Dieta łatwostrawna. Kiedy warto ją stosować i jak ułożyć jadłospis?

   Dieta łatwostrawna jest sposobem odżywiania wskazanym w przebiegu wielu chorób, między innymi w przypadku stanu zapalnego błony śluzowej żołądka i jelit oraz nadmiernej pobudliwości jelita grubego. Dieta łatwostrawna jest polecana osobom cierpiącym na nowotwory przewodu pokarmowego oraz w przypadku wyrównanych chorób nerek i dróg moczowych. Jej celem jest dostarczenie choremu niezbędnych składników pokarmowych przy jak najmniejszym obciążeniu układu pokarmowego. Dieta łatwostrawna powinna być stosowana przez osoby w podeszłym wieku oraz przez chorych, którzy cierpią na zaburzenia pracy przewodu pokarmowego.

Na czym polega dieta łatwostrawna?

   Dieta łatwostrawna jest zmodyfikowaną dietą zbilansowaną mającą szerokie zastosowanie w szpitalach i innych placówkach leczniczych. Jadłospis jest ułożony w ten sposób, że pokrywa zapotrzebowanie energetyczne organizmu i dostarcza takiej samej ilości pokarmowych składników jak dieta podstawowa.

   Zasadniczą różnicą między łatwostrawną a podstawową dietą jest wybór produktów łatwostrawnych i nieco inne techniki sporządzania posiłków. Sprawiają, że potrawa jest łatwo przyswajalna przez organizm. Podstawą diety jest ograniczenie lub wykluczenie produktów i potraw o dużej zawartości tłuszczu, a zatem smażonych, wzdymających i ostro przyprawionych. Należy spożywać około 4-5 posiłków w ciągu dnia, regularnie i w niewielkich objętościach. Ostatni posiłek powinien zostać spożyty 2 godziny przed snem.



Modyfikacje diety łatwostrawnej

   Dieta może ulegać modyfikacji pod względem zawartości energii, produktów spożywczych i składników pokarmowych. Dieta łatwostrawna stosowana przez osoby wyniszczone oraz chore na schorzenia objawiające się gorączką powinna charakteryzować się wyższą wartością energetyczną. Osoby otyłe powinny natomiast dążyć do obniżenia kaloryczności diety.

   Niedokwaśny nieżyt żołądka wymaga stosowania diety łatwostrawnej o ograniczonej ilości płynów. Spożywanie dużej ilości napojów prowadzi do nadmiernego rozcieńczania kwasu solnego i enzymów trawiennych. Z jadłospisu powinno się wyeliminować także pokarmy zawierające duże ilości tłuszczu i cukru. Dieta łatwostrawna stosowana w przebiegu biegunki i stanów zapalnych jelit powinna zawierać duże ilości białka, mniejsze błonnika pokarmowego, węglowodanów i tłuszczu. Są to produkty wzmagające fermentację i powodujące nasilenie biegunek.



Ograniczenie ilości błonnika pokarmowego

   Dieta łatwostrawna wymaga zmniejszenia podaży błonnika pokarmowego. Pewna ilość tego składnika jest potrzebna, ponieważ reguluje wydalanie mas kałowych. Niemniej jednak należy go ograniczyć, aby nie drażnił ścian jelit w dużym stopniu. Ograniczenie ilości błonnika pokarmowego jest możliwe poprzez wybieranie delikatnych warzyw i dojrzałych owoców oraz ich obieranie ze skórki, gotowanie, miksowanie i przecieranie. W jadłospisie powinny znaleźć się soki, przeciery oraz oczyszczone produkty zbożowe. Dieta wymaga rezygnacji ze spożywania pieczywa pełnoziarnistego, z wyjątkiem chleba pszennego graham. Ilość błonnika w diecie nie powinna wynosić więcej niż 25 g na dobę.



Sposoby przygotowywania posiłków

   Dieta łatwostrawna wymaga tego, aby posiłki były świeżo przyrządzane, nie zaś przechowywane w lodówkach. Dzięki temu zmniejsza się możliwość zakażenia bakteryjnego posiłków. Główne sposoby przyrządzania posiłków to gotowanie w wodzie i na parze oraz w naczyniach bez wody. Inne dozwolone metody to duszenie i obsmażanie produktów bez tłuszczu na patelniach do smażenia beztłuszczowego, a także pieczenie w folii, naczyniach ceramicznych, pergaminie i na ruszcie. Można piec potrawy w piekarniku lub elektrycznym opiekaczu.

   Jedną z podstawowych zasad diety łatwostrawnej jest zakaz smażenia i pieczenia na tłuszczu. Tłuste potrawy są ciężko strawne. Można natomiast stosować niektóre tłuszcze roślinne, m.in. olej słonecznikowy, sojowy i kukurydziany. Powinny być podawane do gotowych potraw na surowo.

   Zupy, sosy i warzywa nie mogą być zaprawiane zasmażkami. Zupy i sosy powinny być zagęszczane zawiesiną z mąki i mleka, albo z mąki i śmietanki. Można podprawiać je żółtkiem. Warzywa powinno podawać się z wody. W diecie łatwostrawnej dużą rolę odgrywają potrawy, które są dokładnie rozdrobnione.



Posiłki powinny być smaczne

   Dieta łatwostrawna nie oznacza jedzenia potraw pozbawionych smaku. Posiłki powinny być przyprawione łagodnymi przyprawami. Warto zastosować zielony koper, majeranek, cukier, pietruszkę i sok z cytryny, rzeżuchę lub melisę. Można stosować pieprz ziołowy, słodką paprykę, bazylię, estragon, tymianek i kminek oraz ocet winny. Produkty powinny być estetycznie zestawione, żeby pobudzały łaknienie, które jest osłabione w przebiegu zaburzeń układu pokarmowego.



Jak ułożyć jadłospis?

   Jadłospis powinien obejmować około 4-5 posiłków, o podobnej objętości. Produkty łącznie powinny dostarczać 15,5% białka, 55% węglowodanów i 29,5% tłuszczów. Zachowanie przedstawionych proporcji umożliwia osiągnięcie podstawowych celów diety. Podstawą jadłospisu powinny być młode i soczyste warzywa i owoce oraz pieczone lub gotowane ziemniaki i jabłka. Wśród dozwolonych deserów należy wymienić kisiele, galaretki owocowe, budynie, musy, suflety, bezy oraz soki i przeciery owocowe.