Czosnek pospolity

Nazwa łacińska: Allium sativum

Nazwa angielska: Garlic

Nazwa hiszpańska: Ajo

Nazwa francuska: L'Ail, ail commun, ail cultivé

Nazwa niemiecka: Knoblauch

Wiadomości ogólne i ciekawostki

Czosnek od kilku tysięcy lat cieszy się sławą jako aromatyczna, pikantna przyprawa i środek leczniczy. W czasach antycznych uważano, iż spożywany przed bitwa zwiększa męstwo w boju i podnosi ducha. Według słowiańskich wierzeń czosnek odpędzał upiory, wąpierze i wampiry - czyli niepogrzebane i niespalone zwłoki, które dręczą rodzinę. Wampiry ponoć nie lubią zapachu tego charakterystycznego warzywa stąd dobrze jest mieć je w domu. Słowianie wierzyli również, iż czosnek chroni przed ukąszeniami węży, a starożytni Egipcjanie podawali go budowniczym piramid, by zwiększyć ich siły witalne i efektywność. Czosnek znaleziono również w grobowcu młodego faraona Tutenchamona, co dobitnie świadczy o tym, iż od tysięcy lat warzywo to było ważnym surowcem używanym zarówno w celach leczniczych, duchowych i magicznych. Czosnek jest nie tylko wspaniałym lekiem czy cenioną przyprawą, ale również jest dobrym źródłem witamin i składników mineralnych. Czosnek może być uprawiany prawie we wszystkich strefach klimatycznych. Jest jednak wymagający jeśli chodzi o warunki. Preferuje bogatą, wysoce organiczną i dobrze osuszoną glebę oraz słoneczne miejsca. Należy unikać nadmiernego podlewania, w przeciwnym razie główki czosnku będą gnić. Czosnek jest rośliną wieloletnią wykształcającą pod ziemią kulistą bulwę zwaną główką, która składa się z kilku lub kilkunastu charakterystycznych ząbków otoczonych białą lub czerwoną przypominającą pergamin łuską. Gdy części nadziemne rośliny, czyli łodygi zaczynają żółknąć oznacza to, iż czosnek gotowy jest do zerwania. Przechowujemy go w formie dorodnych "warkoczy" ozdabiających nasze kuchnie. Potentatami w uprawie czosnku są takie kraje jak: Hiszpania, Indie, Egipt, Włochy i Turcja. Inne nazwy: białe ziele, czosnek domowy, czosnek kuchenny, czosnek siewny, czosnek ogrodowy.

Surowce lecznicze

W leczeniu wykorzystuje się świeże cebulki czosnku - główki

Substancje lecznicze

• Olejki eteryczne - związki siarki
• Allina i skordynina A i B - dają czosnkowi charakterystyczny zapach
• Flawonoidy
• Flawony
• Witaminy z grupy B i prowitamina A, C i PP
• Związki śluzowe
• Cukry
• Pektyny
• Sole mineralne - wapń, selen, żelazo, magnez, fosfor,

Działanie

• Obniżające ciśnienie tętnicze krwi
• Dezynfekujące
• Poprawiające przemianę materii
• Żołądkowe

Czosnek jest rośliną o wszechstronnym działaniu. Związki czynne zawarte w czosnku mają silne działanie bakteriobójcze i przeciwutleniające, chroniąc tym samym przed działaniem wolnych rodników. Roślina ta wykazuje także działanie zbliżone do naturalnego antybiotyku niszczącego bakterie chorobotwórcze w układzie pokarmowym i oddechowym. Wspomaga metabolizm tłuszczów, obniżając poziom cholesterolu we krwi. Obecność zawartych w nim związków siarki działa pobudzająco na pracę krwinek białych, mobilizując je do obrony organizmu przed czynnikami chorobotwórczymi i zakaźnymi. Spożywanie świeżego czosnku skutecznie obniża stężenie cukru we krwi, (jego stosowanie może być niebezpieczne dla ludzi ze skłonnością do hipoglikemii).

