Atopowe zapalenie skóry (AZS). Sposoby na suchą, atopową skórę

   Atopowe zapalenie skóry należy do bardzo uciążliwych chorób dermatologicznych. Do głównych objawów AZS należą swędzenie skóry i zmiany skórne mające postać czerwonych krostek lub nawet ropnych stanów zapalnych.

   Choć atopowe zapalenie skóry jest zaliczane do coraz częściej występujących schorzeń, wciąż wiemy o niej stosunkowo mało. Przyczyny atopowego zapalenia skóry wciąż są mało znane, więc leczenie przyczynowe także nie zostało opracowane. AZS jest leczony objawowo - można stosować odpowiednie preparaty, które zmniejszają dolegliwości.

U dzieci i dorosłych

   Atopowe zapalenie skóry jest chorobą występującą zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. W początkowym przebiegu AZS zmiany skórne pojawiają się na udach, dłoniach i ramionach. Naskórek bardzo łatwo ulega uszkodzeniom, zwłaszcza w zagięciach skóry. Nieprawidłowo leczona i nieleczona choroba może mieć bardzo bolesny przebieg. Nasilenie choroby zwykle przypada na okres jesieni i zimy. Na atopowe zapalenie skóry cierpią najczęściej dzieci w wieku do około 2. roku życia.



Czynniki ryzyka

   W ocenie lekarzy, atopowe zapalenie skóry jest chorobą rozwijającą się na podłożu alergicznym i ma związek z zaburzeniami pracy układu odpornościowego. Do czynników ryzyka należą:

- zanieczyszczenia środowiska, z którymi każdy ma kontakt na co dzień
- palenie tytoniu
- nieprawidłowe odżywianie się
- stres

   Wymienione czynniki mogą przyczynić się do zachorowania, a także nasilić przebieg choroby.



Dieta ma znaczenie

   Niedobory niektórych minerałów i witamin mogą przyczyniać się do rozwoju stanu zapalnego. Szczególnie niekorzystnie na skórę wpływają niedobory cynku i selenu. Drugi z wymienionych pierwiastków jest szczególnie mało dostępny we "współczesnym" pożywieniu. Znajdziemy go w nieprzetworzonej żywności, m.in. w orzechach brazylijskich. Równie niekorzystny wpływ na stan skóry mają niedostatki witaminy A, C i E oraz witaminy D, która jest potrzebna do prawidłowej pracy układu odpornościowego. Przeciwzapalnie w schorzeniach skórnych działają również kwasy omega-3. Źródłem takich kwasów są ryby morskie, rybie oleje, zimnotłoczone oleje: lniany i konopny, owoce morza, siemię lniane, nasiona chia, wodorosty morskie, spirulina, orzechy włoskie. Dobre tłuszcze, które warto włączyć do diety to też: oliwa z oliwek (extra vergine), awokado, olej kokosowy (nierafinowany). Przeciwzapalnie działają też kurkuma i imbir. Warto też zadbać o to, aby codzienna dieta dostarczała dużo zasadotwórczych pokarmów (dieta alkaliczna) - co przyczyni się do odpowiedniego poziomu pH krwi - alkaliczne są prawie wszystkie warzywa i owoce, niestety prawie wszystkie pokarmy pochodzenia zwierzęcego, również zboża i orzechy są kwasotwórcze. W diecie alkalicznej ze względu na obfitość codziennego spożywania warto się wspomóc wodą alkaliczną.

   Osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry nie powinny spożywać ciężkostrawnych potraw. Należy unikać ostrych przypraw i bardzo kalorycznych potraw. Wpływają one niekorzystnie na gospodarkę mineralną organizmu, co z kolei może doprowadzić do zaostrzenia objawów. Pacjenci z AZS powinni wybierać odzież uszytą z materiałów przyjaznych dla skóry. Należy unikać wełnianych ubrań i sztucznych tkanin. Warto wietrzyć regularnie mieszkanie, a do czyszczenia i mycia używać tylko łagodnych środków czyszczących. Systematyczne sprzątanie pozwala pozbyć się alergenów na bieżąco. Wspomniana wyżej zasada odnosi się także do prania odzieży - najbardziej odpowiednimi środkami będą płyny do prania ubrań dla niemowląt. Wśród "podejrzanych" pokarmowych alergenów i pokarmów znajdują się również gluten, mleko krowie, jaja, ser, cukier oraz sztuczne dodatki do żywności. Należy się również ograniczać z żywnością wysokoprzetworzoną. Przy atopowym zapaleniu skóry trzeba też zwrócić uwagę na produkty bogate w aminę biogenną - histaminę i produktów stymulujących jej wydzielanie - na tej liście są min. kakao wraz z czekolada, żółty ser, ryby wędzone, truskawki, owoce cytrusowe, pomidory, szpinak, bakłażany, pieczarki.



Unikaj dymu jak ognia

   Dym tytoniowy i smog są bardzo szkodliwe dla skóry atopowej. Unikanie zadymionych pomieszczeń i miejskich przestrzeni, gdzie poziom zanieczyszczeń jest bardzo wysoki, jest niezmiernie istotne. Poza tym, bardzo ważne jest utrzymywanie stałej temperatury w mieszkaniu nieprzekraczającej 20 stopni Celsjusza. Przegrzewanie mieszkania niekorzystnie wpływa na kondycję skóry, podobnie jak klimatyzacja. W okresie zimy nie wolno rozstawać się z rękawiczkami, czapką i szalikiem - przed ubraniem się ciepło na skórę należy nałożyć dużą dawkę emolientu, który będzie pełnił rolę bariery chroniącej skórę przed chłodem i wiatrem.



