Niedowaga - niedożywienie czy symptom choroby?

   Niedożywienie jest stanem, w którym organizm nie otrzymuje odpowiedniej ilości składników pokarmowych. Niedożywienie może mieć charakter jakościowy lub ilościowy.

   Ilościowe niedożywienie wiąże się ze spożywaniem zbyt małej ilości pokarmu w ciągu dnia. Jeżeli utrzymuje się ono przez dłuższy okres może spowodować niedowagę. Najczęstszą przyczyną niedożywienia jest nieprawidłowo skomponowana dieta odchudzająca. Stan niedowagi prowadzi do osłabienia ogólnej kondycji organizmu. Staje się on bardziej podatny na infekcje wirusowe i bakteryjne. Mięśnie są osłabione, a skóra traci naturalną zdolność do regeneracji. Rany i wrzody goją się znacznie wolniej. Może pojawić się uporczywy trądzik. Niedowaga sprzyja rozwojowi poważnych chorób, takich jak gruźlica płuc i choroby serca. Niedożywienie ilościowe utrzymujące się przez około 3 miesiące powoduje zmniejszenie masy ciała o około 10% i prowadzi do niedowagi. Niedożywienie jest najczęstszą przyczyną niedowagi. Niemniej może być ona spowodowana także rozwijającą się chorobą.

Anoreksja - jadłowstręt psychiczny

   Anoreksja jest zaburzeniem psychicznym, które występuje głównie u nastolatek i młodych kobiet. Osoby cierpiące na anoreksję obsesyjnie liczą kalorie oraz zawartość składników odżywczych w pokarmach. Anoreksja objawia się również brakiem akceptacji własnego ciała oraz nadmiernym obciążaniem organizmu wyczerpującymi ćwiczeniami. Objawy anoreksji dotyczące wyglądu zewnętrznego to nadmierne wypadanie włosów, przesuszenie skóry, odwodnienie organizmu oraz suche, łamliwe włosy. Osoba cierpiąca na anoreksję jest stale osłabiona.



Zapalenie jelit

   Stany zapalne jelit obejmują choroby objawiające się zaburzeniami trawienia. Stan zapalny może być przewlekły lub ostry. Towarzyszy mu ogólne osłabienie organizmu. Zapalenie jelit może obejmować jelito cienkie i jelito grube. Główną przyczyną stanów zapalnych jelit jest spożycie toksycznej substancji, bakterie, grzyby lub środki chemiczne. Stan zapalny może mieć też podłoże autoimmunologiczne. Zapalenie jelit objawia się zaburzeniami wchłaniania składników pokarmowych, co powoduje niedożywienie ilościowe i jakościowe. Niedożywienie ilościowe objawia się spadkiem wagi. Z kolei niedożywienie jakościowe objawia się niedoborem minerałów i witamin. Niedożywieniu towarzyszą bóle brzucha, biegunki, gorączka bądź stan podgorączkowy. Biegunki mogą zawierać wydzielinę śluzową i krew. Stany zapalne jelit są rozpoznawane na podstawie wywiadu lekarskiego i badań. Wykonuje się badanie kolonoskopowe, badanie histopatologiczne wycinka błony śluzowej lub badanie radiologiczne jelit.



Zespół jelita drażliwego

   Zespół jelita drażliwego jest przewlekłą chorobą objawiającą się bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień. Przyczyny choroby są związane z nadmiernym rozrostem flory bakteryjnej, zaburzeniem funkcji motorycznej jelit, zmianami w sferze psychicznej oraz dietą ubogą w błonnik. Zespół jelita drażliwego objawia się wzdęciami, zaparciami lub biegunkami, bólami brzucha nasilającymi się po posiłkach, nudnościami i wymiotami, zgagą i tzw. przelewaniem w brzuchu. Ponadto może występować uczucie zmęczenia, zaburzenia miesiączkowania, częstomocz i bóle głowy. W trudnych przypadkach zespół jelita drażliwego może powodować zmniejszenie masy ciała, niedokrwistość i gorączkę. Należy wykonać szereg badań, w celu zdiagnozowania choroby, w tym:

- morfologię i OB. krwi
- badanie biochemiczne krwi
- badanie ogólne moczu
- badanie kału (pasożyty, krew utajona)
- posiew bakteriologiczny stolca.

