Zmiana nawyków żywieniowych okiem psychologa

   Wbrew pozorom osoby odchudzające się, w tym zwłaszcza osoby otyłe, powinny konsultować się nie tylko z dietetykiem, ale również z psychologiem.

   Istotą procesu odchudzania jest trwała zmiana nawyków żywieniowych na zdrowe. Tymczasem wypracowywanie prawidłowych nawyków żywieniowych sprawia osobom będącym na diecie najwięcej problemów. Według psychologów, na ukształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych człowiek potrzebuje zaledwie 21 dni, a potem - to już z górki.

Nawyk żywieniowy sposobem na automatyczne odchudzanie

   Nawyk jest zautomatyzowaną czynnością kształtowaną w następstwie powtarzania jej przez określony czas. Ukształtowanie nawyków żywieniowych jest możliwe tylko przy odpowiedniej motywacji, pracy i poświęceniu.

   Ukształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych już na początku stosowania diety powoduje, że dalszy proces odchudzania odbywa się niejako automatycznie - waga spada, bo pacjent na stałe zmienił nawyki żywieniowe.

   Kształtowanie nawyków żywieniowych nie należy jednak do najłatwiejszych. Spożywanie posiłków jest związane z przeżywaniem emocji. Niektóre osoby zmagające się z nadwagą i otyłością zajadają stres, podjadając w nocy, albo między posiłkami. Zanim nawyki żywieniowe zostaną ukształtowane na dobre pacjent może wielokrotnie, na chwilę powracać do dawnych przyzwyczajeń. Drobne odstępstwa trochę oddalają go od osiągnięcia celu, ale nie przekreślają sukcesu.



Psychoterapia edukacyjna, czyli jak i co jeść?

   Poszerzanie wiedzy w dziedzinie związanej z problemem pacjenta jest ważnym elementem psychoterapii. Jeżeli pacjent ma problemy z utrzymaniem prawidłowej wagi, powinien nauczyć się zdrowo odżywiać. W ramach psychoterapii jest zatem prowadzona edukacja dietetyczna. Pacjent spotyka się indywidualnie z psychoterapeutą. Osoby specjalizujące się w świadczeniu tego typu usług są określane mianem diet coachów, a ich działalność - diet coachingiem.

   Zalecana ilość spotkań wynosi przeciętnie 8 sesji, ale trzeba mieć na uwadze, że czasami psychoterapia trwa latami. Wśród osób odchudzających się są pacjenci, którzy potrzebują pomocy psychoterapeuty nie tylko w zakresie edukacji dietetycznej. W przypadku zaburzeń odżywiania (np. anoreksji, bulimii, kompulsywnego objadania się) konieczne jest też rozwiązanie problemów natury emocjonalnej, które przyczyniły się do ich rozwoju.



Wystarczą 3 tygodnie!

   3 tygodnie wytężonej pracy nad sobą i swoją codzienną dietą wystarczą, aby przyzwyczaić się do zdrowych nawyków żywieniowych. W ten sposób możesz m.in.:

- ograniczyć spożywanie kawy i alkoholu
- zwiększyć spożycie wody, świeżych warzyw i owoców
- zmniejszyć spożycie słodyczy i tłuszczów trans
- wprowadzić do jadłospisu superfoods
- wykluczyć z jadłospisu fast foody i żywność wysokoprzetworzoną

   Są to jedynie przykłady nawyków żywieniowych, które można ukształtować w ciągu zaledwie trzech tygodni. Warunkiem osiągnięcia sukcesu jest jednak systematyczna praca przez 21 dni. Osoba, którą dąży do zwiększenia spożycia wody oraz świeżych warzyw i owoców powinna codziennie spożywać 2 litry wody oraz pięć porcji warzyw i owoców. Po upływie 3 tygodni obowiązek stanie się nawykiem, a przestrzeganie zdrowych zasad przestanie sprawiać trudności.

   21 dni to przeciętny czas potrzebny do ukształtowania jednego nawyku żywieniowego. Nie warto od razu uczyć się wszystkich zdrowych nawyków, bo wtedy trudniej wytrzymać na diecie i łatwiej się zdemotywować do jej kontynuowania. Ukształtowanie każdego zdrowego nawyku żywieniowego potraktuj jako mały sukces przybliżający cię do osiągnięcia głównego celu. Wprowadzaj zmiany stopniowo, na przykład co ok. 4-5 dni.