Ten problem może dotyczyć także Ciebie

  Atopowe zapalenie skóry może występować u każdej osoby, bez względu na wiek i płeć. Pierwszymi objawami tej choroby jest uczucie swędzenia. Świąd nasila się wraz z drapaniem skóry. Może pojawić się także uczucie mrowienia skóry i uciążliwe pieczenie. Choroba występuje także pod nazwami: AZS, atopic dermatisis, kontaktowe zapalenie skóry. Omawiane schorzenie ma charakter przewlekły i jest uznawana za postać nadwrażliwość skóry. Atopowe zapalenie skóry może być powiązane z astmą, alergią pokarmową i kontaktową oraz zaburzeniami układu odpornościowego. Tendencja do zachorowania na kontaktowe zapalenie skóry zmniejsza wraz z wiekiem.



Objawy atopowego zapalenia skóry

   Atopowe zapalenie skóry objawia się nieodpartą chęcią drapania skóry, łuszczenia się jej i nadmiernej suchości. Pacjent odczuwa dyskomfort i ściągnięcie skóry oraz zaczerwienienie i reagowanie podrażnieniem na czynniki zewnętrzne - np. wiatr, słońce, niską temperaturę. Podrażnienie skóry jest zauważalne szczególnie po gorącej kąpieli i prysznicu.

   Zmiany skórne mogą pojawiać się pod wpływem stosowania niektórych kosmetyków.Zmiany skórne w przebiegu atopowego zapalenia skóry mają często postać bąbli oraz swędzących zmian na kolanach i łokciach. Objawom skórnym towarzyszą zaburzenia snu i apatia. Nieestetyczne zmiany powodują stres i chęć izolowania się od innych. Stres jest z kolei czynnikiem zaostrzającym przebieg omawianej choroby.



Genetyka i klimat

   Geny mają wpływ na rozwój alergii oraz na wystąpienie atopowego zapalenia skóry. Oznacza to, że jeżeli u rodzica występuje atopowe zapalenie skóry, to istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że AZS wystąpi także u dziecka. Rozwojowi tej choroby sprzyja również mroźny klimat. Chłód i mróz powodują nadmierne wysuszenie skóry. Minusowe temperatury przyczyniają się do zniszczenia ochronnej warstwy skóry. W następstwie tego pojawia się suchość i zaczerwienienie.



Nie tylko detergenty

   Już wyżej była mowa o tym, że środki czystości o silnym działaniu i niektóre kosmetyki mają niekorzystne działanie na skórę. Inne związki chemiczne również mogą niekorzystnie wpływać na stan skóry atopowej. Za najbardziej szkodliwe uchodzą nikiel, kobalt, azbest, rtęć i ołów.



Leczenie poprzez prawidłową pielęgnację

   Leczenie objawowe atopowego zapalenia skóry opiera się głównie na prawidłowej pielęgnacji. Ważnym elementem pielęgnowania skóry objętej atopowym zapaleniem skóry jest zrezygnowanie ze stosowania kosmetyków, które zawierają parabeny, SLS, EDTA, chlorheksydyny, silikony, substancje zapachowe lub drażniące. Na skórę objętą objawami AZS niekorzystnie wpływają także długie kąpiele w gorącej wodzie. Pielęgnacja opiera się na stosowaniu emolientów o łagodnym działaniu oczyszczającym i natłuszczającym. Stosowanie tego typu produktów łagodzi świąd, zmniejsza szorstkość i zaczerwienienie skóry.

   Pielęgnacja skóry atopowej polega na wzmacnianiu płaszcza lipidowego skóry oraz skutecznie chroni ją przed nadmiernym wysuszeniem i podrażnieniem. Kolejnym ważnym elementem pielęgnacji skóry atopowej jest nawilżanie skóry. Uszkodzony płaszcz lipidowy powoduje szybką utratę wody. Dlatego prawidłowe nawilżenie skóry wymaga nie tylko natłuszczania, ale również odbudowy bariery lipidowej. Pielęgnacja atopowej skóry musi być zatem kompleksowa. Do komponentów stosowanych w pielęgnacji skóry atopowej należą głównie oleje (np. olej arganowy, olej macadamia, masło shea, olej z wiesiołka) oraz pantenol, gliceryna, lanolina i alantoina. Preparaty powinny posiadać odczyn 5,5, czyli takie samo pH, jakie ma skóra. Zbyt obniżone pH kosmetyków sprzyja wysuszaniu skóry. Z tego powodu lepiej unikać mydła.

   Wśród osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry dużym zainteresowaniem cieszą się kosmetyki przygotowywane na bazie ziół. Do produkcji kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry atopowej wykorzystuje się takie zioła, jak lawenda, nagietek, ptasie ziele i aloes. Lukrecja, ptasie ziele, imbir i żeń-szeń syberyjski są przykładami ziół, które łagodzą stan zapalny. Oleje nawilżają i odżywiają skórę oraz działają przeciwzapalnie dzięki zawartości kwasów omega-3.