Kuchnia słowacka

   Kuchnia słowacka jest smaczna i tania. Składa się głównie z dań rustykalnych - góralskich oraz chłopskich. Z racji położenia, możemy odszukać w niej pokaźne wpływy czeskie, węgierskie, niemieckie oraz polskie. Kluczowymi składnikami w kuchni słowackiej są warzywa, a zwłaszcza marchew, ziemniaki, kapusta, oraz mleko i jego przetwory. Mimo że mięso nie uchodzi za specjał, to najczęściej spożywa się wieprzowinę i drób.

   Kuchnia słowacka ukształtowała się głównie za sprawą mieszkańców wsi, którzy na samodzielnym utrzymaniu, przy bardzo małej dostępności produktów żywnościowych z innych regionów i bez innowacyjnych narzędzi konserwacji produktów oraz przetwórstwa, byli zobowiązani samodzielnie stwarzać posiłki z miejscowej i łatwo dostępnej żywności. Z tego względu kuchnia jest mocno uzależniona od wielu zasadniczych produktów, które są w stanie przetrzymać srogie zimy i upalne lata. Należą do nich: mięso wieprzowe, cebula, zboże (głównie pszenica), mleko i przetwory mleczne, kiszona kapusta oraz ziemniaki. Umiarkowanie jaja, mięso wołowe, grzyby, owoce, mięso drobiowe, jagnięcina, mięso kozie i kilka miejscowych warzyw. Kiedyś niemal wszystkie z tych produktów wytwarzano, a potem przetwarzano - zajmowały się tym mało zamożne rodziny. Docelowo produkty trafiały do obrotu na rynek krajowy. Podstawą kuchni słowackiej była dawniej pszenica, z której produkowano pierogi, chleb i kluski. Ziemniaki zazwyczaj gotowano lub przygotowywano z nich ciasto ziemniaczane. Natomiast mleko służyło do wyrabiania całej gamy serów, śmietany, masła, maślanki itp. Pospolite potrawy z wieprzowiny obejmujące regionalne rodzaje kaszanki, wędzony boczek, kiełbasy i smalec, zdobyły uznanie wśród zwolenników dań mięsnych. Zamiast olejów roślinnych używano głównie masła. Jeśli chodzi o przyprawy i zioła, to raczej rzadko je stosowano.

   Wśród napojów, Słowacy najczęściej piją kwaśne i świeże mleko, a także piwo. Dzisiejsza kuchnia słowacka korzysta z wielu kuchni świata, a mieszkańcy przygotowują potrawy z wielu różnorodnych produktów, zarówno tych świeżych, jak i wysoko przetworzonych. Częściej korzystają także z dobrodziejstw przypraw i ziół.



Słowackie potrawy

- Zemiakové placky (placki ziemniaczane).
- Ryžový nákyp (ciasto z ryżu, mleka, jajek, cukru, masła i owców np. brzoskwiń czy wiśni).
- Potrawa świąteczna (karp smażony z sałatką ziemniaczaną).
- Kapustnica (zupa z kiszonej kapusty).
- Bryndzové pirohy (ruskie pierogi w wydaniu słowackim).
- Parené buchty (parowce, inaczej buchty na drożdżach, w środku z konfiturą, często obsypane orzechami albo makiem).
- Makovník (makowiec)
- Bryndzové halušky (rodzaj drobnych klusek ziemniaczanych serwowanych z bryndzą, na ich wierzchu umieszcza się skwarki).
- Lokše (naleśniki zrobione z ciasta ziemniaczanego, pieczone później w piecu).
- Granadír (kluski ziemniaczane z makaronem).
- Segedínsky guláš (gulasz ze śmietaną i kapustą kiszoną, zazwyczaj serwowany z kluskami).
- Široké rezance s tvarohom a slaninou (tagliatelle z podsmażonym bekonem i twarogiem).
- Orechovník (ciasto orzechowe podobne do makowca).
- Rezeň (sznycel wieprzowy w panierce).
- Žemľovka (ciasto chlebowe).
- Bratislavské rožky (rogaliki w kształcie litery "C" wypełnione orzechami i makiem).



