Lody - historia najpopularniejszego deseru, rodzaje lodów

   Lody to deser, który szczególnie chętnie kupujemy późną wiosną i latem. Dziś mamy do wyboru setki różnych smaków, a lodziarnie wciąż prześcigają się w wymyślaniu nowych smaków - znane są już lody o smaku wina, whisky czy z dodatkiem bekonu. Co ciekawe, początkowo lody spożywano w zupełnie innej formie. Poznaj historię najpopularniejszego deseru i jego rodzaje!

Czym w ogóle są lody?

   Lody to jak wspomniano najpopularniejszy deser na świecie, który uzyskuje się poprzez zamrażanie masy uzyskanej z produktów mlecznych takich jak mleko spożywcze pasteryzowane, mleko w proszku, śmietanka, bądź wody z dodatkami smakowymi (dodatki tradycyjne - owoce, czekolada, bakalie, orzechy lub nietradycyjne - mięsne czy warzywne) lub zamrażanie masy złożonej z owoców, cukru i wody (w przypadku sorbetów). Powszechnymi dodatkami w produkcji lodów są także: jaja, bita śmietana, przyprawy smakowo-zapachowe, emulgatory, stabilizatory, barwniki, zagęstniki.



Historia - od starożytności do współczesności

   Do niedawna powszechnie sądzono, że lody pochodzą z Chin, a do Europy recepturę ich przywiózł Marco Polo, jednak jak się okazuje lody były przysmakiem już w starożytnym Rzymie! Wówczas podawano je jednak w zupełnie innej formie niż obecnie. Popularne było wówczas spożywanie pokruszonego lodu z dodatkiem owoców. Można powiedzieć, że sorbety wynaleziono wcześniej niż klasyczne lody mleczne. W renesansowych Włoszech popularne było właśnie mrożenie lodów przypominających współczesne sorbety, które mrożono dzięki wkładaniu pudełka z sokiem owocowym w śnieg obsypany solą morską.

   W kolejnych latach produkcja lodów stawała się coraz bardziej popularna, ale wciąż mogli pozwolić sobie na nie tylko najbogatsi. Mówi się, że lody rozpowszechniła w Europie działalność francuskiego dworu Ludwika XIV - podawano je tam bardzo często. Z czasem deser zaczął być promowany przez lekarzy jako remedium na wiele chorób, dzięki czemu zyskał jeszcze większą popularność. W wieku XIX zaprojektowano pierwszą maszynkę do lodów. Było to proste urządzenie, ale dzięki niemu z czasem deser rozpowszechnił się na tyle, że mogli go spróbować nawet najubożsi. Produkcja lodów przy użyciu maszynki była dość prosta - wystarczyło wlać masę do miski i przykryć ją warstwą lodu z solą, a następnie mieszało się całość do uzyskania odpowiedniej konsystencji. Zwykle trzeba było powtórzyć to kilkakrotnie zanim udało się ciekłą masę zamienić w stałą.

   Dopiero wiek XX przyczynił się do rozpoczęcia produkcji lodów na większą skalę. Postęp techniki umożliwił przygotowywanie lodów bez konieczności zdobycia wcześniej lodu (dawniej lód pozyskiwano z rzek i jezior podczas mroźnych zim, cięto go piłami ręcznymi na mniejsze bloki i przewożono zaprzęgiem konnym do lodowni). Już w poprzednim stuleciu lody sprzedawano także na ulicach.



Rodzaje lodów

   W zależności od sposobów produkcji dzielą się na:

Lody przemysłowe - wyprodukowane w agregatach  do produkcji ciągłej, czyli takie jakie możemy kupić w sklepach i marketach

Lody cukiernicze - wyprodukowane w urządzeniach do produkcji cyklicznej, czyli w specjalnych automatach do lodów. Wśród tych lodów można wyróżnić ze względu na konsystencję:

   - Lody włoskie - miękkie, zakręcone lody podawane najczęściej w wafelku. Są to lody średnio zmrożone i napowietrzane, dzięki czemu zyskują charakterystyczną konsystencję. Deser tego typu rozpowszechniono w pierwszej połowie XX wieku

   - Lody amerykańskie - są podobne do lodów włoskich, ale charakteryzuje je większy stopień zamrożenia. Z tego względu są bardziej "zbite", także z wyglądu. Lody amerykańskie w Polsce nazywane się też wymiennie świderkami


   Ze względu na rodzaj surowca głównego dzielą się na:

Lody mleczne - o zawartości tłuszczu nie mniejszej niż 2,5%, wytwarza się je z mleka, jaj, cukru, wanilii lub innych dodatków smakowych i aromatycznych

Lody śmietankowe - o zawartości tłuszczu nie mniejszej niż 8,5%. Lody te (zwane też parfiatami) wytwarzane są podobnie jak lody mleczne, jednak od lodów mlecznych różnią się tym, że do ich produkcji używa się nie mleka, ale śmietanki. Dodatek śmietanki wynosi 20-30% w stosunku do ilości masy lodowej

Lody owocowe - produkuje się je na bazie wodnego roztworu cukrowego. Otrzymany roztwór zagotowuje się, a następnie poddaje się ochładzaniu i zamrażaniu. W czasie zamrażania dodaje się uprzednio umyte, oczyszczone i rozdrobnione owoce lub przetwory owocowe. Lody owocowe nie zawierają tłuszczu lub zawierają jego śladowe ilości

Lody deserowe - otrzymuje się przez formowanie kilku rodzajów lodów, kremu, bitej śmietany i owoców. W odróżnieniu od innych lodów są dwukrotnie zamrażane - w maszynie i w specjalnych formach. Zawierają nie mniej niż 14,5% tłuszczu. Znane są też jako cassate, plombiry, czy torty lodowe

Lody mleczno-owocowe - podstawowymi składnikami są mleko, śmietanka, owoce i dodatki. Zawierają do 2,5% tłuszczu

Sorbety - przygotowuje się je z soku owocowego, gotowanego z cukrem, następnie ucieranego aż do otrzymania konsystencji półpłynnej "pomadki". Sorbety można uszlachetnić przez dodanie odpowiedniego do użytku soku, likieru, wina



Nietypowe lody

   W wielu lodziarniach coraz częściej można znaleźć nietypowe smaki lodów. Wśród nich nie brakuje m.in. lodów z czarnym sezamem (dzięki niemu deser jest całkowicie czarny, przez co wzbudza niemałą sensację), lodów marchewkowych, pietruszkowych i koperkowych, lodów z popiołem kokosowym (podobnie jak w przypadku czarnego sezamu, popiół także nadaje deserowi efektowną, czarną barwę). W Grecji szczególnie popularne są lody, do produkcji których używa się wina deserowego, w krajach arabskich z kolei często można spotkać ten deser z dodatkiem wody różanej. Co ciekawe, w niektórych częściach świata można też kupić lody rybne lub? o smaku wołowiny. W Polsce coraz większą popularność zdobywają lody mięsne, a szczególnie te z kandyzowanym bekonem.