Kuchnia halal

   Kuchnia halal kojarzy się przede wszystkim z ludem muzułmańskim oraz księgą Koran. Islam pod względem liczby wiernych jest drugą religią na świecie. Przemysł spożywczy halal dynamicznie się rozwija, z powodu cyklicznego wzrostu liczby tamtejszej ludności. Czym wyróżnia się kuchnia halal? Jakich produktów używa się najczęściej, a jakie są zabronione?

Co to jest halal?

   Oprócz motywów religijnych halal to także idea wyrażająca stabilny rozwój. Wiąże w sobie aspekty związane nie tylko z higieną i czystością, ale także jakością oraz bezpieczeństwem. Termin "halal" obejmuje wszystko to, co ma związek z ludzkim życiem. Ma przede wszystkim służyć ludności jako wytyczna, aby w codziennym życiu mogli oni korzystać z towarów lub usług według prawa islamu. Na chwilę obecną słowo "halal" nie jest ukazane wyłącznie w aspekcie religijnym - dotyczy prawie każdej gałęzi przemysłu na świecie (m.in. medycznego, spożywczego, kosmetycznego, odzieżowego). Wpływa również na komunikację, fundusze, turystykę i rekreację.

Kiedy żywność jest albo nie jest halal?

   Według prawa islamskiego wszystkie źródła żywności są zgodne z prawem, oprócz niżej wymienionych produktów haram (przeciwieństwem halal jest haram, czyli to, co zakazane):

1. Produkty pochodzenia zwierzęcego (psy, świnie, małpy, węże, dziki).
- zwierzęta mięsożerne z kłami oraz pazurami (tygrysy, lwy, niedźwiedzie itp.),
- ptaki drapieżne z pazurami (sępy, orły itp.), szkodniki (skorpiony, stonogi, szczury),
- zwierzęta, które żyją na lądzie i w wodzie (krokodyle, żaby itp.), osły domowe i muły, ryby bez łusek (czyli np. węgorz),
- robaki, muchy, pszczoły, mrówki, wszy,
- wszelkie niebezpieczne i trujące zwierzęta zamieszkujące wody,
- wszystkie pozostałe zwierzęta niepoddane ubojowi według prawa islamskiego,
2. Produkty pochodzenia roślinnego (niebezpieczne, odurzające rośliny, z wyłączeniem tych, z których można usunąć substancję toksyczną w trakcie przetwórstwa).
3. Krew.
4. Napoje (alkohol, inne odurzające i toksyczne napoje).
5. Dodatki do jedzenia, które są pochodnymi produktów zabronionych.

Ubój rytualny według prawa islamskiego

   Ubój halal powinien być wykonany na mocy przyjętych doktryn. Może tego dokonać tylko wyznawca islamu. Podczas uboju głowę zwierzęcia należy skierować w kierunku miasta Mekki. Przed zabiciem każdego zwierzęcia, należy wymówić słowo "Bismillah!", co oznacza: "w imię Boga miłosiernego litościwego". Jednym z najważniejszych etapów całego rytuału jest moment uboju. Cięcie powinno być wykonane umiejętnie, przy pomocy ostrego narzędzia. Zwierzęciu przecina się przełyk, tchawicę i główne tętnice szyjne. Warunkiem przeprowadzenia tego obrzędu przez ubojnię jest uzyskanie przez ją specjalnego certyfikatu halal. Przyznaje się go wyłącznie jednostkom spełniającym określone kryteria.

Etykieta halal

   Etykieta halal informuje o tym, że dany produkt spożywczy odpowiada postulatom halal, od chwili pozyskania surowca, poprzez cały etap przetwórstwa, aż po dystrybucję. Symbol halal nie może wskazywać, że dany produkt jest zdrowszy czy lepszy od innych wyrobów. Nie powinien także podlegać dyskusji co do bezpieczeństwa tożsamych produktów, które nie posiadają takiego logo. Tymczasem wiele badań wskazuje, że klienci bardziej zwracają uwagę na certyfikację pożywienia halal niż na stosowanie się producentów do GMP (dobrej praktyki produkcyjnej) czy wdrożony system HACCP (analiza zagrożeń, krytyczne punkty kontroli), gdyż świadczy ona o niewątpliwym związku z jakością i bezpieczeństwem produktów. Poza tym insynuuje, że wytwórcy stosują się do rygorystycznych wymagań produkcyjnych i musieli przejść szereg apodyktycznych kontroli, zanim przyznano im oznaczenie.

Na jakie pułapki są narażeni konsumenci halal?

   Islam zabrania także stosowania dodatków do żywności pochodzących z zakazanych produktów. Zwykle odgrywają one rolę substancji fałszujących żywność. Fałszowanie produktów polega na zamierzonym niepełnym bądź całkowitym zastąpieniu jednego składnika innym. Zamiennik ma z reguły wątpliwą jakość, a do tego jest tańszy. Fałszowanie żywności to problem występujący powszechnie w wielu państwach świata. Niektórzy producenci mogą używać smalcu zamiast oleju. Muzułmanie nie mogą spożywać tłuszczu pochodzącego od świń. Dlatego w celu ochrony muzułmańskich konsumentów istnieje konieczność sformułowania naukowych metod wykrywania smalcu w produktach halal.

