Dieta w leczeniu dyslipidemii

   Dyslipidemia jest chorobą, która powoduje zaburzenia gospodarki lipidowej organizmu. Wiąże się z nieprawidłowością zarówno w ilości, jak i budowie lipidów. Jej wystąpienie powoduje zwiększenie ryzyka zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego, chorobę niedokrwienną serca oraz inicjację procesów miażdżycowych.

   W dyslipidemii wyróżnić można trzy rodzaje - hipercholesterolemię, hipertriglicerydemię oraz hiperlipidemię mieszaną. Obok leczenia farmakologicznego jednym z zaleceń dla osób chorujących na dyslipidemię jest prawidłowo zbilansowana dieta. Jakie zatem są jej założenia i jakich modyfikacji stylu życia należy dokonać?

Podział dyslipidemii ze względu na przyczyny powstania

Dyslipidemia pierwotna występuję najczęściej na skutek czynników genetycznych i środowiskowych (źle zbilansowana dieta, mała aktywność fizyczna, palenie tytoniu).

Dyslipidemia wtórna występuje podczas przebiegu innych chorób (niedoczynność tarczycy, alkoholizm, cukrzyca, otyłość, przewlekła choroba nerek, anoreksja, bulimia) lub może mieć miejsce w trakcie przyjmowania niektórych leków (kortykosteroidy, cyklosporyny, progestageny, estrogeny, retinoidy).



Rodzaje dyslipidemii ze względu na ilość i rodzaj lipidów

Hipercholesterolemia prowadzi do wzrostu stężenia cholesterolu całkowitego oraz stężenia frakcji LDL (ang. Low Density Lipoprotein) w surowicy krwi (stężenie całkowitego cholesterolu większe niż 5 mmol/l, czyli 190 mg/dl)

Hipertriglicerydemia prowadzi do wzrostu poziomu trójglicerydów (stężenie trójglicerydów wynosi więcej niż 1,7 mmol/l, czyli 150 mg/dl).

Hiperlipidemia mieszana jest połączeniem obu rodzajów.



Zalecenia żywieniowe w leczenie dyslipidemii

   Zadaniem diety w leczeniu dyslipidemii jest ograniczenie zawartości tłuszczów nasyconych dostarczanych wraz z pożywieniem w celu obniżenia stężenia lipidów w surowicy krwi. Najczęściej wykorzystuje się w tym celu dietę o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych. Należy jednak pamiętać, że dieta powinna być dostosowana indywidualnie do każdego pacjenta, uwzględniając choroby współistniejące, preferencje żywieniowe, alergie, rodzaj wykonywanej pracy oraz poziom aktywności fizycznej.



Zalecenia diety o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych

   Dieta o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych ma na celu również poprawienie profilu lipidowego. Jej główne założenia to:

- ograniczenie energii, która pochodzi z nasyconych kwasów tłuszczowych do 1% całkowitej energii codziennej diety.
- ograniczenie spożycia produktów bogatych w cholesterol - jaj, podrobów, oraz tłuszczów zwierzęcych. Podaż cholesterolu nie powinna przekraczać w ciągu dnia 200 mg.
- wyeliminowanie produktów zawierających nienasycone kwasy tłuszczowe o konfiguracji "trans", powodujące wzrostu stężenia cholesterolu całkowitego i frakcji LDL (margaryny twarde, dania typu fast food, frytki, dania gotowe, chipsy, ciastka, herbatniki, produkty czekoladopodobne).
- ograniczenie spożycia cukrów prostych, które zwiększają stężenie trójglicerydów we krwi.
- ograniczenie podaży soli wraz z pożywieniem do 5 gramów dziennie (1 łyżeczka).
- całkowitą eliminację spożywania alkoholu i palenia tytoniu.
- zwiększenie podaży produktów bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (ryby, zimnotłoczone oleje roślinne - lniany, rydzowy, konopny, nasiona chia, siemię lniane, orzechy włoskie).
- zwiększenie podaży produktów bogatych w antyoksydanty, chroniących przed działaniem wolnych rodników i działających przeciwzapalnie (świeże warzywa i owoce-marchew, papryka, cytrusy, dynia, jagody, borówki, jeżyny, brokuły, ziemniaki, nać pietruszki, winogrono).
- zwiększenie podaży błonnika pokarmowego wraz z dietą, który wiąże kwasy żółciowe, przyczyniając się do ich usuwania wraz z kałem. Błonnik pokarmowy ogranicza również wchłanianie cholesterolu w przewodzie pokarmowym. Zaleca się podaż błonnika pokarmowego 30-40 gramów, w postaci pełnoziarnistych produktów zbożowych, warzyw i owoców oraz roślin strączkowych.



Produkty dozwolone i zakazane do spożycia w leczeniu dyslipidemii

Modyfikacja stylu życia

   Należy zwiększyć poziom aktywności fizycznej. Powinien być dopasowany do wykonywanej pracy, masy ciała, możliwości fizycznych pacjenta oraz chorób współzależnych. U osób z nadwagą i otyłością zaleca się zmniejszenie masy ciała.

   Należy całkowicie wyeliminować palenie tytoniu i spożywanie alkoholu, który zwiększa poziom trójglicerydów w surowicy krwi.