Mnogość promowanych przez celebrytów, trenerów fitness, dietetyków etc., w szeroko rozumianych mediach, sposobów odżywiania może przyprawiać o zawroty głowy. Każdy nazywany jest bądź najzdrowszym bądź najbardziej naturalnym, najbardziej etycznym czy najskuteczniej odchudzającym ... Końca dyskusji nie widać. Pośród najbardziej restrykcyjnych i trudnych do zastosowania diet (diet w sensie odżywiania jako takiego, gdyż niekoniecznie mowa tu o odchudzaniu) jest witarianizm czyli tzw. dieta raw food, znana też jako dieta raw.
|
|
Raw food - podstawy
Odżywianie raw food polega na wykluczeniu z diety produktów poddanych obróbce termicznej w temperaturze wyższej niż 40 stopni C. Witarianie nie jedzą również żywności wysoko przetworzonej. Witarianizm łączy się zwykle z dietą wegetariańską czy nawet wegańską. Ma to związek z wyznawaną przez witarian filozofią życiową, ale uzasadnia się również w sensie czysto praktycznym - mięso, które nie zostało poddane tradycyjnej obróbce, jest nie tylko ciężkostrawne, ale jego spożywanie może okazać się też niebezpieczne, gdyż podczas pieczenia, gotowania czy smażenia mięsa w wysokiej temperaturze giną różnego rodzaju drobnoustroje, które mogą się w nim znajdować.
Witarianizm ma wiele, oprócz wegańskiej czy wegetariańskiej, odmian, w tym np. frutarianizm, juicearianizm czy sproutarianizm. Są to jednak odłamy, w których zasady odżywiania są niezwykle restrykcyjne. Frutarianie jedzą bowiem tylko owoce, juicearianie piją owocowe soki domowej roboty, a sproutarianie jedzą wyłącznie kiełki. Tego typu diety to raczej diety tylko tymczasowe, które stosuje się w celu np. oczyszczenia organizmu, ale zdarzają się osoby, które stawiają sobie za cel, by przyswoić sobie takie zasady odżywiania na stałe.
Zalety diety raw
Zwolennicy witarianizmu twierdzą, że poddawanie jedzenia obróbce termicznej jest niezgodne z naturą, gdyż człowiek, u początków swej historii, nie znał ognia ani sposobów przygotowywania pokarmu z jego użyciem, a więc jadał produkty surowe. Poza tym, mówią, że gotowanie niszczy naturalnie zawarte w warzywach i owocach "enzymy", które min. wspomagają ich trawienie. Przekłada się to na swoisty wymiar symboliczny gotowania, które uznawane jest przez witarian za przyczynę "śmierci" jedzenia.
Odżywianie zgodne z zasadami raw ma mieć korzystny wpływ na nasze zdrowie, gdyż usprawnia procesy trawienne oraz pozwala na zmaksymalizowanie wchłaniania z pożywienia substancji odżywczych, witamin etc. Dzięki wykluczeniu żywności wysoko przetworzonej jesteśmy w stanie utrzymać poziom cukru we krwi na właściwym poziomie (surowe produkty mają niski indeks glikemiczny), a więc i uniknąć cukrzycy oraz problemów z nadwagą czy otyłością. Wykluczenie czy ograniczenie tłuszczy zwierzęcych natomiast ma korzystny wpływ na stan naszego układu krwionośnego i zabezpiecza przed wzrostem poziomu złego cholesterolu we krwi. Będąc na diecie składającej się głównie z surowych warzyw i owoców mamy mieć dużo energii, wspaniałe samopoczucie oraz cieszyć się atrakcyjnym wyglądem dzięki temu, że nasza skóra, włosy i paznokcie będą zdrowe i prawidłowo odżywione.
Ponieważ dieta raw opiera się na produktach nieprzetworzonych, nie prowadzi ona do zatruwania organizmu szkodliwymi substancjami chemicznymi znajdującymi się w wielu spożywczych produktach, do wytworzenia których używane są różnego rodzaju konserwanty etc. Pozwala więc ona na uniknięcie (bądź pozbycie się, jeśli już mamy takie problemy) migren, zaburzeń funkcjonowania trzustki i wątroby itd.
Dieta raw w wydaniu wegetariańskim bądź wegańskim jest również swoistym stylem życia związanym z troską o środowisko, w tym zwierzęta.
Krytyka raw food
Filozofia raw food znajduje entuzjastów głównie (choć warto podkreślić, że nie tylko !) wśród osób zaangażowanych ideologicznie czy politycznie w walkę o środowisko czy prawa zwierząt. Gdy w grę wchodzą czyjeś przekonania moralne czy polityczne, wszelka polemika, w zakresie diety, staje się bezcelowa, gdyż idzie za nią coś zdecydowanie więcej - dieta wyraża pewien światopogląd i łączy się z nim. Nie pozostaje nam wtedy nic innego jak tylko uszanować czyjąś decyzję.
Jednakże, ponieważ dieta raw stosowana jest również w celach np. oczyszczania organizmu czy pozbycia się zbędnych kilogramów lub, jeśli nie jest tylko okresem przejściowym, z powodów zdrowotnych, dyskusja lekarzy i dietetyków z propagatorami takiego stylu odżywiania trwa.
Argumenty wysuwane przez przeciwników diety raw to min.:
- jedzenie surowych jajek zwiększa ryzyko zakażenia salmonellą
- jedzenie surowego mięsa może prowadzić do zakażenia bakteriami oraz pasożytami
- surowe warzywa mogą być ciężkostrawne i powodować kłopoty gastryczne oraz złe samopoczucie
- ludzki układ pokarmowy zmienił się od czasów prehistorycznych i jesteśmy już w stanie prawidłowo trawić pokarmy gotowane
- gotowanie pokarmu nie przyczynia się do nasilania efektu cieplarnianego (jak twierdzą niektórzy radykalni witarianie)
- ograniczenie obróbki termicznej do absolutnego minimum bardzo ogranicza możliwości kulinarnych eksperymentów i pozbawia nas wielu smakowych doznań
Złoty środek
Część argumentów wysuwanych w dyskusji przez zwolenników witarianizmu jest jak najbardziej rzeczowa i powinna skłonić nas do pewnej refleksji nad sposobem odżywiania współczesnego człowieka. Faktem jest, że w naszej diecie zazwyczaj za mało jest warzyw i owoców oraz to, że jadamy zbyt wiele żywności wysoko przetworzonej. Prawdą jest również to, że zbyt długa obróbka termiczna pozbawia żywność niektórych witamin czy składników odżywczych. Warto wprowadzić w życie niektóre z zasad diety raw food, gdyż zgodne są one z tradycyjnymi zaleceniami dietetyków oraz lekarzy co do prowadzenia zdrowego stylu życia. Nie popadajmy jednak w skrajności - witarianizm w pełnej krasie, z pewnością, nie jest dietą dla każdego.