Wanilia i wanilina - różnice. Kuchenne rodzaje wanilii

   Wanilia zachwyca niepowtarzalnym aromatem, który trudno pomylić z jakimkolwiek innym zapachem. Wykorzystuje się ją między innymi w kuchni, gdzie występuje w różnych postaciach. Najbardziej popularne są cukier waniliowy, laski wanilii oraz ekstrakt, proszek i pasta waniliowa. Oprócz wanilii w kuchni wykorzystuje się także wanilinę, którą również opisujemy w artykule.

Wanilia - roślina z rodziny storczykowatych

   Wanilia pochodzi z tropikalnych lasów Ameryki Południowej i Środkowej. Posiada ona postać liany osiągającej nawet do kilkudziesięciu metrów wysokości. Wanilia należy do grona epifitów, które rosną na innych roślinach nie będąc jednocześnie pasożytem. Jej owocem są laski wanilii mające postać długich strąków. Wanilia była używana już przez Azteków w roli przyprawy i leku. Charakteryzuje się ona przeciwgorączkowym działaniem. Olejek waniliowy jest natomiast wykorzystywany w kosmetyce.



Wanilia w Europie

   Wanilia pojawiła się na starym kontynencie w XVI wieku, kiedy to zaczęła być wykorzystywana do aromatyzowania słodyczy. Nadal jest ona stosowana głównie w przemyśle cukierniczym. Jej aromat i smak komponuje się jednak także z mięsnymi daniami oraz sosami. Dawniej uprawa wanilii była możliwa wyłącznie w Meksyku, ze względu na to, że tylko w tym miejscu na świecie występowały zapylające roślinę owady. Niemniej od połowy XIX wieku wanilia może być zapylana sztucznie, a jej uprawa może być prowadzona także w innych obszarach.



Laski wanilii

   Na sklepowych półkach można znaleźć trzy odmiany lasek wanilii, w tym laski z Madagaskaru charakteryzujące się aksamitnym, słodkim smakiem, z Tahiti oraz z Meksyku. Te ostatnie wyróżniają się słodkim i delikatnie korzennym smakiem. Nie poleca się kupowania tego produktu na zapas, ponieważ bardzo szybko wysycha. Laski wanilii powinny być przechowywane w szczelnym pudełku. Z suchych i twardych lasek można otrzymać proszek po zmiksowaniu. Chcąc zaś odświeżyć przesuszony strąk wystarczy go zblanszować, albo owinąć zwilżonym, papierowym ręcznikiem i włożyć do kuchenki mikrofalowej na kilka sekund.



Ekstrakt i pasta waniliowa

   Ekstrakt i pasta waniliowa są mniej aromatyczne od lasek, ale bardziej od proszku i cukru waniliowego. Ekstrakt jest produkowany z lasek zanurzonych w alkoholu. Można przygotować ekstrakt samodzielnie poprzez zalanie drobno pokrojonych dwóch strąków wanilii 250 ml brandy bądź jasnego rumu. Należy przechowywać ekstrakt w ciemnym miejscu przez około 2 miesiące. Po upływie podanego terminu wystarczy przecedzić otrzymany płyn przez filtr do kawy. 1 łyżka domowego ekstraktu odpowiada 1 łyżeczce ekstraktu dostępnego w sklepie. Pasta waniliowa wbrew nazwie nie ma postaci gęstej masy, lecz syropu wymieszanego z ziarenkami wanilii i ekstraktem. Pasta jest polecana do przygotowywania lodów, jasnych ciast i kremów. Produkt charakteryzuje się intensywnym i karmelowym smakiem oraz można przechowywać go nawet do 3 lat.



Proszek i cukier waniliowy

   Proszek jest mniej intensywny od laski, ale nie od ekstraktu i pasty waniliowej. Jedna łyżeczka proszku odpowiada 1/2 laski wanilii i 1 łyżeczce płynów. Niemniej jest on bardziej intensywny pod względem smaku i aromatu od cukru waniliowego. 1 łyżeczka proszku odpowiada 10 g cukru. Proszek waniliowy jest przygotowywany ze zmiksowanych lasek wanilii wymieszanych z dodatkiem cukru i mączki kukurydzianej. Zaletą proszku jest odporność aromatu na wysoką temperaturę. Z kolei cukier waniliowy powstaje ze zmiksowania cukru pudru z laską z wanilii. Bardzo łatwo się rozpuszcza i może być stosowany do przygotowania kremów, napojów i wypieków.



Wanilina - syntetyczna wanilia

   Wanilina jest substancją otrzymywaną syntetycznie na szeroką skalę. Stosuje się ją w przemyśle spożywczym jako składnik wanilinowego cukru. Wanilina jest też wykorzystywana w przemyśle kosmetycznym. Wanilina jest organicznym związkiem chemicznym będącym jednym ze składników aromatycznych wanilii. Cukier wanilinowy pachnie wanilią, ale jest pozbawiony pozostałych walorów, za które odpowiadają inne naturalne związki wchodzące w skład owoców rośliny.



Wanilina pozyskiwana naturalnie

   Wanilina może być otrzymywana z lasek wanilii, niemniej jest to dość kosztowne. Bardziej ekonomiczna, naturalna metoda pozyskiwania waniliny wzbudziła wiele kontrowersji. Została ona zaproponowana przez japońskich badaczy w 2006 roku. Naukowcy stwierdzili, że można wyizolować wanilinę z krowiego kału. Mayu Yamamoto otrzymał za to nagrodę Ig Nobla, która jest humorystycznym odpowiednikiem znanej nagrody za zasługi na różnych polach rozwoju. Naturalna wanilina pozyskiwana z krowiego kału nie jest jednak zbyt popularna, ponieważ koncerny wykorzystują do produkcji cukru i innych produktów wanilinę pozyskiwaną syntetycznie. Koszt uzyskania 1 kg waniliny syntetycznej jest nadal niższy niż koszt jej produkcji z zastosowaniem metod naturalnych, nawet tej zaproponowanej przez japońskich naukowców.