Jałowiec pospolity

Nazwa łacińska: Juniperus communis

Nazwa angielska: Common juniper

Nazwa hiszpańska: Enebro común

Nazwa francuska: Genièvre, Genévrier commun

Nazwa niemiecka: Gemeine wacholder, Heide - wacholder

Wiadomości ogólne i ciekawostki

Krzew ten występuję powszechnie w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Roślina ta preferuje gleby piaszczyste, bory sosnowe i nieużytki. Rośnie głównie na glebach mało żyznych śmiało można powiedzieć, iż na jałowych. Stąd pewnie też wywodzi się i nazwa tego pięknego krzewu - Jałowiec. Od najdawniejszych czasów otaczano ten krzew dużym szacunkiem. Pierwotne ludy wierzyły, iż roślina ta ma magiczną moc przepędzania duchów, złych myśli i odczyniania uroków. W średniowieczu w medycynie ludowej stosowano oczyszczenie domostw, poprzez palenie gałązek jałowca. Aromatyczny dym przepędzać miał "morowe powietrze" odpowiedzialne za wiele chorób.

Smak jałowca idealnie oddają słowa: korzenny, aromatyczny, słodki. Wielu smakoszy dziczyzny i trunków na bazie szyszkojagód, określa go jako żywiczny, przesiąknięty świeżym zapachem sosnowego lasu. Ważny jest też fakt, iż krzew ten występuje jako dziko rosnąca roślina, a nie owoc upraw, co nadaje mu dzikiego, niepowtarzalnego smaku. Inne nazwy: jodłowiec, cedr, cedr czerwony.

Surowce lecznicze

W leczeniu wykorzystuje się kwiatostany, tzn. kwiaty z 2 lub 5 towarzyszącymi liśćmi oraz owoce.

Substancje lecznicze

• Olejek eteryczny
• Flawonoidy
• Terpeny
• Goryczki
• Kwasy organiczne
• Żywice
• Sole mineralne
• Witamina C

Działanie

• Moczopędne
• Żółciopędne
• Żołądkowe
• Wykrztuśne
• Dezynfekujące

Szyszkojagody tego krzewu zwiększają ilość wydalanego moczu. Działają również dezynfekująco na drogi moczowe. Mogą okazać się pomocne w leczeniu upośledzonej czynności nerek, obrzęków pochodzenia nerkowego i sercowego, jak również w leczeniu kamicy nerkowej. Dawki jałowca powinny być jednak umiarkowane, bowiem zbyt duże mogą wywołać więcej szkody niż pożytku
i źle wpłyną na nerki.

Związki zawarte w jagodach jałowca działają pobudzająco na wydzielanie żółci i soków trawiennych, czym przyczyniają się do poprawy pracy przewodu pokarmowego. Przeciwdziałają nadmiernej fermentacji w jelitach. Zbyt duże dawki jałowca drażnią jednak delikatną błonę śluzową wyściełającą żołądek. Olejek uzyskiwany z szyszkojagód może być stosowany zewnętrznie. Uśmiecha bóle stawów, nerwobóle i bóle korzonkowe.

Zastosowanie

• Jałowiec to podstawowy składnik dżinu i wielu wódek myśliwskich, czasem spotykany również w piwie. Prawie każdy myśliwy i amator dziczyzny smak i zapach tego mięsa kojarzy właśnie z aromatem owoców jałowca. Specyfika szyszkojagód jałowca określa rodzaj potraw, które się nim doprawia. Są to głównie dania mięsne, w zdecydowanej większości tworzone na bazie wspomnianej dziczyzny. Jałowiec służy tu jako składnik marynat lub bejc, którymi zaprawia się mięso przed upieczeniem. Jednak te małe jagody równie dobrze komponują się z baraniną, wołowiną jak i wieprzowiną czy rybami. Dodaje tym "udomowionym" mięsom szlachetności i nutki tajemniczości.
• Ze względu na lecznicze właściwości wspomagające trawienie, idealnie nadaje się jako dodatek do ciężkostrawnych i tłustych dań - ciężkich sosów, sycących zup, różnorakich potraw z kapusty, czy wspomnianych tłustych mięs.
• Również w dolegliwościach związanych z nadczynnością tarczycy i z cukrzycą jałowiec jest chętnie wykorzystywany. Produkuje się z niego lecznicze nalewki, napary i syropy, które poprawiają metabolizm.
• Napar z szyszkojagód - 1 łyżeczka jagód zalać 1 szklanką wrzątku i odstawić pod przykryciem na 15 minut. Pić 2-3 porcjach w ciągu dnia po posiłku.
• Nalewka - 100 g szyszkojagód zalać 0,5 litrem spirytusu, odstawić na tydzień. Pić po 10-20 kropli na kieliszek wody w przypadkach zaburzeń trawienia lub użyć do wcierania w bolące miejsce.

Przeciwwskazania

• Nie mogą go używać kobiety w ciąży.
• Osoby chore na nerki - stosować z umiarem, nadużycie może spowodować uszkodzenia nerek.
• Nie stosować wyciągów z jałowca w ostrych chorobach zapalnych przewodu pokarmowego, w zaostrzonej chorobie wrzodowej i w ciężkich chorobach wątroby.