Pomysły kulinarne na bakłażan

   Bakłażan, znany też jako oberżyna, psianka podłużna, gruszka miłosna, bakman, albo jajko krzewiaste należy do roślin z rodziny psiankowatych. Bakłażan (Solanum melongena) wywodzi się z Egiptu i krajów arabskich oraz Indii. W Polsce oberżyna może być uprawiana tylko w warunkach szklarniowych. Współcześnie uprawiane bakłażany mogą mieć kolor fioletowy, żółto-zielony lub biały. Obecnie bakłażan jest obecny w wielu regionalnych kuchniach i coraz częściej pojawia się na polskim stole.

   Pierwsze wzmianki na temat upraw tych warzyw pochodzą z bardzo dawna - z V wieku przed naszą erą (z Chin). Początkowo bakłażan nie cieszył się dużym uznaniem, ale włoska kuchnia odmieniła sposób postrzegania tego warzywa. Bakłażany są obecnie uprawiane w krajach klimatu równikowego i subtropikalnego. To warzywo psiankowate pojawiło się w Europie w VII wieku - zostało przywiezione przez muzułmanów do Hiszpanii, gdzie łagodny, ciepły klimat umożliwiał jego uprawę. Obecnie bakłażany mogą być uprawiane także w Polsce, ale tylko w warunkach szklarniowych. Poza tym, warzywa importowane z zagranicznych rynków są łatwo dostępne w wielu supermarketach.

Wartość odżywcza bakłażana

   Bakłażan jest niskokalorycznym warzywem, które dostarcza organizmowi cennych składników odżywczych. Zwalcza on problemy z zaparciami i przyspiesza pasaż jelitowy. Oberżyna zjedzona w dużych ilościach będzie jednak ciężkostrawna. Warzywo jest cennym źródłem antocyjanów - substancji należących do przeciwutleniaczy, a także błonnika pokarmowego. W porcji 100 g tego warzywa znajdują się tylko 24 kcal. Aż 90% warzywa stanowi woda.

   Bakłażan wzbogaca codzienną dietę w takie minerały, jak potas, fosfor, żelazo i wapń. Warzywo jest źródłem witaminy A i C oraz witamin z grupy B. Niemniej ich ilości nie są na tyle wysokie, żeby bakłażan mógł uzupełnić niedobory witaminowe. Oberżyna jest ważnym elementem diety w rejonie Indii i Afryki, ponieważ jest tanim w uprawie warzywem, które pomaga zaspokoić apetyt na długo, z uwagi na zawartość błonnika pokarmowego.



1. Escalivada - sałatka warzywna z bakłażanem

   Escalivada jest daniem kuchni hiszpańskiej (a dokładniej katalońskiej), do którego przygotowania potrzebujesz następujących składników:

- 2 małe bakłażany
- 2 czerwone papryki
- 2 pomidory
- 2 białe cebule średniej wielkości
- czosnek (1 główka)
- oliwa z oliwek, sól morska i pieprz

   Umyj warzywa, ułóż je na blasze do pieczenia i skrop oliwą z oliwek. Rozgrzej piekarnik do 180 stopni Celsjusza. Piecz w nim warzywa przez 60 minut obracając warzywa w ten sposób, żeby skórka była równomiernie zarumieniona. Pomidory wymagają krótszego okresu pieczenia, dlatego włóż je na blachę dopiero 40 minutach pieczenia pozostałych warzyw. Upieczone warzywa odstaw do ostygnięcia. Następnie obierz je ze skórki, a z papryki dodatkowo usuń pestki. Pokrój warzywa w paski. Czosnek obierz z łupinek, a cebulę pokrój na ćwiartki. Upieczone warzywa układaj na grzankach z bagietki. Możesz podawać Escalivadę także z anchois.



2. Gemista - nadziewany bakłażan

   Gemisa jest nadziewanym bakłażanem - pod tą nazwą kryją się jednak także nadziewane ziemniaki, cebule, cukinie i papryki, a także nadziewane pomidory. Nadziewane bakłażany mogą być podawane z greckim jogurtem, na ciepło lub na zimno. Do przygotowania gemisty potrzebujesz takich składników, jak:

- 2 małe bakłażany
- 300 g mięsa mielonego (drobiowego lub wołowego)
- 100 g ryżu
- 1 jajo
- 2 łyżki koncentratu pomidorowego
- pieprz i sól

   Umyj bakłażany i przekrój je na pół. Wydrąż środkową część (nasiona), a następnie posyp warzywo niewielką ilością soli. Po upływie 30 minut dokładnie umyj warzywa spłukując sól. Ugotuj ryż al dente, a następnie wymieszaj go z mięsem mielonym, koncentratem pomidorowym i z jajkiem. Dodaj pieprz i sól. Wyłóż farszem cztery połówki bakłażana. Rozgrzej piekarnik do 200 stopni, przykryj bakłażany folią aluminiową i piecz bakłażany przez 90 minut.