Pochodne składniki wieprzowiny

   Najczęściej na etykiecie nie ma żadnych informacji o pochodzeniu składnika, co może być olbrzymim problemem dla muzułmanów. Przemysł spożywczy często stosuje pochodne wieprzowiny, którymi są m.in. kolagen, serwatka, tłuszcz piekarski, smalec i żelatyna.

Istotnym problemem może być również:

- użycie żywności genetycznie modyfikowanej (GMO),
- skażenie napojów oraz produktów spożywczych alkoholem,
- stosowanie enzymów, olejów, aromatów, a także innych pochodnych produktów zakazanych przez przemysł zarówno spożywczy, jak i kosmetyczny czy medyczny.

Wpływ żywności halal na zdrowie

   Według muzułmanów żywność halal wpływa na rozwój, stan zdrowia, nastrój i zachowanie człowieka. Mimo że ta idea z reguły dotyczy wyznawców Islamu, coraz częściej jest doceniana także przez społeczność niemuzułmańską. Jest to efekt zwiększającej się świadomości społeczeństwa w kwestii zdrowia. Ludzie pragną spożywać posiłki, które zapewnią im odpowiednią pracę organizmu, polepszą jakość życia i nastrój. Muzułmanie uważają, że tylko certyfikacja halal świadczy o tym, że dany wyrób przygotowano według prawa Islamu. Zauważono też, że społeczność niemuzułmańska także reaguje na nią pozytywnie. Halal wiąże się z całościowym zaangażowaniem w proces produkcyjny i dotyczy wielu jego sfer, m.in.: sprzętu, odzieży, czy lokali roboczych, w których odbywa się przetwórstwo produktów spożywczych i napojów. Symbol halal oznacza, że żywność ma dobrą jakość i jest bezpieczna, tym samym może przynieść wiele korzyści zdrowotnych konsumentom. Ludzie, którzy sięgają po produkty halal, mają gwarancję, że mięso pochodzi od zdrowego zwierzęcia, a wszelkie artykuły są pozbawione zanieczyszczeń i groźnych patogenów.

Kuchnia halal

   Potrawy kuchni arabskich składają się ze sporej ilości warzyw, wśród których dominują: cukinia, bakłażany, czosnek, cebula, ogórki, papryka, pomidory, pietruszka oraz zielony groszek. Menu obejmuje także cielęcinę, baraninę, wołowinę, ryby, a także drób. Oprócz tego dieta halal obfituje w przyprawy. Zazwyczaj używa się cynamonu, oregano, szafranu, kardamonu, curry, kurkumy i tymianku.

Żywność halal i żywność koszerna - podobieństwa i różnice

   Muzułmanie w przypadku braku dostępności żywności halal mogą spożywać żywność koszerną, z wyjątkiem alkoholu i narkotyków, natomiast Żydzi nie mogą spożywać żywności halal. U Muzułmanów wszystkie dozwolone pokarmy to halal, a zabronione to haram, natomiast u Żydów wszystkie dozwolone pokarmy to kaszer, a zabronione to teref.

   Zasady koszerności zawierają między innymi zakazy dotyczące łączenia różnych rodzajów żywności (np. mięsa i nabiału), których to zasad halal nie zawiera, określając jedynie, które produkty są zakazane. U Żydów istnieje konieczność zastosowania określonej przerwy czasowej pomiędzy spożyciem produktów mięsnych i nabiału, a także wymaga się posiadania osobnych naczyń do przygotowywania potraw mięsnych oraz mlecznych. Następna istotna różnica tkwi w uboju rytualnym - Żydzi w przeciwieństwie do Muzułmanów nie wypowiadają imienia Boga przy każdym zabijanym rytualnie zwierzęciu, odmawiają natomiast specjalną modlitwę za pierwsze i ostatnie zwierzę, które zabijają. Podczas uboju rytualnego u Żydów obój jest przeprowadzany przez wykwalifikowanego rzezaka (szojchet), natomiast w Muzułmanów każdy pobożny Muzułmanin może dokonać uboju. Muzułmanie uznają mięso królika, skorupiaków, mięczaki za halal, nie uważa się ich za nadające się do jedzenia zgodnie z zasadami koszerności.

Podsumowanie

   Żywność halal produkowana jest przede wszystkim dla Muzułmanów. Jednak coraz częściej sięgają po nią także konsumenci niemuzułmańscy. Wiąże się to z faktem, że towary z certyfikatem halal uchodzą za bezpieczniejsze, zdrowsze oraz bardziej higieniczne. Konsumenci natomiast są gotowi za nie więcej zapłacić. Kolejne kraje coraz chętniej wprowadzają do obrotu żywność halal. W Polsce też jest ona wytwarzana, ale trafia głównie na eksport. Idea halal zakłada, że to, co spożywamy, wpływa na nasze samopoczucie, stan zdrowia i odpowiedni rozwój. Codziennie, podejmując decyzje o tym, co ląduje na naszych talerzach, determinujemy także odpowiednią pracę naszego organizmu, dobre samopoczucie i energię. Według koncepcji halal powinniśmy jeść jedynie to, co przynosi nam korzyść.