Efekty nie przyjdą szybko

   Osoba, która chce schudnąć, powinna mieć świadomość tego, że efekty odchudzania nie przyjdą szybko. W tym już rola psychoterapeuty, aby zmotywować do odchudzania i aby uświadomić pacjentowi, ile wysiłku trzeba włożyć w przestrzeganie diety oraz zwiększenie poziomu aktywności fizycznej.

   Bardzo ważne jest postawienie sobie celu realistycznego do osiągnięcia. Pacjenci często popełniają błąd w tym zakresie. Przykładem błędnie określonego celu jest: nigdy nie zjem fast-foodów. Kolejną istotną kwestią jest przekonanie pacjenta do poświęcenia się:

- planowaniu posiłków
- robieniu zdrowych zakupów
- gotowaniu zdrowych potraw

   Należy wskazać korzyści, jakie można osiągnąć dzięki takiemu postępowaniu.



Mniejsze osiągnięcia prowadzą do wielkiego sukcesu

   Zmiana nawyków żywieniowych jest pierwszym krokiem do osiągnięcia głównego celu pacjenta - zmniejszenia masy ciała. Psychoterapeuci doradzający pacjentom cierpiącym na otyłość i nadwagę zwykle opracowują plan działania w taki sposób, żeby pacjent miał realistyczną możliwość osiągnięcia postawionego celu.

   Jeżeli tempo odchudzania i zmian narzucone pacjentowi będzie zbyt szybkie, motywacja łatwo obniży się, a pierwsza porażka zniechęci go do dalszych starań o zmianę sposobu odżywiania.



Nawyki żywieniowe a problemy osobowościowe

   Zmiana nawyków żywieniowych jest bardziej skomplikowana u pacjentów, którzy zmagają się z problemami osobowościowymi. U niektórych osób otyłych i cierpiących na nadwagę źródłem problemu jest lęk przed innymi ludźmi, obawy przed zmianami, przez sukcesem w pracy, a także przez kobiecością.

   Nadwaga i otyłość mogą być także spowodowane niskim poczuciem własnej wartości. W tego typu przypadkach konieczne jest zastosowanie psychoterapii ukierunkowanej na poprawę samooceny. W przeciwnym razie stosowanie diety nic nie zmieni - po utracie kilku kilogramów pacjent powróci do dawnych nawyków żywieniowych. Pacjentom z problemami osobowościowymi w zmianie nawyków żywieniowych przeszkadza podświadomość - dążenie do obniżenia masy ciała nie jest akceptowane podświadomie przez pacjenta, co znacząco ogranicza szanse na skuteczną utratę masy ciała.



Psychologia behawioralno - poznawcza i inne techniki

   Związek między stresem a podjadaniem jest bardziej złożony, niż mogłoby się wydawać. Jeżeli nadwaga i otyłość nie mają podłoża fizjologicznego, to w ok. 90% przypadkach okazuje się, że źródło problemu tkwi w psychice pacjenta. Do stosowania niezdrowej diety prowadzą m.in.:

- czynności nawykowe
- sposób postrzegania siebie i świata
- sposoby radzenia sobie ze stresem
- metody rozładowywania emocji

   Żeby dotrzeć do problemu emocjonalnego, który doprowadził do nadwagi i otyłości psychoterapeuci stosują takie techniki, jak:

- psychoterapia behawioralno - poznawcza
- ćwiczenia z zakresu neurolingwistycznego programowania
- autosugestia
- lekkie techniki hipnotyczne
- metoda kwiatowa doktora Bacha



Zmiana nawyków i praca nad sobą

   Problemy z utrzymaniem prawidłowej wagi zwykle nie są postrzegane przez pacjentów jako trudności o podłożu psychologicznym, ale jako słabość charakteru i skutek braku silnej woli. Psychoterapia ma na celu uświadomienie pacjentowi, że problem otyłości lub nadwagi ma swoje źródło w nieradzeniu sobie z emocjami i z trudnościami interpersonalnymi.

   Skuteczność psychoterapii i diety jest tym wyższa, im większa jest motywacja pacjenta do wprowadzenia zmian w życiu. Motywacja pełni rolę siły napędowej, która umożliwia wytrwałe dążenie do zmiany nawyków żywieniowych i osiągnięcie zamierzonego celu.