Jak prawidłowo czytać wyniki analizy składu ciała?

   Przeprowadzenie analizy składu ciała, pomaga lepiej określić procentową zawartość składników ciała: wody, białka, tkanki, tłuszczowej, tkanki mięśniowej i kostnej. W prosty sposób można odczytać także inne parametry, np. BMI, wiek metaboliczny, stan otłuszczenia narządów wewnętrznych, czy podstawową przemianę materii. Jak prawidłowo interpretować wyniki analizy składu ciała? Czym charakteryzują się poszczególne parametry?

   Aby dokonać analizy składu ciała należy przeprowadzić bioimpedancję elektryczną (BIA). W trakcie mierzenia metodą BIA, przez ciało człowieka przepływa prąd o bezpiecznym natężeniu (50 kHz lub różne częstotliwości np. 50 kHz, 5 kHz). Niezbędna jest wiedza z zakresu przepływu elektryczności - tkanka tłuszczowa w porównaniu z wodą, tkanką kostną i mięśniową, słabiej przewodzi prąd, gdyż mieści w sobie mało wody. Dlatego też stawia znaczny opór podczas mierzenia. Aby mierzenie było bardziej wiarygodne, warto wiedzieć o kilku rzeczach. Po pierwsze, na dobę przed badaniem nie należy pić kofeiny ani alkoholu. Nie można też intensywnie ćwiczyć na 12 godzin przed analizą, ponieważ jest to czas na regenerację organizmu. Wskazane jest, aby badanie przeprowadzić rano, najlepiej przed pierwszym posiłkiem. Dzięki bioimpedancji można określić wiele różnych parametrów. Badanie można wykonać u dietetyka (cena to ok. 40-100 zł) bądź w klubach fitness (często za darmo). Jednak osoby z rozrusznikiem serca i metalowymi implantami, kobiety w okresie ciąży, a także osoby cierpiące na padaczkę nie powinny wykonywać pomiaru metodą BIA. Najlepiej, aby wyniki pomiaru były interpretowane przez doświadczoną osobę, posiadającą wiedzę na temat pomiarów analizy składu ciała, która potrafi wysuwać wnioski i jest w stanie zalecić właściwe postępowanie. Jednak należałoby znać normy i orientować się co oznaczają wyniki analizy składu ciała.

   BMI u dzieci odbywa się podobnie jak w przypadku dorosłych, jednakże interpretacja wyników jest bardziej skomplikowana, wykorzystuje się do tego siatki centylowe.



Podstawowa Przemiana Materii (PPM)

   Jest to wydatek energetyczny organizmu, który znajduje się w optymalnych warunkach termicznych i w pełnym spoczynku. Innymi słowy, to najmniejsza ilość kalorii (energii), jakiej potrzebuje człowiek, aby prawidłowo funkcjonować. Na PPM składają się procesy, które zachodzą w sercu, wątrobie, systemie nerwowym, nerkach i innych organach.



BMR (współczynnik podstawowej przemiany materii)

   BMR to najmniejsza liczba energii (kalorii), której człowiek potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania w trakcie spoczynku. To inaczej miernik podstawowej przemiany materii (PPM). Wszelkie aktywności, min: prace domowe czy treningi na siłowni zwiększają zapotrzebowanie na energię.



Wiek metaboliczny

   Wiek metaboliczny to wyróżnik, który pokazuje, na jaki wiek "czuje się" nasze ciało. Wskaźnik ten zależy od BMR, zawartości wody w ciele, ilości tkanki mięśniowej i tkanki tłuszczowej.



Zawartość wody

   Zawartość wody (wyrażona w %) pokazuje jak nawodniony jest organizm. Ciało człowieka w głównej mierze składa się z wody (w mięśniach może być nawet 75% wody). Na jej poziom w ciele może wpływać wiek, skład ciała, stopień aktywności i płeć. Normy zawartości wody u kobiet to 45-60%, a u mężczyzn 50-65%. Zbyt niski poziom nawodnienia może wywołać skurcze mięśni, zaparcia, suchość błon śluzowych i skóry, zmęczenie oraz bóle głowy.



Zawartość białka

   Białko to ważny element strukturalny komórek organizmu, który stanowi blisko 18% pełnej masy ciała człowieka. Największą ilość tego składnika zawierają mięśnie, które odzwierciedlają min. stan odżywienia i stan zdrowia człowieka. Białko jest bardzo związane z wodą, potocznie mówi się nawet, że białko "zespala" wodę, a więc ilość białka, zawartość wody w ciele, czy masa mięśni szkieletowych to parametry ogromnie ze sobą połączone. Deficyt któregokolwiek z nich może wpłynąć na stan pozostałych.