Zupy i sosy

   Podobnie jak w Polsce, na Słowacji cenione są zupy. Najbardziej popularne z nich to:

- Kapustnica (kapuśniak, zupa z kiszonej kapusty)
- Fazuľová (zupa fasolowa)
- Rezancová (zupa przyrządzana z kurczaka z dodatkiem makaronu)
- Rosół
- Zupa czosnkowa
- Zupa cebulowa

   Tradycyjna słowacka fasolowa ma bardzo gęstą konsystencję. Przyrządza się ją z pokrojonych warzyw, boczku i oczywiście fasoli (używa się drobnej odmiany). Bulion przeważnie gotuje się na żeberkach wieprzowych, a na końcu wzbogaca śmietaną.



Mięso w kuchni słowackiej

   Na Słowacji, najczęściej spożywa się mięso drobiowe, wieprzowe oraz wołowe. Z tych trzech gatunków mięs, to wieprzowina cieszy się największym uznaniem. Jeśli chodzi o drób, to ludzie często wybierają kurczaka, choć popularne są także gęsi, kaczki i indyki. Wśród wędlin, prym wiedzie kaszanka (jaternica), która ma niebywały smak i robi się ją ze wszystkich części tuszy świni. Sławą cieszy się też dziczyzna (zwłaszcza mięso królika i dzika), która jest dostępna przez okrągły rok. Mało popularne rodzaje mięs to koźlina i jagnięcina, zaś zjedzenie koniny jest generalnie poddawane krytyce. Grillowane mięso nie jest zbyt lubiane na Słowacji. Zamiast grillowania, Słowacy wolą raczej inną formę obróbki kulinarnej. Mięso częściej panierują, a potem smażą na oleju (tak przyrządzają uwielbianego sznycla) lub zwyczajnie gotują i serwują z sosem. Renomę zdobyły przepisy na gulasze, które zaczerpnięto z kuchni węgierskiej, ale mimo to nadano im słowackich akcentów. Paprykarz z kurczaka przeważnie podaje się z haluškami, natomiast do pikantnego gulaszu węgierskiego dodaje się knedliki.



Tradycyjne desery

   Najwięcej słodyczy robi się w okresie świąt Bożego Narodzenia, wtedy też można je bez problemu kupić w sklepie. W ciągu całego roku tradycyjne słodkości mieszkańcy przygotowują w swoich domach, ponieważ trudno je gdziekolwiek dostać. Do tradycyjnych słowackich deserów należą:

Laskonky. To aksamitne ciastko z kremowym nadzieniem, ma dodatek orzechów.

Vajcový koňak. Słodki alkoholowy napój. Ma dodatek rumu.

Makové pupáky. Małe bułeczki z masłem, posypane na wierzchu makiem.

Čeregi. Čeregi to ciasto smażone na oleju, które przypomina faworki.

Trdelník. Tradycyjne ciasto wypiekane na obrotowym rożnie zawieszonym nad ogniem.

Haboše. Haboše to rodzaj rurek z kremem.

Medvedie labky. "Łapy niedźwiedzia" to ciastka z dodatkiem orzechów i kakao.

Skalický trdelník. Receptura na ten deser pochodzi z miasta Skalica na Słowacji. Ciasto kroi się na plastry i serwuje. Charakterystyczny jest w cieście pusty środek powstały w trakcie wypieku na walcowatym rożnie.

Medovníčky. Pierniczki świąteczne o różnych kształtach np. choinki, gwiazdki, bombki.

Mačacie oči. "Kocie oczy" są to okrągłe ciasteczka z dżemem na środku



Nawyki żywieniowe w Słowacji

   Na Słowacji najważniejszym posiłkiem w ciągu dnia jest obiad i spożywa się go około godziny dwunastej. Jednak w ostatnich kilkudziesięciu latach w wyniku zmiany toku pracy, pora nieco się zmieniła i obecnie nie jest niczym nadzwyczajnym dla wielu obywateli, żeby zjeść obiad dopiero na wieczór. W niektórych bardzo dużych (w tym międzynarodowych) przedsiębiorstwach i urzędach, regularnie około południa trwa przerwa na obiad, składający się zwykle z zupy i posiłku głównego. Tradycją jest, że na Słowacji goście zaproszeni do czyjegoś domu, przynoszą upominek w postaci butelki alkoholu (np. wina).