Dieta w zespole jelita wrażliwego

Założenia diety w zespole jelita wrażliwego:
   Zespół jelita nadwrażliwego charakteryzuje się bólem i/lub dyskomfortem w jamie brzusznej, wzdęciem, zmianą częstotliwości wypróżnień i konsystencji stolca. Biegunka może naprzemiennie występować z zaparciem. Ból, dyskomfort i wzdęcie często ustępują po wypróżnieniu. Typowe objawy zespołu jelita drażliwego są łatwo rozpoznawalne przez lekarza, nie muszą występować jednak jednocześnie lub mogą występować w innych wariantach. Niewłaściwy sposób odżywiania może nasilić objawy choroby. Z tego względu pomocna jest modyfikacja żywienia zależna od postaci i okresu choroby, która na ogół zmniejsza szereg objawów zespołu jelita nadwrażliwego. Polega ona na indywidualnej eliminacji niektórych produktów żywnościowych nasilających dolegliwości. Należą

do nich produkty wzdymające jak: cebula, czosnek, kukurydza, słodycze, ziemniaki, jajka, kapusta gotowana, suche warzywa strączkowe, a niekiedy także wołowina i owoce cytrusowe. U części chorych występuje nietolerancja na cukier mlekowy - laktozę. Dlatego po spożyciu mleka i innych produktów mlecznych występuje nasilenie objawów: wzdęcia, biegunki. Należy wykluczyć mleko, sery, jogurty i inne potrawy zawierające mleko. Wskazane jest też ograniczenie lub całkowite wykluczenie z diety kawy naturalnej i mocnej herbaty, ponieważ zawarta w nich kofeina czy teina zwiększa kurczliwość mięśniówki jelita cienkiego i grubego i w ten sposób nasilać dolegliwości. Z tego samego względu zaleca się unikania mocnych napojów alkoholowych.


   W okresie biegunki konieczne jest zastosowanie diety niskoresztkowej polegającej na ograniczeniu spożycia produktów zawierających włókna roślinne - błonnik poniżej 10 g dziennie. W okresie znacznego nasilenia się dolegliwości, zwłaszcza występowania biegunki istotna jest też modyfikacja sposobu przyrządzania potraw. Zaleca się posiłki: gotować, gotować na parze, piec w folii, dusić.

Produkty dozwolone w diecie w zespole jelita nadwrażliwego:

• Słaba kawa z zabielaczem, słaba herbata, kawa zbożowa, mleko i śmietanka tylko przy braku nietolerancji mleka, rozcieńczone soki owocowe i warzywne,

• Twaróg i sery topione niskotłuszczowe (tylko przy braku nietolerancji na laktozę),

• Masło, miękkie margaryny,

• Jajka gotowane na miękko,

• Mięso cielęce, wołowe, indyk, kurczaki, królik, chude ryby gotowane,

• Parówki delikatesowe, szynka, polędwica,

• Buliony, przecierane warzywa, chudy rosół,

• Biały chleb pszenny, bułki, drobne makarony, kaszka pszenna, ryż łuszczony, biszkopty,

• Marchew, sałata, ziemniaki, rzodkiewki, pomidory bez skórki, ogórki,

• Mus z jabłek, owoce pestkowe przecierane, banany, owoce cytrusowe, arbuzy,

• Galaretki owocowe, kisiele, budynie, lody (przy braku nietolerancji na laktozę),

• Sól, cukier, kminek, pietruszka, kwasek cytrynowy, sok z cytryny

Produkty niedozwolone w diecie w zespole jelita nadwrażliwego:

• Mleko, kefiry, jogurty (przy nietolerancji na laktozę), mocna kawa i herbata, napoje alkoholowe,

• Tłuste sery żółte i topione,

• Smalec, słonina, łój wołowy, topione masło,

• Nadmierne spożycie żółtek,

• Tłusta wieprzowina, baranina, podroby, dziczyzna, tłusty drób (kaczki, gęsi),

• Pasztety i tłuste wędliny,

• Zupy zabielane śmietaną i o dużej zawartości warzyw (np. kapusty, buraków) oraz kasz,

• Pieczywo ciemne razowe, chleb z dodatkiem błonnika i ziaren (np. słonecznika, sezamu), tłuste pieczywo cukiernicze,

• Warzywa o dużej zawartości błonnika (kapustne, buraki, brukselka, kalafior, groszek, strączkowe suche, świeża fasolka, kalarepa),

• Owoce pestkowe nieprzecierane (truskawki, maliny, porzeczki), morele, śliwki, gruszki, ananasy,

• Czekolada, bita śmietana, ciastka i cukierki z dodatkiem czekolady, orzechy, konfitury z owoców pestkowych,

• Przyprawy korzenne, musztarda, chrzan, curry, chilli, ostra papryka, pieprz.

