Suplementacja w diecie onkologicznej - czy i kiedy jest to potrzebne?

   Pacjenci onkologiczni poszukując alternatywnych metod leczenia, niejednokrotnie sięgają po różne środki, w tym suplementy diety. Badania wskazują, że nawet do 81% chorych stosuje witaminy i składniki mineralne, a preparaty multiwitaminowe wykorzystywane są przez 26-77% osób z diagnozą nowotworu. Niestety, większość lekarzy nie jest świadoma, że ich pacjenci korzystają z suplementów diety. Działania terapeutyczne wykraczające poza tradycyjne metody leczenia nowotworów, najczęściej nie mają solidnych podstaw naukowych. Przyjmowanie różnych suplementów diety bez konsultacji z lekarzem może przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia chorego, co może utrudniać prowadzenie terapii przeciwnowotworowej. Przekonaj się, czy suplementacja w diecie onkologicznej jest potrzebna, a jeżeli tak, to kiedy może być odpowiedni moment na jej wdrożenie.

Jakie mogą być wskazania do zastosowania suplementacji w chorobie nowotworowej?

   Według rekomendacji ESPEN, a także większości towarzystw dietetycznych na świecie, regularna suplementacja składników mineralnych i witamin, u chorych z rakiem, nie jest zalecana. Ich stosowanie ma jednak uzasadnienie w sytuacji, kiedy u pacjenta stwierdzono niedobór danego składnika, co zostało potwierdzone przez występowanie charakterystycznych objawów klinicznych niedoboru lub oznaczenie stężenia we krwi. Przykładem może być anemia wynikająca z niedoboru żelaza czy deficyt witaminy D i wapnia w osteoporozie. Kolejnym przypadkiem, kiedy wskazane jest wdrożenie suplementacji do diety onkologicznej, to stan kliniczny, który bez wątpienia doprowadzi do wystąpienia niedoboru. Taką sytuacją może być całkowite usunięcie żołądka i występowanie niedoboru witaminy B12 lub zespołu złego wchłaniania.



Zagrożenia związane z suplementacją w diecie onkologicznej

   Stosowanie suplementów diety w chorobie nowotworowej może mieć wpływ na występowanie różnych skutków ubocznych. Wynikają one najczęściej z przyjmowania suplementów na własną rękę, zamiast przepisanych leków od lekarza czy też zażywania dużych dawek (np. witaminy C). W konsekwencji może dojść do pogorszenia stanu odżywienia chorego, a w efekcie nawet przełożenia czy przerwania leczenia. Co więcej, część suplementów diety może reagować z innymi lekami stosowanymi w chorobie nowotworowej, również wywołując liczne powikłania. Przyjmowanie różnych suplementów diety może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia interakcji lekowych, jak i działań niepożądanych. O jakich reakcjach mowa? Przykładowo:

• antyoksydanty (np. witamina C czy E) mogą ograniczać skuteczność części leków podawanych w trakcie chemioterapii,
• dziurawiec może zmniejszać efektywność niektórych leków, w tym na depresję, problemy związane z sercem, jak i tych stosowanych w terapii raka,
• część suplementów diety przyjmowanych podczas radioterapii może mieć wpływ na występowanie nadwrażliwości skóry,
• niektóre suplementy mogą wchodzić w interakcje z lekami wykorzystywanymi podczas operacji, jak i po, a także zwiększać ryzyko wystąpienia powikłań (np. infekcji czy krwawień),
• część suplementów może zmniejszać efektywność zastosowanej chemioterapii lub też nasilać działania niepożądane leczenia.

   W związku z tym, niewskazane jest stosowanie suplementów diety w chorobie nowotworowej. Decyzja o wdrożeniu suplementacji do diety onkologicznej powinna być skonsultowana z lekarzem. Specjalista oceni, czy zastosowanie konkretnego preparatu jest wskazane i bezpieczne w Twoim przypadku, a także przekaże odpowiednie zalecenia dotyczące przyjmowania. Z kolei bardzo pomocnym rozwiązaniem na każdym etapie choroby nowotworowej może okazać się zastosowanie dodatkowego wsparcia żywieniowego w postaci żywienia medycznego.



Doustne preparaty żywieniowe w diecie onkologicznej

   Uzasadnionym postępowaniem, mającym na celu wsparcie diety chorego na nowotwór, może być zastosowanie żywienia medycznego. Są to doustne preparaty stworzone specjalnie dla pacjentów niedożywionych lub narażonych na rozwój niedożywienia, u których stwierdza się sprawny odruch połykania. Jeżeli Twoja codzienna dieta onkologiczna nie pozwala na pokrycie zapotrzebowania na składniki pokarmowe, skonsultuj z lekarzem wdrożenie żywności specjalnego przeznaczenia medycznego. Kluczową zaletą tych produktów jest skoncentrowana zawartość cennych składników odżywczych w niewielkiej objętości, co może okazać się szczególnie pomocne wśród chorych ze słabym apetytem. Przykładem preparatu, którego zastosowanie może wspomóc organizm w chorobie nowotworowej jest Resource Protein - wysokobiałkowy produkt w płynnej formie. Uzupełnienie diety onkologicznej tym preparatem może pomóc w zaspokojeniu zwiększonych potrzeb organizmu, zwłaszcza w odniesieniu do białka, na którego zapotrzebowanie może wzrosnąć aż o 70%. Drugim przykładem może być preparat Resource 2.0, który z kolei pomoże w dostarczeniu cennej energii, wspierając organizm w walce z utratą masy ciała. Wdrożenie żywienia medycznego w chorobie może mieć pozytywny wpływ na stan odżywienia pacjenta, wspierając tym samym proces leczenia przeciwnowotworowego.



Piśmiennictwo:

1. Badian M., Dzierżanowski T. Suplementacja witamin u chorych onkologicznych. Część I - witaminy z grupy B. Medycyna Paliatywna 2018; 10(3): 131–136.

2. Kłęk S., Jankowski M., Kruszewski W. J., Fijuth J., Kapała A., Kabata P., Wysocki P., Krzakowski , Rutkowski P. Clinical nutrition in oncology: Polish recommendations. Oncology in Clinical Practice 2015; 11: 172–188.

3. Kłęk S., Kapała A. Nutritional treatment. Oncol Clin Pract 2018; 14.

American Cancer Society. Are Dietary Supplements Safe? Pobrany 14.07.2023 r., z https://www.cancer.org/cancer/managing-cancer/treatment-types/complementary-and-integrative-medicine/dietary-supplements/safety.html