Był kiedyś post o resweratrolu teraz o innych składnikach

Artykuł ze strony www.czytelniamedyczna.pl

Wstęp
Z danych Światowej Organizacji Zdrowia – WHO, wynika, że w krajach rozwiniętych główną przyczyną zgonów są choroby układu krążenia. Większość nagłych zgonów związana jest z powstawaniem zakrzepów w świetle naczyń zmienionych miażdżycowo.
W Polsce zgony z powodu chorób układu krążenia stanowią 48%, z tego na niedokrwienną chorobę serca – 31%, choroby naczyń mózgowych – 24%, inne choroby serca – 20%, miażdżyca – 17%.
Jedną z najważniejszych i najczęściej występujących chorób układu krążenia jest nadciśnienie tętnicze oraz miażdżyca. Szacuje się, że w Polsce prawie jedna czwarta dorosłych obywateli i co drugi 65-latek cierpi na tę chorobę. Nadciśnienie tętnicze jest zatem jedną z plag współczesnej cywilizacji. Miażdżyca jest chorobą na którą w różnym stopniu cierpi prawie 80% ludności państw wysokorozwiniętych, a dotyczy całej populacji zachodniej. W poszukiwaniu patogenezy miażdżycy wyodrębniono czynniki wewnątrzustrojowe i zewnątrzustrojowe. Czynniki wewnątrzustrojowe to: dziedziczność, wiek, płeć, gruczoły wydzielnicze, układ nerwowy, zaburzenia krzepnięcia krwi, metabolizm ściany naczyniowej.
Czynniki zewnątrzustrojowe to: zbyt kaloryczna dieta, obfitująca w tłuszcze nasycone i cukier, używki, palenie papierosów, niska aktywność fizyczna w pracy i w czasie wolnym.
Istotnym czynnikiem wpływającym na rozwój miażdżycy i innych chorób układu krążenia jest niewątpliwie styl życia a w tym niewłaściwa dieta.
Udowodniono, że nadmierne spożywanie pokarmów i istniejąca nadwaga i otyłość są ściśle związane z występowaniem miażdżycy. Coraz więcej jest dowodów na to, że za patogenezę wielu chorób, między innymi chorób układu krążenia odpowiedzialne są wolne rodniki. Za czynnik ryzyka chorób układu krążenia uznaje się również brak spożycia alkoholu.
Wiele badań wskazuje, że umiarkowane picie wina zmniejsza ryzyko śmierci z powodu układu krążenia. Odpowiedzialne za to są między innymi wtórne metabolity roślin występujące w czerwonym winie.

Przegląd piśmiennictwa
Liczne badania wskazują, że obecne w czerwonym winie wtórne metabolity roślin wykazują wysoką aktywność antyoksydacyjną.

Badania wskazują, że w krajach śródziemnomorskich, gdzie wino jest często konsumowane, mieszkańcy chorują rzadziej na choroby układu krążenia. Zjawisko to nazywane jest tzw. paradoksem francuskim. Zjawisko to zostało potwierdzone w badaniu MONICA, w którym porównano częstość występowania zawału serca u osób w średnim wieku w Belfaście i trzech miastach francuskich (Lille, Strasburg, Tuluza). Z badań tych wywnioskowano, że ilość zawałów we Francji stanowi 1/3-1/4 zawałów w północnej Europie.
Inne badanie przeprowadzone wśród mężczyzn w średnim wieku we wschodniej części Francji, wykazało, że umiarkowane picie wina zmniejsza ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia. Liczne badania udowadniają iż odpowiedzialne za to są substancje zawarte w czerwonym winie – związki polifenolowe.
Wykazują one wysoką aktywność antyoksydacyjną, a to wiąże się z ich działaniem prewencyjnym w chorobach układu krążenia.
Na aktywność przeciwutleniającą polifenoli zasadnicze znaczenie mają: miejsce i stopień hydroksylacji. Najbardziej korzystna jest obecność w pierścieniu dwóch grup hydroksylowych w pozycji orto. Wszystkie flawonoidy z konfiguracją 3', 4'-dihydroksy mają aktywność przeciwutleniającą, natomiast dodatkowa grupa hydroksylowa w pozycji 5' zwiększa aktywność przeciwutleniającą związku.
Polifenole mogą oddziaływać na kilka sposobów, tj.:
– Jako substancje redukujące,
– Jako związki blokujące wolne rodniki,
– Tworzące kompleksy z metalami katalizującymi reakcje utleniania (polifenole mogą wiązać metale przejściowe takie jak: Cu i Fe),
– Zapobiegając reakcjom powodowanym przez pojedynczy aktywny atom tlenu,
– Hamując aktywność enzymów utleniających, jak np. lipooksygenaz,
– Zmiatając wolne rodniki, np. alkilowy, ponadtlenkowy, hydroksylowy, azotowy.

