Melisa lekarska

Nazwa łacińska: Melissa officinalis

Nazwa angielska: Melissa, Lemon balm

Nazwa hiszpańska: Toronjil, Melisa, Citronela

Nazwa francuska: Mélisse officinale

Nazwa niemiecka: Zitronenmelisse, Melisse

Wiadomości ogólne i ciekawostki

Ta wieloletnia roślina rośnie dziko w południowej Europie, północnej Afryce, Azji Mniejszej i południowej Szwajcarii. Melisa jest też uprawiana w wielu krajach Basenu Morza Śródziemnego, w Ameryce Północnej i Polsce. Kwiaty melisy lekarskiej występują w odcieniach bieli lub żółci i kwitną od czerwca do września. Liście melisy lekarskiej emitują silny, cytrynowy zapach i są koloru jasno zielonego o owalnym, jajkowatym kształcie. W czasach antycznych melisa uważana była za środek odpędzający melancholię, smutek i jako ogólny środek wzmacniający organizm. Wierzono również, iż stosowana regularnie przedłuża żywotność i wzmacnia siły witalne. W czasach starożytnych melisa lekarska była lubianym ziołem przez pszczelarzy. Układali oni roztarte liście w okolicach uli, by nęcącym zapachem zachęcić pszczoły do powrotu. Nazwa "Melissa" pochodzi właśnie od greckiego słowa "pszczoła". Inne nazwy: rojownik lekarski, matecznik, pszczelnik.

Surowce lecznicze

W leczeniu wykorzystuje się całe ziele, które po zgnieceniu pachnie podobnie do cytryny.

Substancje lecznicze

• Olejek eteryczny - cytral, geraniol
• Garbniki
• Związki żywicowe
• Substancje gorzkie
• Śluzy
• Kwasy organiczne
• Trójterpeny

Działanie

• Uspokajające
• Przeciwskurczowe
• Przeciwwirusowe

Liście melisy są bardzo łagodnym, a jednocześnie niezwykle skutecznym środkiem uspokajającym. Zmniejszają nadmierne napięcie ośrodkowego układu nerwowego. Zioło to pomaga tym samym na skołatane nerwy oraz łagodnie podnosi na duchu, czym może zastąpić stosowane leki syntetyczne. Jest korzystna dla osób młodych, pracujących w stresujących warunkach lub wykonującą trudną pracę umysłowa. Pomaga uspakajać i łagodzić nudności i wymioty, pobudza apetyt, łagodzi kolkę, czerwonkę, zapalenie okrężnicy oraz problemy trawienne związane z nerwowością. Roślina ta jest użytecznym lekarstwem przy palpitacjach, kłuciach serca lub arytmii. Melisa lekarska polecana jest także przy przypadłościach kobiecych. Osłabia skurcze powodujące bóle miesiączkowe, jak również łagodzi objawy PMS (depresja, niecierpliwość, bezsenność, drażliwość). Jest też dobrym środkiem zaradczym na bóle i zawroty głowy, migreny, oraz szmery w uszach. W połączeniu z lipą, obniża ciśnienie krwi. Gorący napar z melisy lekarskiej ma właściwości napotne, a co za tym idzie obniża gorączkę. Ta roślina o cytrynowym zapachu jest wspaniałym ziołem dla dzieci w czasie sezonu przeziębień, grypy, kaszlu i kataru. Melisa lekarska jest również skutecznym środkiem przeciwko alergiom. Właściwości przeciwwirusowe melisy znalazły natomiast zastosowanie w leczeniu opryszczki, czyli popularnego "zimna".

Zastosowanie

• Napar z liści melisy - 1 łyżka suszonego ziela na 1 szklankę wrzątku. Po 10-15 minutach przecedzić. Pić w 2-3 porcjach w przypadkach dużego zdenerwowania i zaburzeń trawienia.
• W nerwicach korzystne jest łączenie melisy z rumiankiem, arcydzięglem i miętą
• W zaburzeniach rytmu serca można stosować melisę razem z głogiem, kozłkiem lub lipą.
• Alkoholowe wyciągi z melisy - wino - 3 łyżki suszonego ziela zalać 1 litrem białego wina. Po kilku dniach pić po 1-2 łyżki w przypadku zaburzeń na tle nerwowym, bezsenności, migrenach czy zaburzeniach miesiączkowania.
• Melisa jest też stosowana jako składnik herbatek ziołowych szczególnie polecana kobietom podczas miesiączki. Herbatka z melisą - 2 szklanki suszonych liści melisy,1 szklanka pączków róży, 1 szklanka kwiatów pomarańczy - opcjonalnie. Wymieszać wszystkie składniki razem. Używamy 2 łyżeczki zmieszanych ziół do przyrządzenia 1 szklanki herbaty. Posłodzić miodem.
• Zewnętrznie stosowane wyciągi z melisy w medycynie ludowej znosiły bóle stawów,
  a także były pomocne podczas leczenia czyraków i owrzodzeń.
• Świeże lub suszone liście melisy sprawdzają się też jako przyprawa do sałatek, kanapek, rożnego rodzaju marynat, sosów, zup, gulaszów, do faszerowania mięs jak: wieprzowina, cielęcina, drób. Ziele to równie dobrze czuje się w towarzystwie warzyw, jaj, galaretek owocowych, dżemów oraz octów ziołowych.
• Składnik likierów - Chartreuse, Benedictine.

Przeciwwskazania

• Osoby chorujące na jaskrę powinny unikać olejku z melisy lekarskiej. Badania na zwierzętach dowodzą, iż olejek ten może spowodować podwyższenie się ciśnienia w oku.