Czosnek spożywany regularnie korzystnie działa na proporcje "dobrego" cholesterolu HDL w stosunku do "złego" LDL oraz obniża poziom trójglicerydów. Ma to duże znaczenie dla osób ze skłonnością do chorób miażdżycowych.

Czosnek może też poszczycić się silnym działaniem żółciotwórczym, żółciopędnym, rozkurczowym, przeciwpasożytniczym, obniżające ciśnienie krwi. Z powodzeniem więc może być stosowany w leczeniu przewlekłych nieżytów żołądka z niedokwaśnością oraz w stanach upośledzonego wytwarzania żółci. Czosnek niszczy pasożyty przewodu pokarmowego, a stosowany do lewatyw może być używany do walki z owsikami u dzieci. Roślina ta dezynfekuje również drogi moczowe i niszczy bakterie. Związki czynne zawarte w czosnku uśmierzają bóle głowy i ułatwiają zasypianie. Stosowany zewnętrznie może być skuteczny w leczeniu trudno gojących się ran, ropni, owrzodzeń i czyraków. Najbardziej aktywny jest świeży rozdrobniony czosnek. Poddany obróbce termicznej traci swoje właściwości bakteriobójcze, zachowuje jednak aktywność przeciwgrzybiczą i działa jako antyutleniacz, przeciwdziałający arteriosklerozie, starzeniu się i w ograniczonym zakresie nowotworom.

Zastosowanie

• Miazga czosnkowa - 1-3 ząbki świeżego czosnku utrzeć na miazgę, dodać natkę pietruszki lub selera, łyżkę masła i wymieszać. Smarować pieczywo. Stosowana w przeziębieniach lub jako aromatyczna pasta.
• Na surowo w przeziębieniach - 1-2 ząbki czosnku rozetrzeć dodać do ? szklanki mleka. Pić 2-3 razy dziennie, można dodać miodu.
• W kuchni czosnek może być z powodzeniem stosowany jako aromatyczna, pobudzająca apetyt przyprawa, do marynowania mięs, jako dodatek do sałatek, do przetworów warzywnych, do zup i sosów.
• Napar - 2-4 ząbki czosnku posiekać na drobno, zalać szklanką gorącego mleka. Pić codziennie przed snem przez 3-4 tygodnie w przewlekłych schorzeniach dróg oddechowych lub stosować jako kurację wzmacniającą.
• Nalewka czosnkowa - 35 dag świeżego obranego czosnku rozetrzeć i zmieszać z 200 ml spirytusu. Szczelnie zamknąć i pozostawić w ciemnym chłodnym miejscu, ale nie w lodówce, na okres około 10 dni. Następnie przecedzić, przelać do ciemnego naczynia szklanego i pozostawić w ciemnym miejscu jeszcze na 4 dni. Po tym czasie nalewka jest gotowa do użytku. Należy przyjmować po 25 kropli 3 razy dziennie z 50 ml naturalnego kefiru lub jogurtu. W celu zneutralizowania nieprzyjemnego zapachu czosnku należy zjeść natkę pietruszki, jabłko, skórkę z cytryny lub pomarańczy - kurację należy przeprowadzić nie częściej niż raz w roku.
• Czosnek jest stosowany w różnych postaciach, zarówno świeży jak i suszony, liofilizowany, sproszkowany czy kapsułkowany. O ile ktoś nie przepada za specyficznym, gryzącym smakiem czosnku, to może łykać przetwory i środki na bazie czosnku np. olejowy wyciąg czosnku - 1 kapsułkę codziennie, wieczorem przed snem. Polecana dawka jednorazowa dla dzieci to 350 mg, dla dorosłych - 500 mg. W celach leczniczych u osób dorosłych należy stosować dawkę 1000-5000 mg/dobę.

Przeciwwskazania

• Przeciwwskazaniem do stosowania świeżego czosnku są ostre nieżyty żołądka i jelit
• Skłonność do niskiego ciśnienia krwi
• Okres karmienia piersią, ze względu na intensywny smak i zapach czosnku, który przechodzi do mleka i nie każde niemowlę akceptuje jego smak.
• Hipoglikemia