Szafran

Nazwa łacińska: Crocus sativus

Nazwa angielska: Saffron

Nazwa hiszpańska: Azafrán

Nazwa francuska: Safran

Nazwa niemiecka: Safran

Wiadomości ogólne i ciekawostki

Szafran uprawiany jest głównie w obrębie basenu Morza Śródziemnego oraz krajach Bliskiego Wschodu. Z Hiszpanii znany jest najbardziej ceniony przez znawców szafran z La Manchy, słynący ze swojej barwy, aromatu i smaku. Szafran jest synonimem luksusu. Jest to bowiem najdroższa przyprawa na świecie. Do ręcznego zebrania 1 kg tej słonecznej przyprawy potrzeba 200 tys. kwiatów delikatnego krokusa Crocus sativus. Szafran dostępny jest w formie nitek krokusa lub w formie proszku. Nazwa przyprawy wywodzi się od arabskiego wyrazu az-zafaran, oznaczającego zarazem kolor "żółty", jak i "nitkę". Szafran znany i ceniony był już w starożytności. W Egipcie składany był w ofierze bogom, w antycznej Grecji zaś posypywano nim podłogi w teatrze dla dodania widowisku splendoru. W starożytnym Rzymie Cesarze dodawali szafran do kąpieli, by wzmocnić męskie siły witalne, gdyż według wierzeń ówczesnych medyków szafran stanowił doskonały lek na złe samopoczucie, kaszel, katar, bezsenność oraz impotencję. Do dzisiaj uważany jest za afrodyzjak.

Surowce lecznicze i przyprawowe

Surowcem zielarskim są wysuszone znamiona szafranu.

Substancje lecznicze

• Substancje azotowe i nieazotowe
• Witamina B
• Cukry
• Tłuszcze
• Olejek eteryczny - safranol, cyneol, pinen
• Sole mineralne
• Zw. glikozydowy - krocyna
• Likopen

Działanie

• Poprawia trawienie
• Uspokajające

W medycynie zalecany jest w chorobach układu pokarmowego oraz w leczeniu padaczki, histerii, konwulsji i nerwic. Jest w nim również bardzo dużo witaminy B. Szafran działa uspokajająco, ale specyficznie. Znosi nerwice, uspokaja drżenie i niekontrolowane nadmierne pobudzenie ruchowe. Nie upośledza przy tym procesów psychicznych i koncentracji, wręcz przeciwnie, u wiele osób poprawia proces zapamiętywania informacji. Pomaga w koncentracji psychicznej i ruchowej. Znosi objawy depresji i stresu. Pobudza płciowo, dlatego uważany jest za afrodyzjak, wzmaga bowiem ukrwienie narządów płciowych. Działa żółciopędnie, antyseptycznie i pobudzająco na czynności przewodu pokarmowego. Obniża poziom cholesterolu we krwi, hamuje rozwój miażdżycy. Nasila skurcze macicy, dlatego nie należy podawać szafranu kobietom ciężarnym.

Zastosowanie

• Jako aromatyczna przyprawa do aromatyzowania i barwienia ryżu, potraw z mięs i ryb, oraz zup, i ciast. Szafran ma dość silny zapach i smak, z wyraźną goryczką. Zapachem przypomina nieco woń grzybów, dymu, lukrecji i pieprzu.
• Służy także do wytwarzania alkoholu - głównie likierów ziołowych.
• By szafran nie stracił swojej wartości winien mieć najwyżej rok i być ciemno pomarańczowej barwy.
• Stosowany w lecznictwie oraz jako żółty barwnik.
• Przedawkowany może zepsuć potrawę, a nawet spowodować nieprzyjemne dolegliwości zdrowotne, dlatego też należy go używać z umiarem. Wystarczy bardzo mała ilość, by nadać barwę i smak nawet dużemu daniu.
• Zalecane dawki wynoszą 1-1,5 g/dzień. Można ją spożyć na raz w ciągu dnia, lub rozłożyć na porcje np. po 500-600 mg 2-3 razy dziennie.
• Nalewkę - 1 łyżkę szafranu 300 ml alkoholu 40-60%. Po 7 dniach przecedzić. Nalewkę zażywać 1-3 razy dziennie po 5 ml, w razie mocnego zdenerwowania i nerwicy - 10 ml.
• Napar wodny lub mleczny z szafranu - 1-1,5 g szafranu zalać wrzącym mlekiem lub wodą, odstawić na 20 minut. przecedzić. Pić w ciągu dnia w trzech porcjach. Przy kaszlu i przeziębieniu mleko szafranowe osłodzić miodem.
• Jako afrodyzjak - 10 ml nalewki przed stosunkiem lub 1 g świeżo sproszkowanego szafranu popić ciepłą herbatą.

Przeciwwskazania

• Kobiety w ciąży
• Szafran przedawkowany jest niebezpieczny. Wywołuje wymioty, biegunkę, krwawienia z przewodu pokarmowego i układu moczowo-płciowego. 20 g szafranu może zabić człowieka.