Związki polifenolowe łatwo oddają wodór grupy hydroksylowej, ulegają utlenieniu działając jako przewutleniacz. Redukują one nadtlenki i wodorotlenki oraz unieczynniają wolne rodniki. Polifenole reagując z wolnymi rodnikami przerywają fazę propagacji w reakcji łańcuchowej. Poprzez grupy funkcyjne flawonoidy mogą tworzyć kompleksy z metalami. Hamują one w ten sposób zdolność metali ciężkich do katalizowania reakcji utleniania i proces powstawania wolnych rodników. Polifenole w reakcji z jednoatomowym tlenem unieczynniają go i ograniczają jego zdolność zapoczątkowywania łańcuchowych reakcji wolnorodnikowych.
Polifenole mają również hamujący wpływ na aktywność lipooksygenaz. Lipooksygenazy zawierają w centrum aktywnym żelazo, obecne są w roślinach i u zwierząt. Katalizują one utlenianie nienasyconych kwasów tłuszczowych, które w wyniku reakcji wtórnych utleniają między innymi karotenoidy. Skutecznym inhibitorem lipooksygenaz jest np. kwercetyna i luteolina. Polifenole chronią między innymi cholesterolową frakcję lipoprotein LDL przed utlenianiem i przypuszczalnie regenerują również alfa-tokoferol.
Działanie antyoksydacyjne flawonoidów przypuszczalnie polega na hamowaniu utleniania endogennych antyoksydantów między innymi: witaminy E, witaminy C, glutationu, w procesach oksydacyjnych. Wiele badań wskazuje na wzajemne oddziaływanie ze sobą flawonoidów i witaminy C na organizmy żywe. Szczególnie kwercetyna i rutyna pełnią funkcje przeciwutleniaczy w stosunku do kwasu askorbinowego. W badaniach wykazano, że flawonoidy in vitro opóźniają przekształcenie askorbinianu do dehydroaskorbinianu i ochraniają przed działaniem wolnych rodników.
Natomiast kwas askorbinowy hamuje oksydatywne przemiany flawonoidów.
Istnieją również teorie naukowe, które mówią, że ochronna rola związków polifenolowych zawartych w winie nie jest tylko związana z usuwaniem wolnych rodników i zabezpieczeniem LDL przed utlenieniem. Niektóre polifenole, np. procyjanidyny mogą przyspieszać usuwanie z krwi cholesterolu poprzez działanie zabezpieczające i wzmacniające funkcję witaminy C, która uczestniczy w transformacji cholesterolu do kwasów żółciowych w wątrobie. Wpływają też na ściany naczyń – działanie stabilizujące na włókna kolagenu i udział w tworzeniu się wiązań poprzecznych pomiędzy łańcuchami polipeptydowymi, co uelastycznia i wzmacnia ścianę. Flawonoidy typu katecholowego, typowe składniki wina czerwonego, epikatechina, kwercetyna, zapobiegają zużyciu alfa tokoferolu podczas peroksydacji lipidowej.
Polifenole zawarte w winie mają niewątpliwie właściwości antyoksydacyjne i mają zdolność wychwytywania wolnych rodników. Zatem wydaje się możliwe, że mogą chronić komórki śródbłonka przed szkodliwymi skutkami stresu oksydacyjnego. Mogą być za to odpowiedzialne dwa różne mechanizmy. Pierwszy jest wynikiem antyoksydacyjnego wpływu polifenoli i polega na zmniejszeniu utleniania lipoprotein, co z kolei powoduje zmniejszenie efektu hamującego na uwalnianie tlenku azotu przez komórki śródbłonka. Drugi mechanizm nie jest zależny od właściwości antyoksydacyjnych i polega na bezpośrednim oddziaływaniu niektórych polifenoli występujących w winie szczególnie antocyjanin i garbników oligomerycznych, na komórkę śródbłonka powodując wzrost stężenia międzykomórkowego jonów Ca2+ i w konsekwencji uwalnianie NO.
Procyjanidyny zawarte w pestkach winogron są związkami oddziaływującymi na naczynia krwionośne poprzez aktywność przeciwutleniającą, wpływ na elastazę naczyń oraz wykazują silną aktywność przeciwagregacyjną płytek krwi. Wykazano również, że procyjanidyny mają osłaniający wpływ na witaminy E i C.
Wydaje się więc, że w ten sposób mogą ochronić komórkę śródbłonka przed szkodliwymi skutkami stresu oksydacyjnego. Zmniejszając ilość wolnych rodników tlenowych flawonoidy chronią przed utlenianiem LDL, aktywują syntezę prostacyklin i wykazują działanie antyagregacyjne. Flawonoidy wspólnie z witaminą C uelastyczniają i wzmacniają naczynia krwionośne.

Wnioski
Mimo wielu badań nad właściwościami antyoksydacyjnymi flawonoidów mechanizm ich działania nie jest do końca wyjaśniony. Polifenole zawarte w winie mają niewątpliwie właściwości antyoksydacyjne i mają zdolność wychwytywania wolnych rodników. Zatem wydaje się możliwe, że mogą chronić komórki śródbłonka przed szkodliwymi skutkami stresu oksydacyjnego i chronić przed chorobami układu krążenia.

polifenole.GIF