Założenia - dieta po udarze mózgu:
Najczęstszą przyczyną udaru mózgu są zmiany miażdżycowe w tętnicach doprowadzających krew do mózgu. Objawy udaru to: omdlenie, zaburzenia świadomości, zaburzenia mowy, widzenia, słuchu oraz jednostronny (znacznie rzadziej dwustronny) niedowład ciała. Miażdżyca tętnic mózgowych może początkowo nie dawać żadnych objawów. Jednak w miarę rozwoju choroby następują deficyty ukrwienia, a następnie upośledzenie dostawy tlenu i składników odżywczych. Powoduje to zaburzenia funkcjonowania mózgu, które początkowo mogą być przemijające. Najgroźniejszą konsekwencją miażdżycy w naczyniach mózgowych połączoną z obumieraniem tkanek jest udar, czyli wylew krwi do mózgu, lub brak dopływu krwi do danej części mózgu. Jego objawy są różne w
|
|
Najważniejsze zasady diety
- Ilość energii dostarczana w diecie powinna być indywidualnie dostosowana do zapotrzebowania energetycznego. W przypadku kłopotów z poruszaniem się (a więc mniejszej aktywności fizycznej) potrzebna jest mniejsza porcja energii, aby nie spowodować nadwagi. Osoba mająca już nadwagę musi stosować dietę odchudzającą o poziomie energetycznym 1000-1500 kcal, w zależności od stanu zdrowia i stopnia nadwagi.
- Trzeba ograniczyć ilość soli używanej do przyrządzania posiłków oraz spożycie produktów zawierających jej dużą ilość. Zaleca się tylko 3 g soli na dobę, co odpowiada połowie płaskiej łyżeczki do herbaty, wliczając w to sól z produktów spożywczych. Oznacza to w praktyce, że w trakcie przygotowywania posiłków nie powinno ich się dosalać, gdyż 50-70% sodu zawartego w diecie pochodzi z przetworzonych produktów spożywczych. Najwięcej soli zawierają wędliny (zwłaszcza konserwy, wędliny podrobowe), kiełbasy, sery żółte, produkty wędzone, ryby solone. Powinno się również zrezygnować ze spożywania błyskawicznych dań (zupy w proszku) chipsów, chrupek, hamburgerów i sosu sojowego. Warto zachować ostrożność w stosowaniu gotowych mieszanek przyprawowych, ponieważ zawierają one dużo soli. Przy przyrządzaniu potraw najlepiej sól zastąpić mieszankami ziołowymi (bazylia, estragon, majeranek).
- Bardzo ważne i korzystne w profilaktyce zmian miażdżycowych, jak i w obniżeniu ciśnienia tętniczego krwi jest zmniejszenie ilości tłuszczu poniżej 30% energii całej diety. Dlatego należy unikać jedzenia wieprzowiny, wołowiny, kaczek, gęsi oraz tłustych wędliny. Można natomiast jeść kurczaki, cielęcinę, indyki. Aby ograniczyć ilość tłuszczu w diecie, należy zrezygnować ze smażenia i duszenia potraw z dodatkiem tłuszczu. Niekorzystne działanie mają nasycone kwasy tłuszczowe, które są charakterystyczne dla pokarmów pochodzenia zwierzęcego, ponieważ podwyższają poziom cholesterolu we krwi, zwłaszcza jego tzw. złej frakcji - LDL. Tak więc z produktów mlecznych trzeba wybierać te z obniżoną zawartością tłuszczu, a masło zastąpić margarynami miękkimi.
- Dieta powinna obfitować w witaminy C, E i beta-karoten (prowitaminę A). Są to przeciwutleniacze chroniące organizm przed szkodliwym działaniem cząsteczek tlenu (na błony komórkowe naczyń krwionośnych) i LDL, co przyczynia się do tworzenia w tętnicach blaszki miażdżycowej. Źródłem witaminy C i beta - karotenu są warzywa i owoce, które powinny znaleźć się nie tylko w każdym posiłku w ciągu dnia, ale trzeba je również jeść między posiłkami. Dużo witaminy C zawierają: cytrusy, truskawki, czarna porzeczka, brokuły, pomidory, papryka, natka pietruszki; a beta - karoten: marchew, sałata, czerwona papryka, szpinak, brokuły, pomidor, morele, brzoskwinie. Podstawowym źródłem witaminy E są oleje roślinne (zwłaszcza olej słonecznikowy) i margaryny, a także kiełki, nasiona, orzechy, pełnoziarnisty chleb i płatki oraz awokado, brzoskwinie, brokuły.
- Należy zwrócić uwagę na zawartość w pożywieniu potasu, wapnia i magnezu. Za mała ilość potasu w diecie może u części ludzi spowodować wzrost ciśnienia tętniczego. Badania wykazały, że spożywanie dużych ilości potasu (przede wszystkim w postaci warzyw, orzechów, suszonych owoców, ziemniaków, ryb, ryżu) chroni przed rozwojem nadciśnienia tętniczego, zaś u chorych na nadciśnienie ułatwia jego kontrolę. Jeśli chodzi o wapń, to jego najlepszym źródłem są mleko i produkty mleczne. Należy pamiętać, że tyle samo wapnia dostarczają produkty mleczne odtłuszczone i pełnotłuste. Dziennie każda dorosła osoba, aby dostarczyć swojemu organizmowi odpowiednią ilość tego pierwiastka, powinna wypić 2 i 1/2 szklanki mleka, kefiru lub jogurtu oraz dodatkowo zjeść 50 g sera białego. Ostatnio zwraca się znaczną uwagę na rolę magnezu w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego - prawdopodobnie obniża on ciśnienie krwi, wpływa korzystnie na pracę serca oraz zapobiega zlepianiu się płytek krwi. Magnez jest składnikiem pełnoziarnistych produktów zbożowych, zielonych warzyw i orzechów.
- Warto włączyć do jadłospisu tłuste ryby morskie, ponieważ kwasy tłuszczowe z ryb (tzw. kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3) działają korzystnie na poziom cholesterolu oraz zapobiegają nadmiernemu sklejaniu się krwinek, obniżając w ten sposób ryzyko miażdżycy tętnic. Zaleca się więc spożywanie na obiad przynajmniej 2-3 razy w tygodniu ryb morskich zamiast mięsa.
- Nie można zapominać o błonniku. Szczególne znaczenie w obniżaniu poziomu cholesterolu ma jego frakcja rozpuszczalna w wodzie, do której należą takie związki, jak pektyny i beta-glukany. Najlepszym źródłem pektyn są owoce, natomiast beta-glukanów - płatki i otręby owsiane.
Źródło: "Żyjmy dłużej" 6 (czerwiec) 1999, mgr Magdalena Makarewicz-Wujec i dr n. med. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska z Instytutu Żywności i Żywienia