Dostarczanie prawidłowej ilości energii oraz składników odżywczych zapewnia odpowiedni rozwój i funkcje organizmu człowieka. W wyniku zwiększonej aktywności fizycznej, która ma miejsce u osób trenujących wzrasta zapotrzebowanie na wodę, elektrolity, energię oraz składniki mineralne. Wielu sportowców decyduje się na włączenie do swojej diety suplementów diety, które pomóc mają między innymi w poprawieniu wyników sportowych, wspomóc regenerację po treningu, utrzymać dobry stan zdrowia i zredukować zmęczenie psychiczne i fizyczne.
Zgodnie z definicją suplementy diety są środkiem spożywczym, których celem uzupełnianie diety w witaminy, składniki mineralne i inne substancje mające wykazywać efekt odżywczy lub fizjologiczny. Warto zauważyć, że suplementy diety nie są traktowane jak leki, a w związku z tym ich dystrybucja nie wiąże się z rygorystycznymi normami bezpieczeństwa. Dlatego też suplementy diety mogą zawierać niedozwolone substancje, a także toksyny. Warto zauważyć, ze nie wszystkie suplementy diety wykazują deklarowane działanie przez producenta. Jakie więc suplementy diety przeznaczone dla sportowców są skuteczne?
|
|
Podział suplementów diety przeznaczonych dla sportowców
Suplementy diety przeznaczone dla sportowców podzielono na 3 grupy. Do każdej z grup zakwalifikowano substancje wykazujące lub nie korzystny wpływ na zdrowie i zdolność do wysiłku fizycznego.
GRUPA A - substancje, dla których istnieją silnie dowody naukowe, które potwierdzają korzystny wpływ zna zdolność do wysiłku fizycznego.
GRUPA B - to substancje, dla których wyniki badań naukowych są niejednoznaczne, jednak istnieją prace i publikacje, które sugerują ich korzystny wpływ na wysiłek fizyczny.
GRUPA C - to substancje, dla których nie ma żadnych badań naukowych potwierdzających ich pozytywny wpływ na zdolność do wysiłku fizycznego.
GRUPA D - to substancje zabronione w stosowaniu przez sportowców, mogą być wykrywane przez kontrolę antydopingowe.
Podział substancji według grup:
Grupa A |
Grupa B |
Grupa C |
Grupa D |
---|---|---|---|
kofeina |
dwuwęglan sodu i cytrynian sodu |
arginina |
androstendion |
kreatyna |
HMB |
żeń-szeń | 19-norandrostendion DHEA |
białko |
aminokwasy rozgałęziona BCAA |
chitosan |
ephedra |
węglowodany |
beta-alanina |
sprzężony kwas linolowy CLA |
buzdyganek naziemny |
preparaty witaminowo-mineralne |
cytrulina |
||
kwasy tłuszczowe omega-3 |
forskolina |
||
probiotyki |
fosforany nieorganiczne |
||
colostrum |
l-glutamina |
||
gorzka pomarańcza |
|||
glukozamina |
|||
kwas hydroksycytrynowy HCA |
|||
inozyna |
|||
karnityna |
|||
koenzym Q10 |
|||
maca |
|||
kozieradka pospolita |
|||
kwercetyna |
|||
l-tyrozyna |
|||
magnez |
|||
miłorząb japoński |
|||
pirogronian |
|||
resweratrol |
|||
różeniec górski |
|||
witaminy A, C, E, z grupy B |
|||
ZMA - cynk, magnez, witamina B6 |
Grupa A
Kofeina. Stymuluje centralny układ nerwowy, powoduje relaksację mięśni gładkich oraz mięśnia sercowego. Pobudza układ nerwowy, oddechowy oraz krwionośny. Wykazuje działanie termogenne. Kofeina pobudza korę mózgową, dzięki czemu pomaga w sprawnym myśleniu oraz zapobiega szybkiemu zmęczeniu.
Białko. Białka wspomagają budowę oraz regenerację mięśni po wysiłku fizycznym. Sprzyjają redukcji masy ciała, wspierają anabolizm mięśni i działają antykatabolicznie.
Kreatyna. Kreatyna podnosi intensywność i wydajność pracy mięśni. Kreatyna w mięśniach stymuluje syntezę białek, działa antykatabolicznie dzięki czemu wpływa na szybszy przyrost tkanki mięśniowej oraz przyspiesza ich regenerację potreningową. Zwiększa tolerancję wysiłkową.
Węglowodany. Węglowodany przyspieszają budowę glikogenu oraz są źródłem łatwodostępnej energii. Zwiększają wydolność organizmu i przyspieszają procesy regeneracyjne oraz sprzyjają rozbudowie masy mięśniowej.
Grupa B
Dwuwęglan sodu, cytrynian sodu. Podawany po bardzo intensywnych treningach może zmniejszać zmęczenie mięśni. Nie przynosi korzyści podczas stosowania przy krótkotrwałych treningach.
Aminokwasy rozgałęzione BCAA. Aminokwasy rozgałęzione BCAA mogą stymulować budowę białek w mięśniach, zmniejszając ich uszkodzenia po treningu.
HMB kwas 3-hydroksy-3-metylomasłowy. Wykazuje działanie antykataboliczne dzięki czemu zapobiega rozkładowi białek ustrojowych. Łagodzi skutki stresu związanego z wysiłkiem fizycznym i urazami. Wykazano, że HMB zapobiega rozpadowi białka mięśniowego oraz przyczynia się do wzrostu siły.
Preparaty witaminowo-mineralne zawierające żelazo. Sportowcy mają zwiększone zapotrzebowanie na żelazo. Niedobór tego składnika jest często spotykany, zwłaszcza u trenujących kobiet. Żelazo odpowiada za prawidłowe działanie układu krwionośnego przez budowanie hemoglobiny. Odpowiednie jego stężenie zapobiega anemii, a co za tym idzie poprawia wyniki sportowe. Stosowanie preparatów z żelazem powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarską.
Preparaty witaminowo-mineralne zawierające witaminę D3. Witamina D3 jest ważnym elementem diety sportowców. Odpowiada za prawidłowe wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego, wspomagając tym samym prawidłową mineralizację kośćca. Stosowanie preparatów z witaminą D3 powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarską.
Beta-alanina. Podnosi wytrzymałość mięśni przez opóźnianie wystąpienia zmęczenia i ich uszkodzeń. Umożliwia zwiększanie wydolności mięśniowej.
Grupa C
Karnityna. Uważano, że karnityna pozwala ułatwiać utlenianie kwasów tłuszczowych, co powoduje obniżanie wykorzystywania glikogenu mięśniowego wpływając tym samym na redukcję tkanki tłuszczowej. Jednak przeprowadzone badania udokumentowały, że karnityna nie wykazuje takiego działania, co podważa sens jej stosowania.