniczych. Tymczasem młodsze pokolenia są bardziej skłonne do korzystania z minerałów zamkniętych w kapsułkach suplementów diety, niż w leczniczych wodach.