Kardamon jest pikantną przyprawą pozyskiwaną z nasion rośliny o takiej samej nazwie, wywodzącej się z regionu Indii i Indonezji. W strąkach kardamonu o szorstkiej powierzchni i grubości papieru znajdują się drobne, trójkątne nasiona w czarnym kolorze. Kardamon jest przyprawą stosowaną powszechnie w kuchni azjatyckiej.
Najstarsze doniesienia na temat kardamonu i jego kulinarnego zastosowania wywodzą się z Mezopotamii i indyjskiej literatury ajurwedyjskiej. Obecnie roślina, z której pozyskuje się korzenną przyprawę jest uprawiana również w niektórych innych krajach, takich jak Gwatemala, Malezja i Tanzania. Kardamon należy do najdroższych przypraw świata - droższe są jedynie wanilia i szafran. Można wyróżnić dwa rodzaje kardamonu - zielony kardamon (inaczej: biały kardamon) pochodzący z gatunku Elettaria cardamomum, produkowany głównie w Indiach i Malezji, a także czarny kardamon (inaczej: brązowy kardamon, nepalski kardamon), który jest pozyskiwany z rośliny Amomum subulatum. Wskazana wyżej roślina wywodzi się z rejonu wschodniej części Himalajów i jest uprawiana głównie w Nepalu i Indiach oraz w południowej części Bhutanu. Do głównych producentów kardamonu należą Gwatemala, Indie, Chiny, Laos i Wietnam.
|
|
|
Zastosowanie kardamonu
Kardamon znajduje szerokie zastosowanie, nie tylko w kuchni. Jego podstawowym sposobem użycia są zastosowania kulinarne (przyrządzanie potraw, napojów). Niemniej ze względu na opisane w kolejnej części artykułu właściwości prozdrowotne kardamon znajduje zastosowanie także w medycynie. Ponadto, kardamon jest wykorzystywany w przemyśle kosmetycznym.
Kardamon charakteryzuje się silnym, unikatowym smakiem i intensywnym, korzennym aromatem. Czarny kardamon posiada bardziej dymny, lecz nie gorzki posmak oraz orzeźwiającą nutę. Zielony kardamon należy do najdroższych przypraw. Najlepiej kupować go w postaci strąków, ponieważ po wyłuskaniu i zmieleniu ziarna szybko tracą swój specyficzny smak.
Kardamon jest częstym składnikiem potraw kuchni indyjskiej. Ponadto, często używa się jej do pieczenia ciastek i ciast w krajach skandynawskich - Szwecji, Norwegii i Finlandii. Na Bliskim Wschodzie zielony kardamon w formie zmielonej jest używany jako dodatek do słodkich dań, a także do kawy i herbaty. W Korei Południowej czarny kardamon jest używany do przyrządzania tradycyjnej herbaty jeho-tang.
Kardamon w 8% składa się z olejków eterycznych, które determinują właściwości tej przyprawy, jej smak i aromat. W olejku eterycznym znajdują się takie związki, jak limonen, sabinen, alfa-terpineol i myrcen.
Kardamon jako źródło antyoksydantów
Przyprawa zawiera antyoksydanty i substancje moczopędne, dzięki czemu może pomóc utrzymać odpowiedni poziom ciśnienia tętniczego. Korzystny wpływ kardamonu na ciśnienie tętnicze krwi został potwierdzony badaniami. Przez 12 tygodni 20 dorosłych osób spożywało 3 g kardamonu dziennie. Poziom ciśnienia tętniczego uległ u nich zmniejszeniu do prawidłowego poziomu.
Działanie antynowotworowe
Kardamon może zawierać substancje o działaniu antynowotworowym. Badania prowadzone z udziałem myszy wykazały, że przyprawa może zwiększać aktywność enzymów, które pomagają walczyć z chorobami nowotworowymi. U myszy zaobserwowano zahamowanie rozwoju guzów nowotworowych. Żeby potwierdzić rzeczywiste antynowotworowe działanie konieczne jest przeprowadzenie szeregu kolejnych badań, tym razem już z udziałem ludzi.
Właściwości przeciwzapalne
Kardamon jest przyprawą bogatą w substancje zmniejszające stan zapalny. Stan zapalny pojawia się w organizmie pod wpływem czynnika uszkadzającego. Zapalenie może być spowodowane czynnikami: chemicznymi, fizycznymi, biologicznymi (zakażenie drobnoustrojami chorobotwórczymi). Przewlekłe stany zapalne mogą prowadzić do rozwoju chorób cywilizacyjnych. Za działanie przeciwzapalne w dużej mierze odpowiadają antyoksydanty, o których była już mowa wyżej, działające ochronnie na komórki.
Kardamon wspomaga trawienie i odświeża oddech
Osoby cierpiące na kłopoty trawienne powinny dodawać kardamon do ciężkostrawnych potraw, ponieważ przyprawa wspiera procesy trawienne. Wyciąg z kardamonu jest składnikiem preparatów ziołowych łagodzących mdłości i wymioty. Już w starożytności nasiona kardamonu były spożywane po posiłku, aby poprawić trawienie i odświeżyć oddech.
Właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze
Kardamon ma właściwości antybakteryjne - niszczy bakterie w jamie ustnej i może być stosowany w leczeniu infekcji. Wyciąg z kardamonu oraz olejki eteryczne zawarte w tej przyprawie wykazują działanie antybakteryjne w odniesieniu do wielu szczepów bakterii (m.in. E. coli, Staphylococcus, Salmonella, Campylobacter). Kardamon wykazuje również właściwości antygrzybiczne w odniesieniu do grzybów z rodzaju Candida.
Obniżenie poziomu cukru we krwi
W sproszkowanej formie kardamon może pomóc w obniżeniu poziomu cukru we krwi. Potwierdziły to badania przeprowadzone w grupie osób stosujących dietę bogatą w węglowodany i tłuszcze. Osoby, które dodawały do potraw kardamon, miały poziom cukru we krwi taki, jaki miałyby w przypadku stosowania zbilansowanej diety.
Inne możliwe korzyści zdrowotne ze stosowania kardamonu
Stosowanie kardamonu może przynieść także szereg innych korzyści prozdrowotnych, co wynika z wysokiej zawartości antyoksydantów. Wysoki poziom antyoksydantów w diecie pomaga utrzymać dobrą kondycję wątroby. Poza tym kardamon może łagodzić napięcie nerwowe i sprzyjać utracie masy ciała. Badania nad właściwościami prozdrowotnymi i możliwymi zastosowaniami kardamonu nadal są prowadzone.
Konkurs. Wygraj zestaw wartościowych olejów!