Wiek biologiczny

   Wiek biologiczny określa w jaki sposób proces naturalnego starzenia wpłynął na ciało człowieka. Uwzględnia min poziom tkanki tłuszczowej, masę ciała, wzrost, masę mięśni. Wiek biologiczny można zmienić. Jeśli zależy nam na jego obniżeniu powinniśmy zadbać o swoje zdrowie, głównie poprzez zdrowe odżywianie i aktywny tryb życia.



LBM (beztłuszczowa masa ciała)

   LBM (Lean Body Mass) to masa, na którą składa się wszystko poza tkanką tłuszczową, a więc kości, krew, mięśnie, białko, narządy, skóra i woda. Mimo że odsetek LBM z reguły nie jest obliczany, to wynosi przeciętnie 60-90% całkowitej masy ciała. Ogólnie ujmując, mężczyźni posiadają wyższy procent LBM niż kobiety.



Zawartość tkanki tłuszczowej

   Dzięki ocenie zawartości masy tłuszczowej w ciele, można zdiagnozować nadwagę lub otyłość. Procentowa zawartość tej tkanki może się różnić w zależności od płci i wieku badanej osoby. Jeżeli wartość parametru wykracza poza normę, może to świadczyć o nadwadze bądź otyłości. Masa tkanki tłuszczowej powinna mieścić się w zakresie normy. Jej zawartość u mężczyzn wynosi około 10-20%, a u kobiet trochę więcej, bo 18-28%. U kobiet tkanka tłuszczowa pełni dodatkowo rolę zapasową i zabezpiecza ciało w czasie ciąży, porodu bądź laktacji. Warunkuje także gospodarkę hormonalną.



Stopień otłuszczenia organów wewnętrznych

   Tłuszcz wisceralny, który znajduje się wokół narządów wewnętrznych jest niezbędny (min stabilizuje organy), ale jego nadmiar może prowadzić do poważnych chorób (nadciśnienia, cukrzycy typu 2 lub podwyższonego stężenia cholesterolu). Bezpieczna wartość tego rodzaju tłuszczu oscyluje w przedziale od 1 do 12, a wyniki pomiędzy 13 a 59 oznaczają nadmiar tłuszczu okołonarządowego.



Masa mięśni szkieletowych

   Mówi o sprawności oraz zdrowiu organizmu. W przypadku przebytych kontuzji lub złamań, człowiek wymaga rehabilitacji, a ocena masy mięśniowej może pomóc w doborze odpowiednich ćwiczeń i fizjoterapii. Zakres mięśni wpływa na siłę człowieka i jego sprawność fizyczną. Bardzo przydatna jest także wieloczęściowa analiza masy mięśni szkieletowych, która wyznaczy anomalie i wskaże słabsze partie mięśni nad którymi trzeba popracować. Masa mięśni szkieletowych i masa kostna są dla ciała "rusztowaniem". Nie ma ustalonych norm dla mężczyzn i dla kobiet, ponieważ zależą one głównie od poziomu aktywności.



Masa układu kostnego

   W organizmie człowieka masa układu kostnego jest stała (wynosi około 10-12 kg), ale niektóre choroby, min osteoporoza, mogą przyczynić się do zmniejszenia gęstości kości. U osoby dorosłej masa szkieletu stanowi około 13,5% całkowitej masy ciała. Procent ten nie zmienia się podczas spadku lub wzrostu masy ciała. Jednak analizator nie sprawdza masy wszystkich kości, tylko ilość substancji mineralnych w nich obecnych.



Podsumowanie

   Badanie składu ciała daje możliwość poznania szczegółowych parametrów ciała. Ta znajomość może być przydatna dla osób będących na diecie odchudzającej bądź dla tych, którzy dopiero zaczynają pracę nad swoją sylwetką. Dzięki badaniu można lepiej określić skład fizyczny ciała i dowiedzieć się, co ewentualnie można skorygować. Może to bardzo zmotywować do działania. Analiza składu ciała oraz regularne badania krwi mogą być doskonałą formą kontrolowania stanu zdrowia. Każdą nieprawidłowość najlepiej jest omówić z dietetykiem.