   W okresie zaparcia zaleca się wypijanie co najmniej 1,5 l płynów niegazowanych oraz dietę bogatoresztkową, zawierającą co najmniej 30-50 g włókien roślinnych. Taka dieta zwiększy masę stolca, przyspiesza pasaż treści pokarmowej przez przewód pokarmowy i poprawia jego konsystencję, a tym samym ułatwia i przyspiesza wydalanie stolca. Zaleca się zwiększenie spożycia surowych owoców (zwłaszcza pestkowych) i warzyw o wysokiej zawartości błonnika, zwiększenie spożycia kasz gruboziarnistych, owsianki, pieczywa razowego, muesli, dodatek 3 łyżek stołowych otrąb pszennych do codziennej diety. Powinny być namoczone w mleku, jogurcie, kefirze lub soku.

Produkty dozwolone w diecie w zespole jelita nadwrażliwego:

• Mleko 0,5 lub 1,5%, kefir, jogurty, maślanka, kawa zbożowa, słaba herbata, napary ziołowe, napoje fermentowane z mleka, woda mineralna, łącznie około 2 l dziennie,

• Twaróg i biały ser chudy lub półtłusty,

• Oleje roślinne (słonecznikowy, sojowy, oliwa z oliwek), margaryny miękkie, masło w ograniczonych ilościach,

• Białka jaj, żółtka do 3 sztuk tygodniowo,

• Chuda cielęcina, wołowina, indyk, kurczaki, króliki,

• Chudy dorsz, karmazyn, sandacz, szczupak, lin, leszcz, karaś, pstrąg, okoń, karp,

• Chuda szynka, polędwica, parówki delikatesowe,

• Zupy na wywarach z włoszczyzny, warzywne, krupniki, mleczno-owocowe, zagęszczone zawiesiną z mąki i mleka,

• Pieczywo ciemne, o dużej zawartości błonnika, razowe, żytnie, Graham, z dodatkiem otrąb i ziaren, pieczywo chrupkie, pumpernikiel, otręby pszenne, muesli, mąka: żytnia, pszenna niskiego przemiału, kasza gryczana, jęczmienna, jaglana, pęczak, płatki owsiane, kiełki pszenne,

• Wszystkie warzywa, a zwłaszcza bogate w błonnik (kapustne, buraki, brukiew, kalarepa, itd.), ziemniaki gotowane, pieczone, puree,

• Wszystkie owoce. Łączne spożycie owoców i warzyw 0,25-0,5 kg dziennie,

• Kompoty, galaretki, budynie, powidła, miód, dżemy i marmolady, cukierki twarde (landrynki),

• Przyprawy: liście laurowe, ziele angielskie, koperek, wanilia, sok z cytryny, pozostałe przyprawy w ograniczonych ilościach.

Produkty niedozwolone w diecie w zespole jelita nadwrażliwego:

• Napoje alkoholowe, kakao, czekolada, mocna kawa i herbata,

• Sery i twarogi tłuste i pełnotłuste,

• Smalec, słonina, łój wołowy, topione masło,

• Duże ilości żółtek,

• Tłusta wieprzowina, baranina, podroby, dziczyzna,

• Tłuste ryby,

• Tłuste wędliny, pasztety,

• Zupy na tłustych wywarach z kości, mięsa i drobiu oraz ryb, zaprawione śmietaną,

• Chleb pszenny z wysokiego przemiału, mąki z wysokiego przemiału, mąka ziemniaczana, kasza manna, kasza kukurydziana, ryż biały,

• Frytki, placki ziemniaczane,

• Banany (wrażliwość indywidualna za zwiększenie zaparć),

• Czekolada i cukierki czekoladowe, pralinki, ciastka w czekoladzie, konfitury wysokosłodzone, torty, kremy cukiernicze, bita śmietana, lody.