Założenia - dieta w nadciśnieniu tętniczym:
Dieta w nadciśnieniu tętniczym powinna być dobrana zależnie od towarzyszących chorób i zaburzeń metabolicznych (cukrzyca, otyłość, choroby nerek, zaburzenia gospodarki tłuszczowej i inne). Dlatego zawsze należy zalecać indywidualną konsultację dietetyka. Obowiązuje dieta łatwo strawna, z ograniczeniem energii do 1500 - 2000 kcal.
Ogólne zasady diety w nadciśnieniu tętniczym
|
|
- zmniejszenie masy ciała,
- zmniejszenie spożycia soli kuchennej,
- zwiększenie spożycia potasu i magnezu,
- zwiększenie aktywności fizycznej (pływanie, tenis, jazda na rowerze, spacer),
- unikanie stresu i picia alkoholu,
- ograniczenie picia kawy, maksymalnie 2 filiżanki dziennie,
- rzucenie palenia papierosów.
Zalecane zmiany w diecie:
- źródło tłuszczu powinny stanowić oleje roślinne, zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe jak olej słonecznikowy i sojowy oraz oliwa z oliwek i olej rzepakowy bezerukowy zawierające jednonienasycone kwasy tłuszczowe,
- należy ograniczyć spożycie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego jak masło i śmietanka, żółtka jaj, a całkowicie wyłączyć z jadłospisu smalec, słoninę, boczek, tłuste mięsa i wędliny, zabielacze do kawy, twarde margaryny,
- zalecane jest spożycie 2 x w tygodniu ryb morskich,
- owoce i warzywa 4 x dziennie w postaci surowej dostarczają błonnika pokarmowego, witamin, flawonoidów (szczególnie jabłka, czarna porzeczka, aronia, cytrusy, suszone), wskazane orzechy włoskie zawierające kwasy tłuszczowe omega 3,
- ograniczyć spożycie cukru, słodyczy, dżemów wysokosłodzonych, miodu,
- źródło białka powinno stanowić chude mięso : indyk, kurczak, cielęcina, chude wędliny i ryby (w ograniczonej ilości morskie, tłuste), chude sery, mleko niskotłuszczowe, jogurty, kefiry,
- źródło węglowodanów powinno stanowić pieczywo razowe, z dodatkiem ziaren zbóż, słonecznika, kminku, orzechów, owoce i warzywa, a ograniczyć kluski, pierogi, makarony ze względu na wysoką kaloryczność,
- techniki przyrządzania potraw to : gotowanie, duszenie bez tłuszczu, pieczenie w folii i w pergaminie, z rusztu,
- nie zaleca się grzybów, zasmażek, tłustych wywarów z mięsa lub kości.
Zmniejszenie podaży sodu
Zmniejszenie ilości sodu (sól, glutaminian sodu) może obniżyć ciśnienie tętnicze nawet o 10%.
- zalecana jest 1 łyżeczka soli dziennie (3 g),
- nie dosalać posiłków,
- wykluczyć: chipsy, solone orzeszki, żywność konserwowaną, peklowaną, marynowaną, krakersy, paluszki, płatki kukurydziane, gotowe dania w restauracjach i barach, produkty fast-food (hamburgery, zapiekanki, pizza), sery dojrzewające, topione, owcze, mieszanki warzywne, sól czosnkową, kostki rosołowe, ketchup, ekstrakty sosów, musztardę, maggi, majonez, kiszonki (ogórki, kapusta), wędzone ryby i wędliny (baleron, kabanosy, kiełbasę myśliwską i podwawelską, salami, polędwicę sopocką, szynkę wiejską), solone ryby,
- pić wody mineralne o niskiej zawartości sodu,
- sól zastąpić przyprawami i ziołami : pieprz, bazylia, chilli, papryka, majeranek, oregano, gałka muszkatołowa, rozmaryn, natka pietruszki, kminek, tymianek, czosnek, mięta, ziele angielskie, koperek, szałwia,
- ostrożnie : substytuty soli zawierają potas, magnez, nie można ich stosować w zaburzeniach czynności nerek.
Produkty bogate w potas
Znaczna ilość potasu doustnie potrafi zmniejszyć podwyższone ciśnienie tętnicze. Szczególnie bogate w potas są:
- mleko w proszku,
- wyroby cukiernicze: kakao, czekolada, chałwa, orzechy, rodzinki, wyroby z makiem,
- nasiona roślin strączkowych: soja, groch, fasola,
- mięso i przetwory mięsne, ryby,
- produkty zbożowe : kasze gryczana i jęczmienna, otręby pszenne, płatki kukurydziane, płatki owsiane i pszenne, pieczywo żytnie i chrupkie, chleb pumpernikiel,
- owoce: agrest, banany, morele, brzoskwinie, porzeczka czarna i czerwona, winogrona, ananasy, suszone, soki i koncentraty owocowe,
- warzywa : ziemniaki, buraki, pietruszka, bakłażany, cukinie, czosnek, koperek zielony, pomidory, szpinak, botwina, chrzan, groszek zielony, bób, kalarepa, grzyby, koncentrat pomidorowy.
Produkty bogate w magnez
Podobnie jak potas działa na organizm zwiększona ilość magnezu. Szczególnie bogate w magnez są:
- nasiona roślin strączkowych,
- produkty zbożowe: płatki owsiane, pieczywo chrupkie, jęczmień, mąka pszenna i razowa, otręby i zarodki pszenne,
- ryby: makrela, łosoś, śledź,
- wyroby cukiernicze: kakao, gorzka czekolada,
- migdały, orzeszki ziemne, rodzynki,
- kukurydza , banany, brzoskwinie, suszone śliwki, seler, ziemniaki gotowane w skórce,
Przykład - dieta w nadciśnieniu tętniczym:
I śniadanie: muesli z jogurtem, pieczywo razowe, margaryna niskotłuszczowa, wędlina drobiowa, surówka z marchwi i jabłka
II śniadanie: sok z czarnych porzeczek, pieczywo chrupkie
Obiad: barszcz biały czysty, risotto z sosem pomidorowym surówka z czerwonej kapusty, galaretka owocowa
Podwieczorek: drożdżówka
Kolacja: omlet z białek ze szpinakiem, pieczywo jasne, herbata owocowa