   Zespół jelita drażliwego można rozpoznać, jeśli bóle brzucha trwają co najmniej trzy dnie w miesiącu przez ostatnie 3 miesiące. Choroba ma zawsze przewlekły charakter, dlatego okres występowania objawów ma duże znaczenie. Dla stwierdzenia zespołu jelita drażliwego należy także stwierdzić, czy bólom brzucha towarzyszą co najmniej dwa z trzech objawów takich, jak złagodzenie dolegliwości po wypróżnieniu, zmiana wyglądu stolca lub zmiana częstości wypróżnień w związku z pojawieniem się objawów zespołu.



Depresja

   Depresja może mieć różne oblicza w zależności od cech osobowościowych. Zaburzenia łaknienia są jednym z elementów obrazu klinicznego depresji. Mogą one polegać na nadmiernym apetycie, albo na zahamowaniu odczuwania łaknienia. Znacznie częściej w przebiegu depresji występuje brak apetytu i zaniedbywanie łaknienia. Depresja jest chorobą odbierającą przyjemność z jedzenia. Może ona doprowadzić do zmiany nawyków żywieniowych. Osoba chora na depresję może jeść niewielkie porcje posiłków lub omijać posiłki. Nieprawidłowo zbilansowana dieta wpływa na zmianę wyglądu, która zwykle objawia się obniżeniem masy ciała, osłabieniem włosów, paznokci i skóry. Niedowadze spowodowanej depresją towarzyszą takie objawy, jak przygnębienie, izolowanie się od otoczenia, smutek, brak zadowolenia z życia oraz brak motywacji do wykonywania codziennych obowiązków.



Nadczynność tarczycy

   Nadczynność tarczycy najczęściej objawia się spadkiem wagi, co ma związek z szybszym spalaniem kalorii. Pacjent z nadczynnością tarczycy jest niemal stale głodny, także w nocy. Mimo nadmiernego apetytu nie dochodzi do przyrostu masy ciała. Spadek wagi może wynosić nawet do 30 kg w ciągu niewielu miesięcy. Jeżeli nadczynność tarczycy jest przyczyną zmniejszenia masy ciała to niedowadze towarzyszą także inne objawy, w tym drażliwość, nerwowość, nadwrażliwość na ciepło i potliwość, kołatanie serca, duszność i drżenie rąk.



Nowotwór

   Rozwijająca się choroba nowotworowa może doprowadzić do utraty wagi. Zmniejszenie masy ciała  będące objawem raka przełyku występuje w towarzystwie takich objawów jak problemy z połykaniem i odczuwaniem bólu przy połykaniu. Zmniejszenie masy ciała w przebiegu raka żołądka występuje łącznie z brakiem apetytu, smolistymi stolcami, wymiotami z krwią, bólem w nadbrzuszu i niechęcią do mięsa. Rak jelita grubego objawia się utratą wagi, czemu towarzyszy niedokrwistość, naprzemienne zaparcia i biegunki oraz obecność krwi w stolcu.

   W przypadku raka wątroby utracie wagi mogą towarzyszyć bóle w nadbrzuszu, znużenie i osłabienie. W późniejszym stadium rozwoju nowotworu występuje żółtaczka. Rak trzustki również objawia się chudnięciem i żółtaczką. Jego charakterystycznym symptomem jest utrzymujący się ból w jamie brzusznej, który zmniejsza się w pozycji kolanowo - łokciowej.

   Utrata masy ciała jest jednym z objawów raka nerki. Towarzyszą mu krwiomocz, niedokrwistość i bóle lędźwi. Spadek wagi może być też objawem białaczki. Współwystępujące objawy to anemia, podatność na infekcje i nocne poty.