3. Musaka

   Musaka jest tradycyjną grecką zapiekanką z mielonego mięsa i bakłażanów. Do jej przygotowania potrzebne są takie składniki, jak:

- 400 g mielonego mięsa wieprzowo-wołowego
- 1 duży bakłażan
- 3 duże ziemniaki
- przecier pomidorowy w kartoniku
- puszka krojonych pomidorów
- 1 cebula i 3 ząbki czosnku
- mąka (do obtoczenia bakłażanów)
- oliwa z oliwek
- przyprawy: sól i pieprz, tymianek, oregano, cynamon i mielone ziele angielskie, liście laurowe i gałka muszkatołowa

   Umyj bakłażany i pokrój je na plastry o grubości wynoszącej około 0,5 cm. Posól je i włóż do durszlaka, żeby puściły sok (ok. 30 minut), żeby usunąć gorzki posmak bakłażana. W tym czasie obierz i pokrój w plastry ziemniaki, podsmaż je na dużej patelni, na oliwie (ok. 5 minut). Ułóż ziemniaki na dnie w dużym, żaroodpornym naczyniu, zakrywając całe dno. Umyj dokładnie bakłażany i osusz je papierowym ręcznikiem i obtocz w mące. Następnie usmaż bakłażany na niewielkiej ilości oliwy (ok. 3 min z każdej strony). Ułóż jedną warstwę bakłażanów na ziemniakach. Podsmaż cebulę pokrojoną w półplasterki, dodaj do niej czosnek przeciśnięty przez praskę i dodaj mięso mielone. Do podsmażonego mięsa dodaj przecier pomidorowy i pomidory, a także przyprawy. Sos mięsno-pomidorowy powinien się dusić przez ok. 25 minut.

   Liście laurowe usuń z sosu, zanim wylejesz go na bakłażany. Przełóż połowę sosu na bakłażany, zakryj go warstwą bakłażanów i na koniec przełóż pozostałą część sosu mięsno-pomidorowego. Na sam wierzch wylej sos beszamelowy przygotowany w czasie duszenia sosu. Do przygotowania sosu beszamelowego potrzebujesz 4 łyżki masła, 750 ml mleka, 1 żółtka oraz 5 łyżek startego sera Cheedar, sól, biały pieprz i gałkę muszkatołową oraz 1 łyżkę świeżo wyciśniętego soku z cytryny. Sposób przygotowania sosu polega na rozpuszczeniu masła w rondelku, dodania do niego mąki, a następnie stopniowym dolewaniu mleka. Po dodaniu mleka, dodaj żółtko, a na sam koniec - sok z cytryny i przyprawy. Sos musi być cały czas mieszany trzepaczką podczas dodawania kolejnych składników. Dzięki temu będzie aksamitnie gładki. Czas gotowania sosu wynosi 10 minut od dodania ostatnich składników. Sosem polewamy wierzch zapiekanki, a następnie posypujemy ją serem. Czas pieczenia wynosi 45 minut w piekarniku nagrzanym do 180 stopni Celsjusza.



4. Pasta z bakłażanów

   Pasta z bakłażanów sprawdzi się jako niecodzienny dodatek do kanapek oraz przystawka na szwedzkim stole. Do jej przygotowania potrzebujesz takich składników, jak:

- pół bakłażana
- 1 ząbek czosnku
- 2 łyżki posiekanego szczypiorku
- 2 łyżki soku z cytryny
- grecki jogurt
- sól i pieprz

   Pokrój bakłażana na plastry i podsmaż z obu stron na patelni. Pod koniec smażenia dodaj sól i pieprz i zdejmij patelnię z ognia. Przykryj bakłażany folią aluminiową na kilka minut. Zetrzyj drobno czosnek, dodaj do niego szczypiorek i drobno posiekanego bakłażana. Możesz wszystkie składniki zmiksować blenderem. Przed podaniem skrop pastę sokiem z cytryny i wymieszaj pastę z jogurtem greckim. Dodawaj stopniowo po jednej łyżeczce, aż uzyskasz kremową, gęstą pastę.



5. Sabich - kanapka z bakłażanem i jajkami

   Sabich jest prostym  daniem charakterystycznym dla kuchni izraelskiej. Do przygotowania trzech porcji sałatki w chlebku pita potrzebujesz takich składników, jak:

- 1 średniej wielkości bakłażana
- 2 jajka ugotowane na twardo
- 2 średniej wielkości pomidory
- 1/2 ogórka
- hummus i pasta tahini
- schug
- sól, pieprz
- 1 niewielka cebula i pół szklanki posiekanej kolendry

   Umyj starannie warzywa i obierz ogórka i pomidory ze skórki. Następnie pokrój je w kostkę. Cebulę drobno posiekaj i dodaj razem z drobno posiekaną kolendrą do warzyw. Bakłażana obierz ze skóry i pokrój w plastry. Następnie posól go i odstaw na 30 minut, po czym starannie opłucz go pod bieżącą wodą. Podsmaż plastry bakłażana z obu stron na złoty kolor. Jajka ugotowane na twardo obierz ze skorupek i pokrój w paski. Podgrzej pitę, posmaruj ją w środku hummusem i dodawaj po kolei warzywa. Na koniec polej sałatkę niewielką ilością pasty tahini (pasta sezamowa) i schug (sos z ostrych papryczek).



   Bakłażan jest warzywem niskokalorycznym, zawierającym składniki odżywcze i posiadającym charakterystyczny smak. Jego wadą może być gorzki posmak, który jednak poprzez opisane wyżej zabiegi można skutecznie usunąć. Bakłażana należy smażyć na niewielkiej ilości tłuszczu, ponieważ chłonie on tłuszcz jak gąbka. Warzywo jest obecne w wielu kuchniach regionalnych - m.in. hiszpańskiej, greckiej i izraelskiej, czego przykładami są przedstawione wyżej przepisy.